تقویم تاریخی انقلاب اسلامی به رهبری و رهنمودهای امام خمینی(ره) رقم خورد و همه امور کشور و جنگ تحمیلی با تدابیر ایشان مدیریت شد. اشخاص فراوان، احزاب و گروه‌های سیاسی بسیاری با رهبر انقلاب همسو بودند؛ از جمله جامعه مدرسین حوزه‌های علمیه، جامعه روحانیت و ائمه جماعات مساجد، حزب جمهوری اسلامی،کمیته‌های انقلاب و سایر نهادهای تازه‌تأسیس که شخصیت شاخص و برجسته آنها «شهید بهشتی» بود. این جریان که به پیرو خط امام(ره) معروف بود.
جریان دیگر که در مقابل این جریان قرار داشت، چندان به اجرای دستورات اسلامی مقید نبود و همه تلاش خود را به آنچه در جهان غرب با فرهنگ و اندیشه لیبرالیسم غربی همخوانی داشت، معطوف کرده بود و به عبارتی متأثر از فرهنگ و تفکر غربی بود. این جریان شامل تمامی احزاب و گروه‌های سیاسی غرب‌گرا و غرب‌زده یا التقاطی با شرق و غرب بود؛ برای نمونه می‌توان به جبهه ملی، نهضت آزادی، حزب ملت ایران، گروهک تروریستی منافقین و دسته‌ای از روشنفکران و مجموعه‌ای از گروه‌های کمونیستی و الحادی اشاره کرد که با یکدیگر هم‌صدایی داشتند. شخص محوری که این جریان به آن متکی بود، «ابوالحسن بنی‌صدر»، رئیس‌جمهور وقت بود که برخی از امور کشور و نیروهای مسلح را در دست داشت. وی هنگامی که در منطقه و جبهه‌های جنگ موفقیتی کسب نکرد و به عبارتی فرماندهی او با شکست مواجه شد، سعی کرد هوادارانش یا آنهایی را که با او هم‌صدایی داشتند، به مقابله با جریان خط امام(ره) فراخوانده و آنها را ازمسیر اصلی نظام جدا کند؛ لذا تلاش کرد تا فضای سیاسی کشور را به دوقطبی و در مقابل هم قرار دهد. بنی‌صدر همواره در تریبون‌هایی که به دست می‌آورد، به اختلافات دامن می‌زد یا از مسئولان نظام، به ویژه مسئولان دستگاه‌های قضایی، مجلس و نخست‌وزیر و سایر مسئولان و نهادهای قانونی انتقاد می‌کرد و آنها را با شیوه تخریب‌کردن زیر سؤال می‌برد؛ نگاهی به سخنرانی‌های او در روزهای 17شهریور 1359، روز عاشورا و به‌ویژه در روز 22 بهمن 1359 در میدان آزادی، این موضوع را ثابت می‌کند. بنی‌صدر در روز 22 بهمن 1359 که جمعیت انبوهی به دلیل بزرگداشت سالروز پیروزی انقلاب در میدان آزادی اجتماع کرده بودند، گفت: «فقدان امنیت قضایی، وجود مراکز تصمیم‌گیری، اقدامات خودکامه و علاوه بر آن، رواج روش ترور و بعضی از روش‌های نادرست دیگر، عاملیت و حاکمیت دولت را در بسیاری نقاط به خطر انداخته است. به شما مردم نسبت به نبود امنیت اعلام خطر می‌کنم.» او در این سخنرانی‌ها حداکثر سعی خود را به کار می‌گرفت تا روحیه ملی، انقلابیون و جریان خط امام(ره) را متزلزل کند، همه اینها مطلبی بود که بنی‌صدر و هوادارانش را به مقصود خودشان نزدیک می‌کرد.
فضای عمومی جامعه به اندازه کافی ناآرام شده بود و سعی می‌شد امید مردم در نظام و دولت به ناامیدی تبدیل شود که البته تا حدی به سرخوردگی و نارضایتی کشانده شده بود و صدای بسیاری از انقلابیون را درآورد که در مباحث بعد به آن اشاره خواهیم کرد.