«توماس فریدمن» و «مایکل لدین» از نومحافظه‌کاران آمریکا پس از انجام پروژه‌های تحقیقاتی در جهان اسلام، اعلام کردند: «دنیای غرب اگر به امنیت آتی (خوی استکباری) خود می‌اندیشید، باید از هیچ تلاشی برای جلوگیری از یکپارچگی مسلمانان خودداری نکند و زمینه ایجاد این شکاف هم وجود دارد. دولتمردان از این به بعد از مفهوم جهان اسلام استفاده نکنید، چون مفهوم جهان اسلام در کلیت یک اتحاد اسلامی را نوید می‌دهد؛ بلکه به جای آن از مفهوم مسلمانان استفاده کنید که قابلیت شکنندگی بیشتری دارد.»امروز تلاش برای ایجاد تفرقه در جهان اسلام یکی از مؤلفه‌های مهم جنگ نرم در غرب است و در این زمینه اندیشمندان و اندیشکده‌های مختلف به طور شبانه‌روزی در حال تئوری‌پردازی هستند.
تئوری پردازی برای تفرقه
رصد رفتار سیاستمداران غرب و رسانه‌های وابسته به آنها نشان می‌دهد، دشمن به صورت شبانه‌روزی در حال تئوری‌پردازی «رویکرد تفرقه» در جهان اسلام است. این رویکرد برپایه این شکل گرفته که در وضعیت کنونی متأسفانه وحدت بین کشورهای مسلمان شرایط خوبی ندارد و با وجود دعوت قرآن کریم به اتحاد و همگرایی، شاهد شرایط خوبی نیستیم.در حال حاضر، بین عربستان و یمن، یمن و امارات، سوریه و عربستان، عربستان با جمهوری اسلامی و... اختلافات عمیقی پیش آمده است که مهم‌ترین دلیل آن دخالت بیگانگان برای ایجاد اختلاف بوده است. اینکه رژیم صهیونیستی به مثابه یک غده در بین کشورهای مسلمان از سوی روباه پیر گماشته شده، در واقع ایجاد یک بنگاه برای تئوری‌پردازی شبانه‌روزی تفرقه در منطقه است. شکی نیست که صهیونیسم جهانی مأموریت تضعیف جهان اسلام را دنبال می‌کند و در این خصوص غرب به صورت همه‌جانبه از آنها حمایت می‌کند. بدون تردید تفرقه، پیامدها و آثار مخربی در بین جوامع اسلامی داشته است، «جنگ شیعه و سنّی برای دشمنان اسلام خیلی قیمت دارد. اختلاف و تفرقه میان امّت اسلامی موجب می‌شود که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند و همان‌طور که قرآن فرموده است «وَتَذهَبَ ریحُکُم» تفرقه سبب می‌گردد که قدرت جهان اسلام به تحلیل و ضعف سوق یابد. تسلّط و سیطره دشمنان بر کشورهای اسلامی هم از نتایج تفرقه بین ملت‌های مسلمان است.»
عامل تفرقه در جهان اسلام
صحبت از تفرقه در جهان اسلام و تفرقه در داخل کشورهای اسلامی نشئت گرفته از دو عامل است:
الف‌ـ عامل درونی: از دیدگاه رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین عامل درونی ایجاد تفرقه در جهان اسلام «پیروی کردن از شیطان است.» جهان اسلام، تابع یک خدا، یک پیامبر و دارای یک کتاب است، ولی شیطان با وسوسه خود در افکار و قلوب مسلمانان، از همین عوامل وحدت‌آفرین، عامل تفرقه می‌سازد. از طرفی غرور و خود برتربینی و تعصبات قومیتی و فرقه‌ای و مذهبی سبب جنگ‌افروزی‌های فراوان در جهان اسلام شده است. به عبارتی، توهین به عقاید مذهبی و آداب قومی، یکی از عوامل اصلی در ایجاد تفرقه در جوامع اسلامی هستند. بنابراین، رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را به مثابه خط قرمز نظام اسلامی معرفی و تأکید می‌کنند: «خط قرمز از نظر نظام اسلامى و از نظر ما، عبارت است از اهانت به مقدسات یکدیگر. آن کسانى که نادانسته، از روى غفلت، گاهى از روى تعصب‌هاى کور و بی‌جا، چه سنّى و چه شیعه، به مقدسات یکدیگر توهین می‌کنند، نمی‌فهمند چه می‌کنند. بهترین وسیله براى دشمن همین‌ها هستند؛ بهترین ابزار در دست دشمن همین‌ها هستند؛ این خط قرمز است.»
ب‌ـ عامل بیرونی: در حال حاضرمهم‌ترین برنامه لیبرالیسم برنامه‌ریزی برای جلوگیری از اتحاد مسلمان است. رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرماید: «استعمار و استکبار نقش عمده و اصلی در ایجاد و استمرار تفرقه و دامن زدن به آن را برعهده دارد.» در واقع استعمار با ترفندهای گوناگونی سعی در برهم زدن امنیت جوامع اسلامی دارد. تلاش برای نفوذ افکار یا افراد در بین جوامع اسلامی که بعضا به عنوان رأس در ساختار حکومتی کشورهای اسلامی به وجود می‌آید. نفود فکار داعشی یا نفود افکار خودبرتربینی در بین برخی از کشورهای اسلامی از جمله عوامل بیرونی در ایجاد تفرقه در جهان اسلام است. رهبری می‌فرمایند: «بخشی از سرزمین‌های اسلامی، به حضور و تصرف ایادی شرک و کفر و استکبار آلوده شده و با سوء تدبیر و خباثت بعضی از حکام ممالک اسلامی، اختلافات تازه و برادرکشی‌های بی‌سابقه در میان مسلمین پدید آمده است.»
آثار تفرقه
عقب‌ماندگی جهان اسلام یکی از اصلی‌ترین آثار تفرقه در جهان اسلام است. ضعف و تحلیل قدرت جهان اسلام، تسلّط و سیطره دشمنان بر کشورهای اسلامی، جنگ شیعه و سنّی، جنگ بین اقوام، عقب‌ماندگی اقتصادی و سیاسی و امنیتی و علمی و... از مهم‌ترین آثار تفرقه در جهان اسلام است. رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره آثار تفرقه در جهان اسلامی می‌فرمایند: «حکومت‌های طاغوتی با استفاده از اختلافات مذهبی در عرصه سرزمینی، تلاش دارند که جامعه را به نزاع مشغول سازد تا خود به سادگی بر آنان مسلط گردد. استعمار پیر نیز از اصل «تفرقه بینداز و حکومت کن» بسیار استفاده نموده است. لذا دشمنان وقتی در بین ملت‌های مسلمان تفرقه ببینند، بدون تردید برای ضربه زدن در بین مسلمین طمع خواهند کرد. فشار، تحریم، تضعیف و تخریب برخی کشورهای اسلامی به خاطر تفرقه در جامعه اسلامی است.»
راهکار‌های تحقق وحدت
ضرورت و اهمیت وحدت و اتحاد در جهان اسلام امری انکارناپذیر است. آثار اتحاد در بین کشورهای اسلامی به اندازه‌ای است که در این زمینه هر سیاست و هراندازه‌ای هزینه صرف شود، باز هم انکارناپذیر است. برای ایجاد این وحدت اسلامی تاکنون راهکار‌های متعددی عنوان شده است که برخی از آنها عبارتند از:
1ـ حذف واگرایی مذهبی: جهان اسلام چاره‌ای ندارد جز اینکه دولت‌ها برای حذف واگرایی‌ها و فرقه‌گرایی‌های مذهبی، جلوگیری از ایجاد بدبینی فرقه‌های اسلامی نسبت به یکدیگر، حفظ احترام اهل مذاهب مختلف، همسویی و همفکری علما و اندیشمندان اسلامی نسبت به گسترش ارزش‌های مشترک اسلامی، حفظ منزلت اسلام با رفتار و گفتار مبتنی بر اندیشه و عقلانیت و پرهیز از حربه تکفیر همدیگر که این حربه امروزه یکی از راهبرد‌های اصلی قدرت‌های استعماری در جهان اسلام است که با کمال تأسف در برخی کشور‌ها نیز مؤثر واقع شده است، تلاش شبانه‌روزی را در پیش بگیرند.
2ـ گره زدن منافع اقتصادی کشورهای اسلامی: ایجاد شرکت‌های فراملی با هدف جذب سرمایه‌های معطل و سرمایه‌گذاری در کشورهای اسلامی با رعایت مناسبات و شرایط مناطق و جلوگیری از فرار این سرمایه‌ها به بازارها، بانک‌‌‌‌ها و مراکز صنعتی اروپایی.
3ـ ایجاد پیمان نظامی مشترک: اگر زمامداران کشورهای اسلامی در سیاست خارجی خود بازنگری کنند و به آموزه‌های دینی تمسک کرده و به جای تکیه بر بیگانه، قدرت و توانمندی خود را باور کنند، زمینه همکاری و وحدت بیشتر فراهم می‌شود. آنها در امور نظامی و امنیتی نباید به مستشاران غیر اسلامی اعتماد کنند و با کشورهای غیراسلامی پیمان های دفاعی منعقد کنند؛ بلکه باید به قدرت و توانمندی خود اعتماد داشته باشند.
4ـ بازگرداندن اقتدار علمی به جهان اسلام: در برهه‌ای از تاریخ، جهان اسلام مرکز تولید علم بود و دستاوردهای زیادی در این خصوص نیز داشته است. متأسفانه غرب با ترفندهای مختلف و گاهی با ربودن آثار علمی جوامع اسلامی، کم کم باعث عقب‌ماندگی اسلام و پیشرفت خودشان شدند. اسلام برای بازپس‌گیری جایگاه خود باید سیاست همکاری گسترده در به کارگیری نیرو‌های متخصص و کارشناسان و استادان علوم و فنون جدید را به جای کارشناسان بیگانه به کار بگیرد و مراکز دانشگاهی جهان اسلام باید با تشکیل سازمان علمی ـ پژوهشی جهانی زمینه تفاهم و درک متقابل را در کشورهای اسلامی فراهم کنند.