در گفت‌وگو‌ی صبح صادق با نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران مطرح شد
«مهرداد عباد» نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران در گفتوگو با صبح صادق گفت: «اگر می‌خواهیم صادرات خوبی داشته باشیم، باید روی مزیت‌های رقابتی اقتصادمان کار کنیم. متأسفانه در ایران فرهنگی که در خصوص موضوع واردات و صادرات نهادینه شده، این است که مسئولان گمان می‌کنند[...]
«مهرداد عباد» نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران در گفتوگو با صبح صادق گفت: «اگر می‌خواهیم صادرات خوبی داشته باشیم، باید روی مزیت‌های رقابتی اقتصادمان کار کنیم. متأسفانه در ایران فرهنگی که در خصوص موضوع واردات و صادرات نهادینه شده، این است که مسئولان گمان می‌کنند و توقع دارند که تولید‌کننده تمام کالاهای موجود در دنیا باشیم و هیچ کالایی از خارج وارد نکنیم؛ در حالی که تجارت خارجی بر پایه واردات و صادرات متقابل بنا شده است.»
به گزارش صبح صادق، مهرداد عباد، عضو اتاق بازرگانی در گفتوگو با صبح صادق با اشاره به راهبردهای صحیحی که نجات‌دهنده تعامل و تجارت خارجی و عبور از راهکارهای غلط و غیر مزیت‌دار برای اقتصاد و صادرات کشور است، گفت: «قطع به یقین دولت آقای رئیسی در دولت سیزدهم نسبت به دو دولت قبل از خود تسهیل‌گری‌های قابل توجهی برای امر خطیر صادرات کالاهای ایرانی قائل شده است؛ اما این وضعیت به مثابه این نیست که گمان کنیم صادرکنندگان امروز و طی یک سال اخیر دچار چالش نبوده و نیستند و مسائل پیرامون صادرات کشور به مثابه آسیب‌های موجود به طور کامل حل و فصل شده است.»
وی در این باره خاطرنشان کرد: «با وجود تلاش‌های دولت فعلی برای تسهیل صادرات، همچنان صادر‌کننده با شرایط سخت و دشواری در بخش‌های گوناگون روبه‌روست؛ به گونهای که با قاطعیت می‌توان گفت، در امر حمایت و تسهیل امر صادرات هنوز به درجه‌ای از مطلوبیت مورد نظر نرسیدهایم؛ اما اوضاع نسبت به گذشته تغییرات مثبتی داشته است.»
این فعال اقتصادی اظهار داشت: «برای روشن شدن چالش‌هایی که صادرات ایران را دچار مشکل کرده است، باید این موضوع را در دو دسته مشکلات داخلی و خارجی قرار دهیم. بخش اعظمی از مشکلاتی که در حوزه بین‌المللی، صادرات ایران را مختل کرده، مربوط به محدودیت‌های ایجاد شده به واسطه وجود تحریم‌ها و فشارهای مربوط به آن است. این مسائل قطع به یقین روی کاهش صادرات ایران تأثیر داشته است و نمی‌توان منکر آن شد.»
عباد در این زمینه توضیح داد: «به دلیل محدودیت‌های تحریمی بسیاری از مشتریان خارجی کالاهای ما تمایل ندارند مراودات تجاری قابل توجهی با ما داشته باشند؛ زیرا نگران مشکلات آتی آن هستند که ممکن است دامنگیر آنها شود. از طرفی نمی‌توانند قید مراودات اقتصادی با ایران را بزنند؛ به همین دلیل بسیاری از آنها خریدهای‌شان را به صورت واسطه‌ای از ایران انجام می‌دهند که همین مسئله موجب می‌شود هزینه‌های تبادلات خارجی برای ما افزایش یابد.»
وی در این باره خاطر نشان کرد: «از سوی دیگر به دلیل تحریم‌های بانکی مشکلات مضاعفی، مانند چالش‌های بزرگ در نقل و انتقال پول برای ما ایجاد شده است؛ به نحوی که بسیاری از مشتریان ایران نسبت به مشتریان دهه قبل از دست رفته‌اند و این موضوع را می‌توان یکی از دلایل کاهش صادرات ما در دهه 90 نسبت به دهه 80 دانست.»
این فعال اقتصادی درخصوص مسائل تأثیرگذار داخلی بر کاهش صادرات کشور گفت: «در داخل ایران مسائل کلیدی که به هیچ یک از دولت‌های اخیر هم ربطی ندارد و موضوعی ساختاری است، کار را برای صادرکنندگان سخت کرده است. مسائل کلیدی که شاید در نگاه اول آنچنان مهم به نظر نرسد، اما در واقع از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از آنها بحث کیفیت محصولات صادراتی و بسته‌بندی آن است که باید ارتقا یابد. بی‌تردید، تا زمانی که تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی نتوانند محصول با کیفیت و مناسب با عرف جهانی تولید کنند، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم صادرات خوبی به اقصی نقاط جهان داشته باشیم. متأسفانه، به واسطه شرایط سخت و چالش‌های مختلفی که داریم، هنوز هم نتوانسته‌ایم به درستی روی این قضیه تمرکز کنیم، یعنی حتی اگر محصول با کیفیتی تولید کنیم، چون قادر به بسته‌بندی خوب و مناسب نیستیم، نمی‌توانیم مشتری خوبی نیز پیدا کنیم.»
نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران درباره فشارهای ناشی از تغییر قوانین بر صادرات ایران به صبح صادق گفت: «تغییر قوانین متعدد، فشار سنگینی روی مسئله صادرات ایران ایجاد کرده است. در این دولت و دولت قبل به واسطه تحریم‌ها دولت‌ها تلاش کردند با مسائل تحریمی مبارزه کنند و به نوعی پاتک‌هایی زدند که متأسفانه در حوزه صادرات و واردات به نفع منافع کشور تمام نشده است، چرا که تصمیمات اتخاذ شده به ویژه در دوره‌های قبل بدون اینکه به تأثیرگذاری آن در میان‌مدت و بلندمدت فکرشود، به سرعت انجام می‌شد و دولت گذشته تنها به دنبال منافع آنی و زودگذر این تصمیمات بود. به گونهای که از این تصمیمات به تصمیمات خلق‌الساعه یاد می‌شود. قطع به یقین تصمیم‌گیری‌های فوری و راهبردهای چیده شده طی این سال‌ها موفق نبوده و مانع توسعه صادرات ایران شده است که از جمله آنها می‌توان به سیاست‌گذاری در حوزه ارزی و برگشت ارز حاصل از صادرات اشاره کرد که با چندین تغییر مواجه شد.»
وی در این باره تصریح کرد: «در حال حاضر آخرین راهبرد مطرح شده از سوی دولت و بانک مرکزی هم محل چالش است؛ چرا که بسیاری از صادرکنندگان نمی‌توانند ارز خود را به راحتی به کشور بازگردانند و قادر به انتقال به هیچ بانک یا شرکت خارجی نیز نیستند. بی‌تردید، تغییر قوانین در حوزه چالش‌های داخلی موضوع مهمی است که صادرات ایران را تحت تأثیرات منفی قرار داده است.»
عباد در این باره توضیح داد: «برای نمونه، مسئولی به دلیل کمبود پیاز در داخل کشور در چند دقیقه صادرات پیاز را ممنوع اعلام می‌کند، در صورتی که بسیاری از شرکت‌ها در کار صادرات پیاز هستند؛ اما یک مدیر صرفا با نگاه بخشی و مقطعی می‌آید و یک شبه کار چندین شرکت را مختل می‌کند.
اگرچه دولت جدید تلاش کرده تا به نوعی از تغییرات سریع و خلق‌الساعه جلوگیری کند و مانع عملکرد مسئولانی شود که هر شب قوانین را تغییر می‌دهند؛ اما وضعیت خیلی هم خوب نیست؛ البته تلاش‌های دولت در جهت ثبات قوانین نسبت به قبل به شدت منتهی به ثبات نسبی در بازار شده است.
وی در خصوص تعاملات دولت با بخش خصوصی برای بازگشت ارز گفت: «با اینکه دولت در موضوع قوانین مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات، تعامل مطلوبی با بخش خصوصی دارد و تلاش می‌کند سنگ‌اندازی در اجراییات کمتر باشد، اما همه گروه‌های فعال در بخش خصوصی به طور کامل رضایت ندارند.»
این فعال اقتصادی راهکارهای مد نظر خود را برای بهبود وضعیت صادرات کشور توضیح داد و گفت: «اگر می‌خواهیم صادرات خوبی داشته باشیم، باید روی مزیت‌های رقابتی کار کنیم. متأسفانه، در ایران فرهنگی که در خصوص موضوع واردات و صادرات نهادینه شده، این است که مسئولان گمان می‌کنند و توقع دارند که بتوانیم همه کالاهای موجود در دنیا را تولید کنیم و هیچ کالایی از خارج وارد نکنیم؛ در حالی که تجارت خارجی بر پایه واردات و صادرات متقابل بنا شده است. از سوی دیگر؛ نمی‌توان همه کالاهای موجود در دنیا را در یک کشور تولید کرد؛ بلکه باید روی کالاهای با مزیت رقابتی تمرکز کنیم. کشورهای دیگر مانند ما عمل نمی‌کنند که تولید‌کننده همه کالاها باشند. قطع به یقین تمرکز نداشتن روی کالاهای خاص به صادرات ایران لطمات شدیدی وارد کرده است.»
این فعال اقتصادی در این باره به دو کالای صادراتی سنتی و قدیمی ایران اشاره کرد و گفت: « برای نمونه روی دو کالا که مزیت زیادی در آن داشتیم؛ یعنی پسته و فرش دست بافت تمرکز نکردیم و از مزیت‌های این دو به درستی استفاده نکردیم و امروز این دو بازار را عملاً از دست داده‌ایم. متأسفانه روی تولید محصولاتی تمرکز کردیم که در آن مزیت نسبی نداشتیم یا مواد اولیه آن را از خارج کشور وارد می‌کردیم، طبیعتا وقتی مواد اولیه از کشور ثانی، مانند چین وارد ایران شده و در ایران به کالای نهایی تبدیل می‌شود، قیمتی به مراتب گران‌تر از تولید همان کالا در چین دارد. بنابراین مشتری خارجی تمایلی ندارد همان کالا را از ایران بخرد؛ در حالی که نسبت به چین گران‌تر است. »
این عضو اتاق بازرگانی در پایان این گفتوگو خاطر نشان کرد: «در حوزه داخلی بخش عمده تمرکز ما باید روی موضوع مهم کیفیت و بسته‌بندی باشد و روی مزیت‌های رقابتی کالاهای صادراتی و حمایت دولت و اعطای تسهیلات به صادرکنندگان تمرکز کنیم تا صادراتی پایدار و قوی داشته باشیم.»