بر اساس آیات قرآن، انسان موجودی است که از نوعی کرامت نسبت به دیگر موجودات عالم برخوردار است. خلافت و جانشینی خداوند بر روی زمین، دمیدن از روح خدا در پیکره وجودی انسان، نهادن گوهر عقل در وجود آدمی، اعطای اختیار و حق انتخاب به انسان، از جمله فضایلی است که از کرامت ویژه آدمی در میان دیگر موجودات حکایت داشته و آن را در جایگاه ممتازی در خلقت قرار داده است. این جایگاه ممتاز و کرامت تکوینی، حقوق ویژه و ابتدایی را برای نوع بشر به همراه داشته که در حوزه‌های گوناگون فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و اقتصادی قابل احصاست.
حرکت در مسیر اهدافی که خداوند برای بشر تعریف کرده که همانا رشد صحیح استعدادها باشد، بر کرامت بشر و حقوق ناشی از آن خواهد افزود و حرکت در مسیر انحطاط و پرورش نیافتن استعدادهای الهی و رشد و تقویت اخلاق رذیله در وجود انسان، زمینه زوال تدریجی و از دست دادن کرامت انسان و حقوق ناشی از آن را فراهم می‌کند. در این میان، میزان افزایش و کاهش کرامت بشری و نسبت آن با اعمال و رفتار آدمی و زوال برخی حقوق فردی و اجتماعی را رهنمودهای شریعت الهی و نظام حقوقی اسلام مشخص و ساماندهی می‌کند.
از جمله حقوق اساسی که از نگاه کریمانه به انسان حاصل می‌آید، حق تعیین سرنوشت انسان در امور سیاسی است. قائل شدن به این حق برای انسان را می‌توان سرمنشأ خلق نظریه نظام مردم‌سالاری دینی دانست. نظامی که در آن سالار و محور بودن مردم در چارچوب قوانین و آموزه‌های اسلامی به رسمیت شناخته شده است.
نظریاتی که درحوزه انسان‌شناسی برای آدمی چنین کرامت و جایگاه تکوینی قائل نبوده و با نگاه‌های طبقاتی، قومی، نژادی و... جامعه انسانی را به گروه‌های متفاوتی طبقه‌بندی و دسته‌بندی کرده و برخی را بر برخی دیگر حتی در حقوق عمومی و مشترک نوع بشر، تفوق و برتری می‌دهند، نمی‌توانند نظریه‌پرداز نظام مردم‌سالار دینی باشند.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای درباره نگاه اسلام به مسئله کرامت انسانی و جایگاه این نگاه در فهم موضوع مردم‌سالاری دینی می‌فرمایند: «در مردم‌سالاری دینی و در شریعت الهی این موضوع مطرح است كه مردم باید حاكم را بخواهند، تا او مورد قبول باشد و حق داشته باشد كه حكومت كند. ای كسی كه مسلمانی، چرا رأی مردم معتبراست؟ میگوید چون مسلمانم؛ چون به اسلام اعتقاد دارم و چون در منطق اسلام، رأی مردم بر اساس كرامت انسان پیش خدای متعال معتبر است.» (1282/9/26)
نظام مردم‌سالاری دینی مبتنی بر چنین نگرشی بر انسان و جایگاه آن در تعیین سرنوشت خویش شکل گرفته است.