در سالروز فرا رسیدن 27 آذر یادآوری این نکته مهم است که در سال‌های پس از پیروزی انقلابی اسلامی، همواره همراهی و هماهنگی میان حوزه و دانشگاه موجب از میان برداشتن مشکلات جامعه و ارائه راه‌حل‌های عملی شده است[...]
در سالروز فرا رسیدن 27 آذر یادآوری این نکته مهم است که در سال‌های پس از پیروزی انقلابی اسلامی، همواره همراهی و هماهنگی میان حوزه و دانشگاه موجب از میان برداشتن مشکلات جامعه و ارائه راه‌حل‌های عملی شده است. در تبیین این مسئله، «غلامرضا مصباحی‌مقدم» رئیس کمیسیون زیربنایی و تولیدی مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح صادق» اظهار داشت: «حقیقت این است که ما در یک نظام اسلامی زندگی می‌کنیم که موضوع آن خدمت به مردم است. افراد در جامعه، از دو بعد مادیِ وجود و بعد معنویِ وجود برخوردار هستند که باید به شکل هماهنگ تغذیه شوند و هم‌نوا با هم مشمول خدمت قرار گیرند. دانش‌آموختگان حوزه به بعد معنوی وجود انسان و دانش‌آموختگان دانشگاه به بعد جسمانی و مادی انسان توجه دارند.»
وحدت انکارناپذیر است
وی در ادامه افزود: «در این راستا یک ضرورت انکارناپذیر برای وحدت میان حوزه و دانشگاه وجود دارد. هرچند ممکن است در بعضی از دانشگاه‌ها مسائلی رخ دهد (مثل جریان‌های اخیر)، اما نمی‌توان آن را به همه دانشگاه‌ها تعمیم داد. این قبیل اتفاقات مقطعی مطرح می‌شوند و به‌سرعت فروکش می‌کنند و بادوام و مستمر نیستند؛ لذا نباید آنها را مبنای داوری و قضاوت قرار داد. باید اهداف بلندمدت، بنیادی و مستمر را مدنظر قرار داد که این مسئله هم در جهت همکاری حوزه و دانشگاه محقق خواهد شد.» مصباحی‌مقدم به برکات و ماحصل وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کرد و گفت: «تعداد زیادی از دانشجویان به‌خصوص در رشته‌های فنی، مهندسی، پزشکی و... پس از اتمام دوره تحصیل خود یا حتی در حین دوران تحصیل، دروس حوزوی را هم پشت سر می‌گذارند. برای نمونه، در رشته برق، مکانیک، شیمی، داروسازی و... تخصص گرفته‌اند؛ اما همزمان با تحصیل خود در حوزه، علوم حوزوی را هم می‌خوانند. برای نمونه، ما یک حوزه شهید بهشتی داریم که تمام کسانی که در آن دروس حوزوی را طی می‌کنند، دانشجو هم هستند و همزمان با دوره تخصص خود، آموزش دینی و طلبگی هم می‌بینند.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «متقابلاً برخی از استادان محترم دانشگاه نیز به حوزه می‌روند و به طلبه‌ها دروس تکمیلی را ارائه می‌کنند؛ از این رو در رشته‌هایی، چون اقتصاد، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، تاریخ، علوم تربیتی و... تعامل بین حوزه و دانشگاه بسیار گسترده و جذاب است؛ لذا می‌توان گفت چنین شخصیت‌هایی که دو سطح سواد از دو حوزه جداگانه دارند، می‌توانند ترجمان بسیار بالایی از وحدت حوزه و دانشگاه به شمار روند.»
تحول در علوم انسانی
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: «افزون بر این، نهاد نمایندگی رهبر معظم انقلاب در دانشگاه‌ها حضور دارد که این خود به معنای حضور حوزه در دانشگاه است و دانشجویان یکی از مکان‌هایی که آن را مرجع خود در مسائل خانوادگی، اخلاقی، دینی و اجتماعی قرار می‌دهند، همین دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه‌هاست.»
وی در ادامه با اذعان به این امر که مهم‌ترین همکاری حوزه و دانشگاه بازنگری علوم انسانی است، تصریح کرد: «شانزده رشته علوم انسانی را «شورای عالی انقلاب فرهنگی» به نهادی به نام «شورای تحول علوم انسانی» واگذار کرده که برای هر رشته یک کارگروه تشکیل شده است. بنده عضو کارگروه اقتصاد هستم. در این کارگروه 15 نفر از استادان بالفعل دانشگاه‌های کشور حضور دارند که برخی از آنها استادان دانشگاه‌هایی، چون دانشگاه مفید قم، دانشگاه امام صادق(ع)، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه امام خمینی(ره) و از جمله روحانیونی هستند که اقتصاد خوانده‌اند.»
مصباحی‌مقدم توضیح داد: «درنتیجه این همکاری که از سال 1390 آغاز شده است، دوره کارشناسی اقتصاد بازنگری شد و اکنون در حال بازنگری گرایش‌های دوره کارشناسی‌ارشد و دوره دکتری اقتصاد هستند. البته در تمام رشته‌ها این همکاری وجود دارد که ماحصل همان وحدت حوزه و دانشگاه است؛ چرا که علوم انسانی بر پایه اومانیستی(انسان به جای خدا) مبتنی بوده و از چهار قرن پیش در اروپا انسان به جای خدا در تفکر بشر نهاده شده که نتیجه‌ای جز علوم انسانی سکولار نداشته است. این در حالی است که ما در نظام جمهوری اسلامی پایه‌ها و مبانی این علوم را متناسب با مبانی اسلامی و شرایط ایران تغییر داده و آن را بومی‌سازی کرده‌ایم.»
و اما آسیب‌شناسی
وی در ادامه افزود: «سال‌ها پیش کتاب‌های علوم اقتصادی، کتاب‌هایی بودند که در آمریکا تدریس می‌شد و آمار و داده آنها مربوط به اقتصاد آمریکا بود و گاهی داده‌های اقتصادی کشورهایی، چون انگلیس و فرانسه هم به آن اضافه می‌شد؛ از این رو دانشجوی ما قدرت تحلیل مسائل اقتصادی ایران را پیدا نمی‌کرد و تنها قادر بود مسائل اقتصادی آمریکا را تحلیل کند؛ درنتیجه در خدمت اقتصاد آمریکا قلم می‌زد.»
رئیس کمیسیون زیربنایی و تولیدی مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور 10 ساله خود در کارگروه اقتصادی را نتیجه وحدت حوزه و دانشگاه دانست و تأکید کرد: «مدیریت این کارگروه در 10 سال گذشته، موجب شده استادان و دانشجویان کاملاً با مسائل اقتصادی کشورمان آشنا شوند و «اقتصاد ایران» که دو واحد درس اختیاری بود، به 17 واحد درس اصلی در مقطع کارشناسی برسد. دانشجویان اقتصاد، در دوره ارشد و دکتری هم مباحث تکمیلی همین دروس را پشت سر می‌گذارند که باید گفت این نیز نتیجه تعامل حوزه و دانشگاه است که باید جدی‌تر، قوی‌تر و سریع‌تر از این به نتیجه می‌رسیدیم تا از علوم سکولار خلاص شویم.»
وی در پایان، آسیب‌شناسی وحدت حوزه و دانشگاه را هم امری تأمل‌برانگیز دانست و خاطرنشان کرد: «این‌گونه ارتباطات و روابطی که پدید آمده، در مقاطعی متوازن و گسترده نشده است؛ یعنی به نحوی نیست که بتواند اثربخش و کارآمد باشد. بنابراین در شرایطی که گاه با موانعی، چون عدم مساعدت روبه‌روست، باید همکاری زیادی صورت پذیرد تا در همه مقاطع این دو قشر به هم بپیوندند و ارتباط تنگاتنگی برقرار کنند.»