برای داشتنِ جامعه‌ای مسئول و سازنده باید به «مسئولیتِ اجتماعیِ» خود توجه کرده و برای نقش‌آفرینی مؤثر همت کنیم. دنیایِ امروز مسئولیت اجتماع را به منزله چارچوبی اخلاقی پذیرفته است که شخص را، حتی سازمان را، به مشارکت در اموری وامی‌دارد که به نفعِ کلیتِ جامعه خواهد بود. به عبارت دیگر، مسئولیت اجتماعی به این معناست که فرد در جایگاه عضوی از جامعه، مشارکت فعالانه دارد و نسبت به مشکلات و معضلات بی‌تفاوت نبوده و در تغییرات و بهبود شرایط، ایفای سهم و نقش می‌کند. حوزه این کنشگری مسئولانه بسیار گسترده و پرشمار است. می‌توان آن را به پهنای همه شئون اجتماعی دانست. یک روز زلزله در ارکان زمین می‌پیچد وزمان را با مسئولیتی متمایز پیش‌روی انسان می‌گشاید. دیگر روز، محیط زیست با چالش مواجه می‌شود. روزی دیگر جنگ، لهیب در زندگی مردم می‌کشد. روز دیگر یک بیماری «پاندومی» می‌شود و «پاندولِ» زمان را با چالشی زمین‌گیر مواجه می‌کند. همه و همه اینها تنها زمانی چاره می‌شود یا با کمترین هزینه می‌شود از شرّ آن رهایی یافت که آحاد جامعه با مسئولیت اجتماعی خود آشنا و نسبت به وظیفه اجتماعی و ملی خود کنشگر باشند. جوامعی به توفیق حداکثری می‌رسند که این ظرفیت را به صورت حداکثری فعال کرده باشند. اسلام نیز این مهم را در قالب فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» تئوریزه کرده است. آیات و روایات همواره بر ضرورت کنشگری سازنده در این حوزه در قالب نظارت فراگیر ملی و ایفای مسئولیت اجتماعی، تأکید دارند. این واجب همه‌گیر و توسعه محور هم هست و در شمار نماز و روزه در فهرست «فروع دین» قرار گرفته است. هرگز در یک قالب و در یک حوزه محصور نمی‌شود؛ بلکه حصرشکن در همه حوزه‌هاست. در پرداختِ زندگی مؤمنانه، در تراش دادن قدرت درقامتِ خدمت، در شکوهِ همدلی و دستگیری عمومی، در اصلاحِ مفاسد و تطهیرِ مظاهرِ آلوده، در بن‌بست شکنی از سدهای پیش راه پیشرفتِ مردم و... نقشی ممتاز دارد. مؤمن به ذات خود، همزاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. سلامت و بهروزی جامعه نیز رهین مؤلفه‌ای چنین است. ترویج این رفتار یک بایستگی مهم است که بر دوش همه ما، به ویژه مسئولان و مدیران سنگینی می‌کند. این کار بر برخی از مسئولان سخت خواهد شد؛ اما نتیجه آن فراوانی راحتی جامعه خواهد بود. افراد باورمند به مسئولیت اجتماعی، نوعاً منتقد و در بیان انتقاد صریح هستند. برخی‌ها را خوش نمی‌آید، اما اگر انصاف داشته باشند، شهادت خواهند داد که نتیجه نقدپذیری و عمل به خیرخواهی ناصحان، جامعه را خوش می‌آید. با نگاه کلان ملی همه باید از خود بگذریم تا جامعه‌ای کمال یافته داشته باشیم. منافع درازمدت تک به تک ما در جامعه‌ای چنین و با انسان‌های مسئولیت‌پذیر، تأمین و تضمین خواهد شد. مسئولان هم با ترویج روحیه مسئولیت اجتماعی نه تنها ضرر نخواهند کرد که سودی کلان خواهند برد. یک دلیلش این است که در جامعه به سلامت رسیده، فساد عرصه‌ای برای رشد نخواهد یافت. همه ما چنین می‌خواهیم، مسئولان بیشتر از ما باید خواهان چنین جامعه‌ای باشند.