سایه روشن جشنواره حقیقت

جشنواره سینماحقیقت، یکی از رویدادهای هنری‌ـ تخصصی در ایران است که از ابتدا برای پوشش و بازتاب عرصه فیلم مستند راه‌اندازی شد و چون یک جشنواره دولتی است، قاعدتاً بر اساس سیاست‌ها و راهبردهای کلان دولت برگزار می‌شود. در دولت قبل که گرایش فرهنگی مشخصی داشت، جشنواره سینماحقیقت هم به سمت توجه به فیلم‌های جشنواره‌ای، شبه‌روشنفکرانه و گاهی سیاه سوق پیدا کرد. در این دولت، به طور طبیعی انتظار می‌رفت فضای جشنواره بازتر شود و شاهد تنوع موضوعی بیشتری باشیم. البته جشنواره سینماحقیقت در دو دوره اخیر که در دولت سیزدهم برگزار می‌شود، نسبت به گذشته دچار این تنوع و تکثر شده است. همچنین بعضی از رویدادهای درون این جشنواره نیز به هویتمندی آن کمک کرده است؛ برای نمونه برگزاری مراسم نکوداشت مرحوم نادر طالب‌زاده یا نمایش بیش از پیش فیلم‌هایی با موضوعات مرتبط با تاریخ معاصر یا مستند بحران، جنبه ملی آن را پررنگ‌تر کرد. نکته مهم این است که جشنواره سینماحقیقت درحالی شانزدهمین دوره خودش را پشت سر گذاشت که عرصه مستندسازی در ایران طی سال‌های اخیر جهش شگفت‌انگیزی یافته است. در دوره‌ای که سینمای داستانی به رکود و سقوط رسیده و در فیلم‌های روی پرده خلاقیت و جذابیت و نوآوری فروکش کرده، فیلم‌های مستند سرشار از جسارت و مضامین بکر و محتوای جدید و راهبردی هستند. به همین دلیل هم اولین کارکرد جشنواره سینماحقیقت این است که بتواند کارزاری برای بهتر دیده شدن و ضریب دادن به این رشد و پیشرفت باشد. باید ببینیم که آیا شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت توانست به این هدف نزدیک شود یا خیر؟ یکی از راه‌هایی که کمک بزرگی به مستند و مستندسازان خواهد کرد و جشنواره سینماحقیقت نسبت به آن کم توجه بوده، مسئله صادرات فرهنگی در این بخش است. در حالی که این جشنواره لقب بین‌المللی دارد و رسماً باید به طور جهانی برگزار شود؛ اما این وجه، تنها به نمایش چند فیلم خارجی محدود شده است. درحالی که بخش بین‌الملل جشنواره- حداقل در دوره اخیر- منفعل و کم رمق بود! تا آنجاکه حتی تا روزهای میانی برگزاری جشنواره شانزدهم اگر به پایگاه جشنواره مراجعه می‌کردید، بخش اخبار بین‌الملل در این پایگاه خالی از خبر بود که این خودش گواه بر ضعف شدید بخش بین‌الملل شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت بود. همچنین باید به عملکرد نه چندان مثبت بخش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت اشاره کرد. باید توجه داشت که فیلم‌های مستند، عموماً به دلیل فقدان سلبریتی و بازیگر چهره، برای مخاطب عام، به سختی شناخته می‌شوند و معمولاً متخصصان این عرصه که تعداد آنها هم اندک است، آثار و کم و کیف آنها را دنبال می‌کنند. اتفاقاً یکی از کارکردهای برگزاری جشنواره سینماحقیقت این است که فیلم‌های مستند خوب را به عمق جامعه ببرد و به دست مخاطب عام یا حداقل علاقه‌مندان این حوزه برساند؛ اما وقتی ارتباط روابط عمومی جشنواره با جامعه ضعیف است و حتی خیلی از مستندسازان و رسانه‌های سراسری کشور تعاملی با این جشنواره نمی‌یابند، بازتاب جشنواره و آثار آن هم در جامعه کاهش می‌یابد که در این دوره به طور ویژه شاهد این اتفاق بودیم.