جهاد سازندگی باید احیا شود
سردار سرلشکر پاسدار سیدیحیی صفوی هم به عنوان سخنران ویژه این مراسم ضمن تشکر از سردار نائینی و مرکز اسناد برای این کار مهم اظهار داشت: «این کار بزرگ قطعاتی از حماسه سنگرسازان بی‌سنگر دفاع مقدس است.»
وی افزود: «در این چند روز موفق شدم پنج فصل از ۱۴ فصل آن را بخوانم که این جامانده از قافله شهدا را به آن سال‌ها برد.»
وی ضمن یادکردی از مرحوم سردار مهدی ورشادی گفت: «او که از عزیزان مهندسی دفاع مقدس بود، بر اثر مشکلات شیمیایی مرحوم و در واقع شهید شد. او زحمات خوبی برای این پروژه کشید. انصافاً این کتاب جامع، منصفانه و صادقانه به شرح درست عملیات و نقش جهاد سازندگی در عملیات‌ها و بیان عین صحبت‌های رد و بدل شده پرداخته و حماسه جهاد سازندگی را که یکی از ارکان پیروزی آفرین دفاع مقدس بوده است، به خوبی روایت کرده است.»
صفوی افزود: «در خوزستان که با دشت صاف مقابل دشمن با قابلیت بالای سلاح و زرهی و توپخانه مواجه بودیم، خاکریز امر اساسی و نیاز واجب بود، در کنار آن جاده و پل و تخریب و هزاران موضوع دیگر وجود داشت که همه اینها در گرو زحمات مهندسی و جهاد بود.»
وی افزود: «من شاهد همه این حماسه‌ها بودم. تجسمش برای نبوده‌ها سخت است، یاد و پیام این حماسه‌ها باید برقرار باشد و به جبهه مقاومت منتقل شود، خوشبختانه محتوا با هدف ارائه به دنیا برای یک الگوآفرینی مؤثر زیاد است.»
مشاور فرمانده کل قوا با تأکید بر تهیه محتوا برای تشنگان جبهه مقاومت، گفت: «ترجمه این کتاب و سایر کتاب‌ها به زبان عربی، انگلیسی، اسپانیایی، فرانسه و... ضروری است.»
وی با تأکید بر اینکه جمعیت زیر ۴۰ سال کشور ۵۰ درصد است و امروز با این نسل انقلاب و جنگ ندیده دچار جنگ شناختی و ذهنی با دشمنان شده‌ایم، افزود: «کار ما سخت‌تر شده، من به عنوان استاد در چندین دانشگاه با دانشجویان دکترایی مواجه هستم که نه جنگ را دیده و نه کتابی درباره دفاع مقدس خوانده است. دانشجو و دانش‌آموز در دوره کرونا به فضای مجازی ارجاع داده شد؛ اما محتوا در فضای مجازی تولید ما نبود و همین امر مسئله‌ساز شده است.»
سرلشکر صفوی گفت: «۵۰۰ هزار نفر نیروی داوطلب جهاد که برخی چند بار اعزام شدند و دو میلیون بسیجی مجموعه رزمندگان دفاع مقدس به جز نیروهای سپاه و ارتش هستند.»
وی در ادامه با اشاره به آمار مربوط به جهاد سازندگی در کتاب، گفت: «جهاد با شش قرارگاه اصلی، پنج تیپ مهندسی، ۲۵ ستاد پشتیبانی جنگ از هر استان، ۵۰ گردان مهندسی، ۵۰۰ هزار نفر نیرو در مجموع ۳۳۰۰ شهید، ۲۱۰۰۰ جانباز و ۱۱۰۰ نفر آزاده را تقدیم کرده که همه اینها نشان از در خط مقدم جهاد بودن نیروهای جهاد سازندگی است.»
وی ادامه داد: «بر اساس آمار کتاب ۱۷۷۳۵۰ کیلوتر جاده، ۲۸ هزار متر انواع پل، ۱۰۰ بیمارستان و اورژانس، ۹۰۰ سایت پدافند هوایی، ۱۵ هزار نمازخانه، حسینیه و ایستگاه صلواتی و در کنار آن تعمیرات تجهیزات و ادوات نظامی از کارهای جهاد و مهندسی در دفاع مقدس است.»
وی با اشاره به دو حماسه بزرگ والفجر 8 و کربلای 5 در دفاع مقدس هم گفت: «امروز باید این موضوع را بگویم که متأسفانه جبهه دیپلماسی در جنگ ضعیف عمل کرد و نتوانست از این دو حماسه و خون‌ها و زحماتی که در آن کشیده شد، خوب بهره ببرد و آتش‌بس زودتر محقق شود، ما در کربلای 5 چهارصد فرمانده شهید دادیم.»
فرمانده وقت سپاه در ادامه گفت: «یکی از تأسف‌بارترین موضوعات بعد از انقلاب حذف جهاد سازندگی به اسم تلفیق از طریق تفکری بود که در آن دولت وقت وجود داشت، می‌خواستند سپاه و ارتش را هم تلفیق کنند، اما آنجا دیگر زورشان به حضرت آقا نرسید. به نظرم جهاد سازندگی باید دوباره احیا شود.»
سپاه روایت‌گر حماسه جهاد سازندگی شد
سردار علی‌محمد نائینی، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به منزله دیگر سخنران این مراسم گفت: «با فاصله گرفتن از پایان جنگ ابعاد بیشتری از آن برای‌مان عیان می‌شود.»
وی افزود: «نظام اسلامی که با پیروزی انقلاب شکل گرفت، همزمان با انواع مشکلات مواجه شد و جنگ به عنوان دفاع مقدس اگرچه در ظاهر نابودگر و بنیان برانداز بود، اما به فرصت تبدیل شد.»
نائینی ادامه داد: «زمینه‌های پیروزی بزرگ و حوادث تاریخ‌ساز در جنگ ایجاد شد که باید جزئیات و معارفش را احصا و بیان کنیم.»
وی با بیان اینکه محتوای پایه در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تولید می‌شود، تأکید کرد: «این باید مبنایی برای تولیدات هنری مانند انواع کتاب، فیلم و محصولات چندرسانه‌ای باشد.»
نائینی ادامه داد: «در این مرکز کارنامه‌های تخصصی در هفده حوزه بر اساس نقشه جامع مرکز انجام شده یا در حال انجام است.»
وی با بیان اینکه جهاد سازندگی ابتدای انقلاب توانست جوانان انقلابی را سازماندهی کند، افزود: «اولین تجربه ستاد پشتیبانی جنگ در جهاد بود و گروه مطالعات نظامی مرکز که سعی کرده در همه عرصه‌های دفاع مقدس ورود کند در رابطه با جهاد هم یک پروژه اجرا کرد.»
نائینی گفت: «قرار شد در مرکز برای جهاد سازندگی در دفاع مقدس کاری کنیم، چرا که جهاد امروز مانند ارتش و سپاه سازمان و تشکیلاتی ندارد که نقشش در دفاع مقدس را تبیین کند.»
سردار نائینی گفت: «خود من اول در جهاد سازندگی بودم و بعد به سپاه آمدم.»
وی گفت: «در این پروژه برادر مرحوم سردار ورشادی زاده‌ـ که به نظرم ایشان را باید به واسطه مجروحیت شیمیایی شهید محسوب کردـ ناظر بودند و زحمات ایشان در تدوین هرچه بهتر کتاب خیلی مؤثر بود.»
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس افزود: «این کتاب مستند و جامع نقش جهاد سازندگی را روایت کرده و مرور اجمالی بر نقش جهاد در دفاع مقدس است.»
وی تأکید کرد: «در کتاب مراجعه دقیق به اسناد دست اول شده و ۲۷ عملیاتی که جهاد در آن حضور داشته، دقیق تشریح شده، سابقه جهاد قبل از جنگ آمده و مصاحبه عمیق با مسئولان جهاد در دفاع مقدس و تدوین روایت‌های معتبر از ویژگی‌های مهم آن است.»
نائینی گفت: «تلاش شد محتوای کتاب ترکیب همزمان روایت و جلوه‌های حماسی باشد، در تبیین دقیق بودن روایت‌های کتاب جدای از اسناد دست اول باید بدانید که راستی‌آزمایی محتوای کتاب یک سال تمام به طول انجامید.»
وی در پایان گفت: «البته محتوا و روایت کتاب در برگیرنده ابعادی است که به ارتقا نیاز دارد و بعد از چاپ که در اختیار و معرض مشاهده رزمندگان جهاد قرار گرفت، فاز ارتقای کتاب هم در چاپ‌های بعدی انجام خواهد شد.»
سپاه و جهاد دو بال مهندسی در جنگ
سردار مهندس محمد وفایی از پیشکسوتان مهندسی سپاه در دفاع مقدس هم که به علت کسالت برای این همایش پیام تصویری ارسال کرده بود، گفت: «در پیشاپیش رزمندگان، این مهندسی بود که حضور داشت، راه را می‌ساخت و هموار می‌کرد و سنگر و خاکریز می‌زد.
در این میان عزیزان جهاد علاوه بر حضور در مهندسی به عنوان پشتیبانی جنگ هم فعالیت داشتند.
یگان‌های جهاد هر استان، یگان، قرارگاه و تیپ و لشکر یکی از بازوهای بزرگ مهندسی جنگ بودند.
در دفاع مقدس ۹۶ ماهه با حدود صد عملیات تقریبا هر ماه یک عملیات در جنگ داشتیم، در تعداد زیادی از این عملیات‌ها جهاد در کنار مهندسی سپاه حضور داشت.»
وی تأکید کرد: «مهندسی سپاه و جهاد سازندگی دو بال مهندسی در عملیات‌های دفاع مقدس بودند.»
سردار وفایی ادامه داد: «رزمندگان با دست خالی با دشمن تا بن دندان مسلح می‌جنگیدند، به تبع آن مهندسی هم همچنین بود و گرفتاری‌های زیادی برای تأمین و تدارک و پشتیبانی مهندسی و لجستیک داشتیم.»
وی گفت: «ما که در سیم خاردار هم تحریم بودیم، در تأمین تجهیزات مهندسی که خیلی سخت‌تر بود، وضعیت بسیار سخت‌تری داشتیم؛ دشمن ما هم اذعان کرد که خیلی از کارهای ما در جنگ بسیار سخت بوده است.»
وفایی افزود: «البته من معتقدم علت انجام این کارهای سخت همه پشتیبانی باری تعالی و ائمه اطهار بوده است؛ چون مسیر ما نصرت دین خدا بود. امروز هم همچنین است؛ انقلاب اسلامی در مسیر نصرت دین خدا حرکت می‌کند و در این قبال پشتیبانی الهی و ائمه طاهرین را با خود دارد.»
وی در پایان با اشاره به کتاب رونمایی شده، گفت: «این نوشتار که در این دفتر قطور مدون شده، برای آیندگان بسیار لازم است تا بدانند چه در این جنگ گذشت و باید خودمان دقیق و مستند روایت کنیم تا کسی دروغ خود را علیه ما روایت نکند.»
حماسه جهاد
نصرت‌الله محمودزاده، نویسنده کتاب «خاکریزهای خط مقدم» در این مراسم با بیان اینکه پروژه این کتاب هنوز تمام نشده و این شروع کار است، اظهار داشت: «در این مراسم سپاه و جهادسازندگی به عنوان دو بال مهندسی دفاع مقدس حضور دارند»
وی گفت: «در کتاب ۱۴۰۰ ارجاع به اسناد دسته اول داریم، مصاحبه معناگرا و چرایی مسائل در بررسی و مصاحبه‌ها از ویژگی‌های مهم کتاب است.»
محمودزاده ادامه داد: «تحقیق و تدوین مباحث جهاد سازندگی در شش قرارگاه همنظیر جهاد با سپاه و سایر ابعاد جهاد سازندگی در این کتاب توجه شده است؛ اینکه چرا این کتاب را نوشتم، بر می‌گردد به وظیفه‌ای که در رابطه با روایت حماسه‌های دفاع مقدس دارم.»
وی افزود: «نیروهای جهاد در پشت جبهه پشتیبانی جنگ را عهده‌دار بودند، در خط مقدم هم حضور داشتند، حتی نبرد تانک و بلدوزر و نفربر و بلدوزر هم داریم، راننده‌های بلدوزر و لودر حتی در برخی عملیات‌ها همزمان با رانندگی، اسلحه به دست هم می‌جنگیدند، جهاد سازندگی از قله‌های غرب و شمال‌غرب تا پل بعثت در دهانه اروند عرصه حماسه جهادگران مهندسی و سنگرسازان بی‌سنگر بود.»
محمودزاده گفت: «برای تدوین کتاب در سیاست‌گذاری کار قرار بر این بود که سیر مهندسی بیان شود و قالب نظامی نباشد، البته سیر مهندسی در کتاب تسلیم امور نظامی است.»
این نویسنده فعال دفاع مقدس افزود: «اگر تاریخ را ننویسیم، دشمن می‌نویسد و دروغ را جایگزین حقیقت می‌کند.» وی افزود: «گونه ادبی برای نگارش کتاب تاریخی‌ـ حماسی انتخاب شد تا یک حماسه‌نگاری مستند با سیر تاریخی بتواند به خوبی اهداف نوشتن کتاب را محقق کند.»
نویسنده کتاب تأکید کرد: «دانش‌پژوهان و عزیزان ما در دانشگاه‌های صنعتی و مدیریتی، پژوهشکده‌های نظامی و صد البته آیندگان و متولدان آینده مخاطبان این کتاب هستند.»
وی در پایان تأکید کرد: «این کتاب مصداقی است برای اینکه بدانیم چگونه جهانی فکر کرده و بومی عمل کنیم.»
سپاه سنگ تمام گذاشت
مهندس غلامرضا فروزش، وزیر اسبق جهاد سازندگی در این مراسم گفت: «به واسطه موضوع کتاب و علاقه به آن طی دو روز این دو جلد قطور را مطالعه کردم.»
وی گفت: «در جنگ تفاوتی میان رزمندگان سپاه و جهاد نبود. امروز هم که این اثر توسط سپاه و در رثای جهاد منتشر شده، بار معنایی خود را دارد. در واقع سپاه برای جهاد سنگ تمام گذاشت. مردم در جنگ به صحنه آمدند و جهاد سازندگی هم با همین مردم شکل گرفت. جنگ با رهبری داهیانه امام و صفای باطنی مردم اداره شد. آقای نائینی را در دفاع مقدس خوب به خاطر دارم که خودشان از جهاد وارد سپاه شدند، همیشه همراه خودشان ضبطی داشتند و جلسات را ضبط می‌کردند. همین گنجینه‌ای که ایشان و راویان جمع‌آوری کردند، امروز مهم‌ترین گنج اسنادی از دفاع مقدس است و همین گنجینه امروز پایه محتوایی برای این کتاب شده است.»