همیشه اسم دفاع مقدس که می‌آید، اول از همه ذهنم می‌رود به سمت صدای گرفته و جدیِ غم‌دار سیدمرتضی آوینی در حال خواندن متن‌های روایت فتح. اصلاً انگار جنگ تحمیلی بدون صدای سیدمرتضی برایم مفهومی ندارد و ناشناخته است.
خیلی از ما که سن‌مان به زمان جنگ نمی‌رسد، روایت فتح‌های آوینی با آن موسیقی عجیبش و زیر صدای توپ و تفنگ و حرف‌های ساده و صمیمی رزمنده‌هایش، یعنی همه چیز؛ یعنی مرجع و دایره‌المعارف. سیدمرتضی و روایت فتحش، بی‌بدیل بودند و تکرارناشدنی و اصلاً به خاطر همین بی‌بدیل بودن است که در حافظه ما ماندگار شدند. روح سیدشهیدان اهل قلم شاد!
در همین روزهای ابتدایی سال که آسمان صاف مژده اصلی بهار است، جا دارد برای پرواز بر بلندای خاطرات روایت فتح، کتابی از جنس شهید آوینی را ورق بزنیم که کوله‌باری از ناگفته‌ها را به دوش کشیده و سوغاتی از خاطرات بی‌بدیل برای‌مان آورده است. سوغاتی که تا به حال مشابهش را خیلی کم، جزئی و مختصر شنیده‌ایم.
مطمئناً حرف‌های محمدعلی صمدی درباره جنگ و جبهه و دفاع و دلاوری‌هایش، برای همه ما که پای مکتب شهدا و جبهه و جنگ نشسته‌ایم، شیرین و پرپیمان است. در این کتاب صحبت‌ها و گفته‌هایی است که درک بهتری از جنگ و جبهه برای‌مان به تصویر می‌کشد.
«داس و شمشیر» عنوان کتابی است که صمدی با قلم خوش ذوق و ذهن خلاقش و با کوشش چندساله خود بر دیوار خاطرات جبهه به کتابت درآورده است. ذهن نویسنده در میانه کوه‌های کردستان و دلاورمردانش، بر زین موتور شهید نظرنژاد، در جزایر مجنون، در آبادان زیبا و در بین شهیدان بی‌شمار کربلای 5 سرک کشیده و اطلاعات به درد بخوری از عمق رمز و رازهای جبهه و جنگ بیرون آورده است.
«محمدعلی صمدی» در این کتاب با شیوه‌ای مبتکرانه و خلاقانه، حقایق جنگ را روایت کرده و با تکیه بر مستندات موجود و بی‌طرفانه، سال‌های دفاع مقدس را یک به یک بررسی در قالب مجموعه کتاب‌های از خوان اول تا خوان هشتم‌ـ به تفکیک سال‌های جنگ‌ـ به مخاطبان عرضه می‌کند.
قالب کتاب، مصاحبه و پرسش و پاسخ‌هایی نسبتاً کوتاه است که انتخاب این شیوه نیز از خلاقیت و هوش سرشار نویسنده ناشی می‌شود؛ چراکه افزون بر کم کردن مقدمه‌چینی‌های بی‌مورد، سبب شده است تا پویایی در کل کتاب به چشم بیاید و همین مسئله از خسته شدن مخاطب جلوگیری می‌کند و البته آن قدر موضوعات مطرح شده در کتاب، جذاب است که در هر حال مخاطب دلش نمی‌آید کتاب را بر زمین بگذارد.
اگرچه مطالعه این کتاب، به تنهایی و بدون مطالعه جلدهای قبلی، بهره خوبی به مخاطب می‌دهد، اما به نظر می‌رسد خیر در این است که خوان‌های دیگر نیز مطالعه شوند تا چشم‌اندازی کلی و نسبتاً دقیق از سال‌های جنگ، مشکلات و مسائل و فتوحات و تقصیرها و قصورها، در برابر دیدگان‌مان روشن شود.