هفته گذشته در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، شش پروژه ارتباطی مهم کشور با حضور ابراهیم رئیسی افتتاح شد تا با بهره‌برداری رسمی از آنها، زیرساخت‌های ارتباطی مهمی در ۲۰ ماه نخست فعالیت دولت سیزدهم ایجاد شده و گام مهمی در توسعه حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات برداشته شود.
پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، فاز نخست توسعه ظرفیت شبکه زیرساخت کشور، سامانه رضایت‌سنجی کارکنان دولت، اتصال فیبری جزایر ابوموسی، تنب‌بزرگ، تنب‌کوچک به سرزمین اصلی و هندورابی به کیش، اتصال ۴ هزار روستای جدید بالای بیست خانوار به شبکه ملی اطلاعات و طرح ملی فیبرنوری منازل و کسبوکارها از پروژه‌هایی بود که با حضور رئیس‌جمهور و در مراسمی با عنوان «آیین افتتاح پروژه‌های ارتباطات و فناوری‌اطلاعات (۲۰ ماه خدمت)» افتتاح شدند. در میان پروژه‌های افتتاح شده اثر فیبرنوری بر هدف‌گذاری‌های آینده مشخص است، تا جایی که در تمام پروژه‌های افتتاح شده ردّپایی از فیبر نوری آشکارا یا غیرآشکارا مشخص است. در یکی از این پروژه‌ها سرویس اینترنت فیبر نوری که به عنوان سرویس «فیبر به خانه» یا «Fiber to the Home» شناخته می‌شود، همزمان با روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی، در قالب «طرح ملی فیبر نوری منازل و کسبوکارها» به بهره‌برداری رسید. شهر بابل در استان مازندران، نخستین شهری است که سرویس اینترنت پرسرعت فیبر نوری ایرانسل در آن ارائه شده است.
«زارع‌پور» وزیر ارتباطات با اشاره به بهره‌برداری از پروژه فیبر نوری منازل و کسبوکارها، این افتتاح را آغاز مرحله‌ای تاریخی برای مردم ایران دانست و با بیان اینکه تا زمانی که این زیرساخت را نداشته باشیم، حرف از توسعه اقتصاد دیجیتال بی‌معناست، تأکید کرد: «توسعه شبکه فیبر نوری، ما را برای ارائه نسل‌های آینده ارتباطات، از جمله G5 آماده می‌کند و امروز، سه میلیون نفر تحت پوشش خدمات فیبر نوری قرار می‌گیرند و مردم عزیز ما هم می‌توانند از طریق درگاه iranfttx.ir روند پیشرفت این پروژه را مشاهده کنند.»
فیبر نوری چیست؟
پیشرفته‌ترین فناوری اینترنت ثابت، اینترنت بر پایه فیبر نوری است. این فناوری یک اتصال پهن‌باند است که سرعت آن می‌تواند تا 940 مگابیت بر ثانیه برسد. در این روش ارتباطی، داده‌ها با استفاده از نور ارسال می‌شوند و سرعت بارگیری به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. افزون بر این، فیبر نوری کمتر در معرض تداخل قرار می‌گیرد؛ بنابراین آنها را بسیار قابل اعتماد می‌کند. برای نمونه، آب و هوای نامناسب، تداخل الکترومغناطیسی و تداخل فرکانس رادیویی همگی بر اتصالات سنتی کابل مسی تأثیر می‌گذارد؛ اما این تداخلات بر اتصالات فیبر نوری تأثیری ندارند. از دیگر مزایای استفاده از فیبرنوری برای اینترنت ثابت می‌توان به پایین بودن میزان تأخیر در ارسال و دریافت اشاره کرد. این موضوع برای گیمرها و افرادی که به صورت اینترنتی نشست برگزار می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است و سبب می‌شود کاربر تجربه‌ای بسیار خوب هنگام استفاده از اینترنت داشته باشد.
در کجا هستیم؟
توسعه فیبر نوری در کشورهای پیشرفته جهان به‌صورت جدی در دستور کار قرار دارد و طبق آخرین آمار، کشور انگلستان این فناوری را در اختیار بیش از ۴۰ درصد خانه‌های مسکونی خود قرار داده است. بر اساس آمار منتشر شده، بیش از 50 درصد جمعیت اروپا در حال استفاده از اینترنت خانگی بر پایه فیبر نوری هستند و پیش‌بینی می‌شود تا پنج سال آینده این رقم به ۷۰ درصد افزایش پیدا کند. در سال‌های گذشته، یکی از مهم‌ترین خلأهای کشور در حوزه زیرساخت اینترنت، تمرکز بر روی توسعه شبکه همراه و بی‌توجهی به زیرساخت‌های اینترنت ثابت بوده است؛ ضعفی که دودش بیشتر از همه به چشم مردم رفته و با تحمیل بار بیش از حد به زیرساخت همراه، مشکلات متعددی در سرعت و کیفیت اینترنت ایجاد کرده است.
در سال 1398، طبق گزارش رسمی رگولاتوری، اینترنت موبایل بیشتر از ۶۶ میلیون کاربر در ایران داشت؛ در حالی که تعداد ارتباط‌های ثابت اینترنت تنها حدود 8/6 میلیون بود و بخش بسیار عمده آنها ارتباط ADSL به عنوان یک فناوری قدیمی‌تر بود. این مرجع رسمی، سهم فناوری فیبر نوری «FTTx» را «صفر درصد» بیان کرده بود. در دولت جدید، سیاست‌ها بر جبران عقب‌ماندگی قرار گرفته است تا جایی که پروژه فیبرکشی در ۴۵۵ شهر آغاز شده و بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر فیبرکشی انجام شده است و حدود سه میلیون خانوار تحت پوشش فیبرنوری قرار گرفته‌اند.
چگونه دریافت کنیم؟
وزیر ارتباطات درباره دریافت اینترنت پرسرعت فیبرنوری می‌گوید: «ما این پروژه را به شکل کاملاً شفاف و روشن در معرض قضاوت عمومی قرار داده‌ایم و هم‌اکنون مردم می‌توانند از طریق یک سایت رسمی «iranfttx.ir» نقاط تحت پوشش را ببینند و اگر محله خودشان تحت پوشش بود، همانجا می‌توانند درخواست بدهند و اپراتورها مکلف هستند ظرف یک ماه این سرویس را برای آنها فراهم کنند.» زارع‌پور با تأکید براینکه این پروژه بزرگ و ملی نیازمند حجم بسیار زیاد کار اجرایی است، وعده داد که حداکثر تا سه سال آینده تمام مناطق تحت پوشش این شبکه قرار بگیرد.