دولت سیزدهم در ادامه روند افزایش ارتباطات و تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای این بار به چین سفر کرد؛ سفری که دستاوردهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بسیاری در بر داشته و خواهد داشت و کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران سیاسی کشور نسبت به آن نگاه ویژه‌ای دارند[...]
دولت سیزدهم در ادامه روند افزایش ارتباطات و تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای این بار به چین سفر کرد؛ سفری که دستاوردهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بسیاری در بر داشته و خواهد داشت و کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران سیاسی کشور نسبت به آن نگاه ویژه‌ای دارند و سوغات آن را در وضعیت فعلی دنیا تأمل‌برانگیز دانستند. چنانچه عنوان می‌شود سفر به چین در راستای ایفای نقش مؤثر ایران در حوزه مسائل اقتصادی و تجارت منطقه‌ای و جهانی بسیار مهم است؛ چرا که این کشور به منزله یکی از اقتصادهای بزرگ جهان، در زمینه‌های اقتصادی و تجاری در آسیا و عرصه بین‌الملل نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد و از طرفی ایران نیز با موقعیت ژئوپلیتیک خاص و نفوذ روزافزون در منطقه و یکی از تأمین کنندگان مطرح انرژی اهمیت خاصی برای چین دارد؛ بنابراین این سفر از جنبه‌های گوناگون در وضعیت کنونی حائز اهمیت است.
سهم ایران از بازار چین
اگر بخواهیم دستاوردهای سفر رئیس‌جمهور و هیئت همراه را به چین واکاوی کنیم، نخست باید عنوان کرد که بازار چین بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار واردات دارد؛ اما سهم ایران از این بازار با وجود تعاملات نزدیک سیاسی و بحث‌های بین‌المللی تنها حدود ۱۴یا ۱۳ میلیارد دلار است؛ بنابراین، اهمیت گسترش این روابط با دیدارهای مستقیم مسئولان دو کشور بیش از پیش مطرح است. آقای رئیس‌جمهور در بازگشت از چین، این سفر را بسیار پر بار دانسته و گفته است: «در جریان این سفر ۲۰ تفاهم‌نامه در حضور رؤسای‌جمهور دو کشور به امضا رسید و پس از انعقاد این توافق‌نامه‌ها بر اراده جدی دو طرف برای همکاری و توسعه همکاری در حوزه‌های تجاری، اقتصادی، انرژی، علم و فناوری تأکید شد و وزرای حاضر در این سفر از جمله در حوزه انرژی، صنعت و تجارت، راه و شهرسازی بحث‌های خوبی را دنبال کردند و تصمیم‌هایی که گرفته شد، بر این مبنا بود که همه این ارتباطات همراه با انتقال فناوری باشد.»
۳۹ سند 3/5 میلیارد دلاری
باید اذعان داشت، با وجود پروپاگاندای رسانه‌ای برخی معاندان و بدخواهان در حوزه صنعت، معدن و تجارت ۱۹ سند، قرارداد و موافقت‌نامه به جز ۲۰ سند اصلی امضا شده که برخی از آنها قرارداد و برخی موافقت‌نامه است و رقم قراردادها 3/5 میلیارد دلار است. یکی از دستاوردهای این سفر امضای چندین قرارداد نهایی در راستای قرارداد 25 ساله میان دو کشور در زمینه‌های اقتصادی است و برگزاری نشست‌های گوناگون با حضور مسئولان کشور و استقبال بازرگانان و فعالان اقتصادی چین نشان‌دهنده آمادگی دو کشور برای توسعه روابط در تمام سطوح بوده است. با توجه به مستندات و گفته‌های مقامات حاضر در این سفر مهم، در حوزه معدن مذاکرات جدی و دستاوردهای قابل قبولی به دست آمده؛ همچنین در حوزه صنعت، مشارکت‌های صنعتی، بحث انتقال فناوری و بحث همکاری‌های مشترک هم در حوزه چین و هم در حوزه ایران توافقات بسیاری حاصل شده است. تجارت الکترونیک و احیای تعرفه ترجیحی و توافقات ترجیحی و مسائل مربوط به برگزاری نمایشگاه‌ها با حضور جدی شرکت‌های ایرانی و چینی در بازار ایران و چین از دیگر توافقات مهم و راه‌گشاست که در این سفر مهم مطرح شده و توافقاتی در راستای آن صورت گرفته است.
از انرژی تا مارکتینگ
مطابق با اظهارنظرات و تحلیل کارشناسان، سفر به چین در چند حوزه دستاوردهای بسیار مهمی در بر داشته است؛ حوزه‌هایی که امروز از مباحث بسیار مهم و چالشی، به ویژه میان ابرقدرت‌های مطرح جهان مانند حوزه انرژی و روابط تجاری و اقتصادی است. عنوان می‌شود در حوزه مربوط به بازاریابی‌ها و ارتباط پلتفرم‌های بزرگی که در چین 50 تا 80 میلیارد دلار گردش مالی دارند، تعاملات خوبی صورت گرفته تا ایران بتواند با استفاده از ظرفیتی که وجود دارد، بهره لازم در حوزه‌های مطروحه را ببرد.
در تعاملات و مذاکرات صورت گرفته تجاری و اقتصادی با چین حتی حوزه خشکبار، لبنیات، محصولات مختلف کشاورزی و محصولات خام و نیمه خام، هم به صورت جدی پیگیری شد تا ارزش افزوده حاصله این بخش در توزیع مویرگی در چین به رقم قابل توجهی برسد. افزایش صادرات به چین از دیگر دستاوردهای تجاری حوزه تولید بود؛ هر چند ایران پیش از این هم سهم قابل توجهی در صادرات محصولات، به ویژه شیلات و ماهی به چین داشته است؛ ولی این سفر و توافقات صورت گرفته سبب افزایش سهم ایران در این صادرات خواهد بود. یکی دیگر از دستاوردهای مهم سفر به چین امضای ۲۲ سند در حوزه‌های گردشگری، میراث فرهنگی و حمل و نقل و انتقال فناوری بین دو کشور و همچین مطرح شدن مسئله جاده ابریشم و حمایت از صلح جهانی بوده است. باید این مهم را نیز در نظر گرفت که سفر آقای رئیسی فرصتی برای تقویت موقعیت و مشارکت چین در منطقه خاورمیانه با تمرکز ویژه بر پروژه‌های انرژی و زیرساخت‌ها فراهم می‌آورد و به همین دلیل چین با تقویت روابط همه‌جانبه خویش با ایران می‌تواند به منبع قابل اعتماد نفت دست یافته و نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد. سفر رئیس‌جمهور به چین در زمینه رقابت گسترده ژئوپلیتیک بین ایالات متحده و چین نیز قابل توجه است. سفر آقای رئیسی به چین اقدامی مهم در این راستا بوده که می‌تواند پیامدهای مثبتی برای هر دو کشور و کل منطقه داشته و با تقویت روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور، نفوذ در منطقه را گسترش داده و سلطه آمریکا را در این حوزه به چالش بکشاند.