وضعیت کشور در یک سال اخیر نشان می‌دهد، گرد و خاک در منطقه به بحران تبدیل شده است. در واقع، حل این بحران اراده‌ای فراتر از تلاش یک کشور می‌خواهد[...]
وضعیت کشور در یک سال اخیر نشان می‌دهد، گرد و خاک در منطقه به بحران تبدیل شده است. در واقع، حل این بحران اراده‌ای فراتر از تلاش یک کشور می‌خواهد. علاوه بر آسیب‌های زیست محیطی و خطر برای سلامتی ساکنان غرب آسیا، مطالعه‌ای که بانک جهانی در سال ۲۰۲۰ انجام داده، نشان داده است که طوفان‌ها سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار برای منطقه خاورمیانه هزینه تولید می‌کنند. بنابراین، برای رفع این بحران نیازمند همکاری منطقه‌ای است که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند محور این همکاری باشد.
دانشمندان می‌گویند در حال حاضر گرد و غبار طبیعی سه برابر گرد و غبار انسانی است، اما میزان انسانی آن در حال افزایش است. در منطقه خاورمیانه علاوه بر وجود بیابان‌های طبیعی، ساخت سد بر روی دجله و فرات در عراق و ترکیه به کاهش دبی آب این رودخانهها منجر شده و در نتیجه با خشک شدن تالاب‌های مسیر و بستر رودخانهها، کانون‌های ریزگرد جدیدی در این کشور فعال شده‌اند.
دو کشور عراق و سوریه در حوزه آب، کشورهای فقیر به شمار می‌آیند؛ به گونه‌ای که این دو کشور از جمله محدود کشورهایی هستند که از لحاظ منابع آبی نزدیک 70 درصد به بیرون از کشورشان وابسته است و اصولاً آب مورد نیاز خود را از طریق آب‌های فرامرزی تأمین می‌کنند که از کشور ترکیه سرازیر می‌شود و در دو رود بزرگ دجله و فرات به این کشور می‌رسد. متأسفانه این موضوع سبب شده است کشور بالادست از این وضعیت سوء استفاده کند و بالای این دو رود، سدهای عظیمی را احداث کند و محدودیت آبی برای این کشورها به وجود بیاورد.
از این رو وضعیت بیابانی در این کشورها هر روز گسترش یافته و منابع گرد و خاک را دوچندان می‌کند. البته کمبود بارش‌ها در این چند سال نیز علت دیگری در افزایش خشکسالی و در نتیجه به وجود آمدن پدیده گرد و خاک شده است. جمهوری اسلامی ایران یکی از اصلی‌ترین کشورهای زیان‌دیده از این موضوع است و با در پیش گرفتن «دیپلماسی محیط زیست» و «دیپلماسی هیدروپلتیک» باید منطقه را برای حل این معضل بیدار کند. از این رو همکاری کشورهای منطقه‌ای می‌تواند زمینه‌ای برای تشکیل اتحادیه‌ای باشد که نه تنها این معضل، بلکه بحران‌های دیگر را در چارچوب این اتحادیه حل کند. بسیاری از کارشناسان علم محیط زیست می‌گویند مهم‌ترین کاری که می‌توان در برابر ریزگردها انجام داد، پیشگیری، توسعه پوشش گیاهی و جنگلی، کاهش سدسازی و احیای رودخانهها و تالاب‌هاست که این کار باید با همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای بین عراق، سوریه، ترکیه، ایران، عربستان، افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، قطر، امارات و حتی اردن و مصر صورت بگیرد.