وقتی سواحل زیبای خلیج فارس را میبینیم یا زمانی که به شهر تاریخی یزد سفری کوتاه میکنیم یا در زمانی که در نقش جهان اصفهان قدم میزنیم، در همه این موقعیتها و زمانی که شکوه ایران را بر روی سنگهای کوهستانی طاق بستان کرمانشاه مشاهده میکنیم، باور میکنیم که ایران کشوری است زیبا و پهناور که جای جای آن را میتوان برای سفر در فصلهای مختلف انتخاب کرد. سفری که نه به مکان، بلکه در برخی شهرها سفر در اعماق تاریخ است.
شاید اگر کشوری دیگر، تنها نیمی از این فرصتهای گردشگری را داشت، آنچنان در حوزه گردشگری میتاخت که این صنعت را درآمدزاترین صنعت کشورش میکرد؛ چراکه صنعت گردشگری در هر کشوری یکی از مهمترین صنایعی است که نه تنها بعد اقتصادی زیادی دارد و با ایجاد گردش مالی چشمگیری موجب رشد و شکوفایی اقتصادی میشود؛ بلکه در ابعاد فرهنگی آن کشور نیز قطعاً تأثیر بسزایی خواهد داشت و فرصتهای زیادی را در حوزه فرهنگ آن کشور فراهم میکند.
اما واقعیت این است که متأسفانه در کشور ما از این فرصتهای طلایی آنطور که باید و شاید استفاده نمیشود و این وقتی بیشتر باعث تأسف میشود که در اخبار دیگر کشورها میخوانیم و میشنویم که قدمتی به طول تاریخ کشور ما و طبیعتی چهار فصل به زیبایی طبیعت سرزمین مادری ما ندارد، اما با استفاده از تمامی ظرفیتهای داشته و نداشتهاش درآمدزایی میکند و فرهنگش را به صورت نرم به گردشگران تزریق میکند! از طرفی بسیاری از کشورها نیز که در گذشته به این اندازه به صنعت گردشگری توجه نمیکردند، حالا این موضوع را به شدت جدی گرفتهاند؛ آن هم سرزمینهایی که به هیچ عنوان در مقایسه با کشور ما ظرفیت گردشگری ندارند.
رقابت در جذب گردشگر
چند روز قبل «فارس» در گزارشی نوشت: «عربستان سعودی در تصمیمی جدید به منظور ترغیب زائران خانه خدا که از کشورهای مختلف راهی سرزمین وحی میشوند، اعتبار ویزای صادر شده را افزایش داده است. به این ترتیب، ویزایی که برای زائران خانه خدا هم صادر میشود، سه ماه اعتبار دارد. این امر در حالی است که ویزای عمرهگزاران یک ماهه صادر میشد و سعودیها در سالهای گذشته چندان رغبتی به حضور زائران در سایر شهرهای این کشور به جز مدینه منوره و مکه مکرمه نداشتهاند. با وجود این، برای بهبود صنعت گردشگردی و جذب توریست، سعودیها از این پس ویزای سه ماهه برای زائران خانه خدا صادر میکنند و زائران هم میتوانند به شهرهای مختلف عربستان سفر کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.»
اما به نظر میرسد، تصمیم عربستانیها برای توسعه گردشگری تنها به دادن روادید سه ماهه ختم نمیشود، بلکه آنها وارد مرحله عملیاتی شدهاند و در این راستا اقدامات جدی را آغاز کردهاند. در خبری که هفته گذشته منتشر شد، آمده است: ««درعیه» از ماه آینده میلادی پس از ۱۰ سال تعطیلی، بازگشایی خواهد شد. یکی از برنامههای بازگشایی این مکان تاریخی، برگزاری تورهای بازدید از نقاط مختلف محوطه الطریف در «درعیه» است، نمایش اسبهای عربی و کارگاههای خوشنویسی نیز از دیگر برنامههایی است که برای فصل زمستان در نظر گرفته شده است.»
زمانی این موضوع بیشتر از قبل ما را به تعجب وا میدارد که در اخبار رسانهها گشتی میزنیم و به چنین خبری برمیخوریم که «ایرانیها رده پنجم را در آمار بازدیدهای ۱۰ ماه نخست سال ۲۰۲۲ در ترکیه حفظ کردهاند. در این دوره ۱۰ ماهه حدود دو میلیون نفر از ایران به ترکیه سفر کردند!»
صدای لرزان آثار تاریخی و گردشگری
بدون شک، دیدن دنیا و سفر به سرزمینهای دیگر نه تنها ایرادی ندارد؛ بلکه کسب تجربه و تبادل فرهنگی هوشمندانه، خیلی هم خوب است؛ اما نه در زمانی که بسیاری از همین مسافران حتی یک بار هم به برخی از شهرهای زیبای ایران سفر نکردهاند.
البته نمیتوان بر آنها خرده گرفت، بلکه باید از مسئولان پرسید که برای رونق صنعت گردشگری ایران چه برنامههای تازه و جدیدی را در نظر گرفتهاند؟! مهمترین این اقدامات پیش از هر کار دیگری، مرمت و حفظ آثار تاریخی است؛ به گونهای که شایسته کشوری با تاریخ تمدنی چند هزار ساله نیست که در ترمیم آثار تاریخی آنچنان تعلل کند که تیتر رسانهها شود با این عنوان که «حمام تاریخی شهر برزُک در کاشان، بنایی متعلق به دوران صفویه است که به دلیل عدم تعامل میان نهادهای متولی و تأمین نشدن اعتبار لازم، چند سالی میشود که مرمت آن نیمهکاره رهاشده و در معرض تخریبِ دوباره قرار گرفته است!»