طبق اعلام پرتال معروف اسپیس، کشور ایران پس از شوروی (۱۹۵۷)، ایالات‌متحده آمریکا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چین (۱۹۷۰)، بریتانیا (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰) و رژیم اشغالگر قدس (۱۹۸۸)، نهمین کشور دنیاست که توانسته به‌صورت مستقل، ماهواره پرتاب کند. این در حالی است که نگاه حسن روحانی این بود[...]
طبق اعلام پرتال معروف اسپیس، کشور ایران پس از شوروی (۱۹۵۷)، ایالات‌متحده آمریکا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چین (۱۹۷۰)، بریتانیا (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰) و رژیم اشغالگر قدس (۱۹۸۸)، نهمین کشور دنیاست که توانسته به‌صورت مستقل، ماهواره پرتاب کند. این در حالی است که نگاه حسن روحانی این بود که «فضا به درد هیچ‌کس نمی‌خورد!» لذا پر بیراه نیست که بگوییم نگاه او به صنعت فضایی کشور تأمین‌کننده نظر غربی‌ها هم بود؛ چرا که بارها اعلام کرده بودند: «اگر برجام را می‌خواهید موضوع فضایی را تعطیل کنید!» بنابراین، دولت روحانی که همه توانش را متمرکز برجام کرده بود، با اتخاذ این سیاست در طول هشت سال ضربه مهلکی به صنعت فضایی کشور وارد کرد.
قدرت فناوری فضایی در دهه 90
شاید کمتر کسی به خاطر داشته باشد که با وجود انواع تحریم‌ها و فشارهای سیاسی، در دهه 90 به‌جز سال 1396، صنعت فناوری فضایی کشور موفق به پرتاب سالی یک عدد ماهواره به فضا بوده است.
سال 1390 ماهواره «نوید» با موفقیت در مدار قرار گرفت. سال 1391 مدل مهندسی ماهواره «ناهید» و مدل توسعه‌ای ماهواره «زهره» رونمایی شد و نخستین میمون پرتاب‌شده به فضا؛ «آفتاب» با کاوشگر «پیشگام» که زنده به زمین بازگشت، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت. سال 1392 از دو ماهواره «تدبیر» و «خلیج‌فارس»رونمایی شد. در مهرماه این سال، دومین میمون فضانورد ایرانی با نام «فرگام» با کاوشگر «پژوهش» و با گاز مایع به فضا پرتاب شد که این محموله زیستی سالم به زمین بازگشت. سال 1393 ماهواره ملی «فجر» با ماهواره‌بر «سفیر» با موفقیت به فضا پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت. سال 1394 پژوهشگاه فضایی ایران فاز نخست مرکز آزمون و یکپارچه‌سازی سامانه‌های فضایی را با هدف پشتیبانی از توسعه محصول‌های فضایی راه‌اندازی کرد، طراحی محموله مخابراتی باند KU، طراحی و ساخت چرخ عکس‌العملی و سازه ساندویچی لانه‌زنبوری مورداستفاده در ماهواره‌ها نیز در این سال انجام شد. سال 1395 ماهواره مخابراتی «ناهید ۱» رونمایی شد. سال 1397 ماهواره «پیام»دانشگاه صنعتی امیرکبیر بامداد ۲۵ دی‌ماه این سال با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفت. سال 1398 ماهواره «ظفرـ۱» روز یکشنبه ۲۰ بهمن‌ماه سال 1398 پرتاب شد، ولی نتوانست روی مدار قرار گیرد و در اقیانوس هند سقوط کرد. سال 1399 ماهواره «نورـ۱» به‌عنوان نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران صبح روز چهارشنبه، ۳ اردیبهشت‌ماه سال ۹۹ از ماهواره‌بر سه مرحله‌ای «قاصد» از کویر مرکزی ایران از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت پرتاب شد و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت.
پس از 11 سال
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، نخستین جلسه شورای عالی فضایی پس از 11 سال در ششم آذرماه سال 1400 برگزار شد که این مسئله نشان‌دهنده عزم این دولت برای توسعه صنعت فضایی است. در این جلسه، رئیس‌جمهور کشورمان بر ارزان و بومی‌سازی صنعت فضایی تأکید کرد و گفت: «همه بخش‌های فعال در این صنعت باید با هم‌پوشانی و هم‌گرایی و استفاده از تجربیات یکدیگر و پرهیز از کارهای موازی دست‌به‌دست هم بدهند و خواسته رهبر معظم انقلاب را برای رسیدن به مدار ۳۶ هزار کیلومتری محقق سازند.» رئیسی افزود: «البته دستیابی به این هدف یک مسیر حداقل ۱۰ ساله است، اما مطمئن هستیم که به فضل خداوند و با روحیه جهادی متخصصان کشور و با حمایتی که دولت سیزدهم خواهد کرد، این مسیر کوتاه و کوتاه‌تر خواهد شد.»
رفع کاستی‌های صنعت فضایی
در همین راستا، موشک ماهواره‌بر «سیمرغ» روز پنج‌شنبه ۹ دی‌ماه سال 1400 به فضا پرتاب شد، ولی نتوانست به‌سرعت کافی برسد و در مدار قرار گیرد. این موشک برای قرار گرفتن در مدار باید سرعت بیش از ۷ هزار و ۶۰۰ متر در ثانیه را می‌داشت، اما به بیش از ۷ هزار و ۳۵۰ متر در ثانیه نرسید. در این مأموریت تحقیقاتی فضایی، برای نخستین بار سه محموله تحقیقاتی به‌صورت هم‌زمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه پرتاب شد. شاید همین مسئله موجب شد تا سیدابراهیم رئیسی در 19 مرداد سال جاری قرار گرفتن موفقیت‌آمیز ماهواره «خیام» در مدار، دریافت پیام، کنترل و مدیریت داده به دست متخصصان ایرانی را افتخارآمیز و اقتدارآفرین توصیف کند و با اشاره به اهمیت دانش هوافضا به‌عنوان پیشران برای کمک به توسعه کشور در حوزه‌های مختلف، تأکید کند که دولت سیزدهم بنا دارد عقب‌ماندگی‌ها در این حوزه را جبران کند. در آینده شاهد رونمایی از دستاوردهای جدیدی در این زمینه خواهیم بود که کمک بسیاری به محیط‌زیست، اکتشافات معدنی، مدیریت مخاطرات طبیعی و پایش مرزها می‌کند.
ناهید ۱، قائم ۱۰۰و...
از این‌رو، زمان زیادی از وعده رئیس‌جمهوری کشورمان نگذشت که در 14 آبان ماه با همت متخصصان نیروی هوافضای سپاه، کلاس جدیدی از ماهواره‌برهای لایه لئو با نام «قائم» با موفقیت آزمایش شد. طبق اعلام وزیر ارتباطات، این ماهواره‌بر سوخت جامد موسوم به «قائم ۱۰۰» توانایی تزریق ماهواره‌های زیر یک‌صد کیلوگرم در مدار ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری زمین را دارد و قرار است ان‌شاءالله پس از طی مراحل نهایی، ماهواره ناهید 1 را در مدار قرار دهد. زارع‌پور تصریح کرد: «ماهواره ناهید 1، ماهواره‌ای مخابراتی ساخت پژوهشگاه فضایی ایران و از کلاس میکرو با قابلیت ارسال و دریافت داده و صوت در باند ku و کنترل سه محوره و برخی دیگر از مکانیسم‌های فضایی است که چنین ماهواره‌ای برای نخستین بار ان‌شاءالله در مدار تزریق خواهد شد.»
شوک بزرگ به آمریکا
در همین راستا، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره‌بر «قائم 100» مدعی شد این اقدام ایران «بی‌ثبات کننده و غیر سودمند» است.این مقام آمریکایی همچنین ادعا کرد، پرتاب این ماهواره‌بر در تناقض با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است و واشنگتن از انواع ابزارهای عدم اشاعه، از جمله تحریم‌ها برای پیشرفت هرچه بیشتر برنامه موشکی ایران استفاده خواهد کرد! آمریکا چه بخواهد چه نخواهد، ماهواره‌بر سوخت جامد قائم 100، ماهواره‌ای است که با سه مرحله سوخت جامد قادر خواهد بود ماهواره‌های با وزن 80 کیلوگرم را در مدار 500 کیلومتری از سطح زمین قرار دهد؛ بنابراین با سیاست نخ‌نمای تحریم هرگز نخواهد توانست صنعت فضایی کشورمان را تهدید کند یا تحت فشار قرار دهد.