تقویم تاریخی انقلاب در مقطعی از سال 1359 در شرایط جنگ تحمیلی و محاصره اقتصادی قرار داشت و اختلال جدی در روابط اقتصادی و تبادلات تجاری به وجود آمده بود. معضلاتی از قبیل کاهش صادرات نفت، انسداد بنادر، از کار افتادن پالایشگاه‌های کشور یا آسیب دیدن برخی از آنها، کاهش درآمدهای ناشی از واردات و صادرات کالاها و غیره، همزمان با مخارج و هزینه‌های روزافزون ناشی از شرایط جنگی کشور از مشکلات حاد دولت بود. بنابراین، باید برای عبور از آنها تدبیر می‌کرد که یکی از راه‌ها تأسیس «ستاد بسیج اقتصادی کشور» و نظارت بر شبکه توزیع بود. در نهایت دولت شهید رجایی در جلسه هیئت وزیران در تاریخ پنجم مهرماه 1359 این ستاد را به تصویب رساند تا تصیمات لازم اتخاذ و از طریق سازمان‌های مسئول عملیاتی یا اجرایی شود. در بخشی از این مصوبه آمده است: «ستاد بسیج اقتصادی کشور، مرکب از وزرای وزارت‌خانه‌های نفت، صنایع و معادن، کار و امور اجتماعی، کشاورزی، کشور، نیرو، امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، دفاع، سازمان برنامه و بودجه و رئیس کل بانک مرکزی ایران یا نمایندگان تام‌الاختیار آنان به ریاست نخست‌وزیر تشکیل و با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور تصمیمات لازم را اتخاذ و از طریق سازمان‌های مسئول به مورد اجرا گذارد.» افزون بر آن، بر اساس مصوبه هیئت وزیران جهاد سازندگی و وزارت راه و ترابری به عضویت ستاد بسیج اقتصادی درآمدند. البته بر حسب ضرورت، دولت از مجلس تقاضا کرد که تعدادی از نمایندگان مجلس نیز در این ستاد و کمیته‌های فرعی شرکت کنند. این ستاد کمیته‌ها و کمیسیون‌های فرعی متفاوتی داشت؛ از قبیل کمیته نظارت بر قیمت‌ها و نحوه اجرای توزیع کالاهای اساسی، کمیته اشتغال، کمیته تولید و تدارک کالاهای اساسی، کمیته سوخت و انرژی، کمیته هماهنگی حمل‌ونقل و کمیته کالارسانی به مناطق روستایی و عشایری. هدف از تشکیل این ستاد اداره جنگ و تمشیت امور اقتصادی کشور بود و در مورد شرح وظایف و اقدامات ستاد چنین آمده است: «رسیدگی به مشکلات و مسائل اقتصادی کشور، تهیه و تصویب طرح‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت جهت مقابله با بحران‌های اقتصادی و تهیه و تنظیم پیشنهادات لازم برای مسائل حاد کشور که خارج از وظایف جاری یک وزارت‌خانه یا سازمان‌های تابعه آن می‌باشد.»
در اساسنامه موقت این ستاد قید شده بود که این ستاد به ریاست نخست‌وزیر و تحت سرپرستی وزیر مشاور در امور اجرایی و با بودجه نخست‌وزیری و در استان‌ها با تعیین شرح وظایف مربوطه زیر نظر استانداران اداره می‌شود. نخستین اقدام ستاد در زمینه و نحوه توزیع و سهمیه‌بندی نفت، گاز، بنزین و پس از آن به دلیل ناامنی و در معرض تهدید بودن بنادر ایران و بنادر بمبئی و کراچی بود. مدتی بعد ستاد در 19 آبان 1359 با توجه به سیاست اقتصادی دولت و موقعیت جنگی کشور به سهمیه‌بندی کالاهای اساسی اقدام کرد و در این راستا کالا برگ‌هایی را که در آن زمان کوپن نامیده می‌شد، چاپ و توزیع کرد. بدین‌وسیله امورات مردم در جنگ اداره می‌شد.