به اعتقاد صاحب‌نظران، امام خمینی(ره) که بزرگ‌ترین انقلاب قرن را رهبری کردند، بیش و پیش از آنکه یک رهبر سیاسی باشند، یک اندیشمند دینی و یک چهره فرهنگی بوده‌اند که با بهره‌گیری عمیق از علوم الهی و با درکی ژرف از نیازهای جامعه، امت اسلامی را هدایت و رهبری و انقلاب اسلامی را معماری کردند. نگاه اصولی و باور عمیق امام امت(ره) به اهمیت و سرنوشت‌ساز بودن مسئله «فرهنگ»، آیینه‌ای پیش روی همه اندیشمندان، برنامه‌ریزان و مدیران امروز و فردای کشور است تا مراقب باشند هر برنامه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... بدون توجه به زیرساخت‌ها و الزامات فرهنگی بی‌فایده بوده و شاید به نتیجه معکوس خودش تبدیل شود. امام(ره) با همین باور عمیق و بنیادی، در نخستین سال‌های پس از پیروزی انقلاب، دستور تشکیل «ستاد انقلاب فرهنگی» و برنامه‌ریزی اصولی برای زدودن پیرایه‌های استثمار و بردگی فرهنگی از محیط‌های علمی و دانشگاهی را صادر کردند تا زیرساخت‌های علمی و فرهنگی کشور در محیط‌های نخبگانی، متناسب با فرهنگ غنی ملی و دینی این مرز و بوم طراحی و احداث شود.
فرهنگ، ضامن سلامت آینده کشور
امام خمینی(ره) درباره اهمیت موضوع «فرهنگ» می‌گویند: «درباره فرهنگ هر چه گفته شود کم است. می‌دانید و می‌دانیم اگر انحرافی در فرهنگ یک رژیم پیدا شود و همه ارگان‌ها و مقامات آن رژیم در صراط مستقیم انسانی و الهی پایبند باشند و بر استقلال و آزادی ملت از قیود شیطان عقیده داشته باشند و آن را تعقیب کنند و ملت نیز به تبعیت از اسلام و خواسته‌های ارزنده آن پایبند باشند، دیری نخواهد کشید که انحراف فرهنگی بر همه غلبه کند و همه را خواهی‌نخواهی به انحراف کشاند و نسل آتیه را آنچنان کند که انحراف به صورت زیبا و مستقیم را راه نجات بداند و اسلام انحرافی را به جای اسلام حقیقی بپذیرد و بر سر خود و کشور آن آورد که در طول ستمشاهی و خصوصاً پنجاه سال سیاه بر سر کشور آمد... .»
بلای فرهنگ وارداتی
رهبر کبیر انقلاب اسلامی، بارها در طول حیات مبارک‌شان، درباره خطرهای فرهنگ وارداتی از غرب و شرق و آسیب‌های جبران‌ناپذیر آن برای «هویت ملی» جامعه هشدار دادهاند؛ برای نمونه ایشان می‌فرمایند: «ببینیم که فرهنگ وارداتی به ما چه کرد و ما در مقابلش چه باید بکنیم؟ خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه‌ها در سطح کشور، آنچنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه‌دار غرب مبارزه کرد... صدماتی که کشور ما از فرهنگ رژیم شاه خورده است، قابل مقایسه با ضررهای اقتصادی و غیره نبوده است؛ متأسفانه در زمان این پدر و پسر دست اجانب باز گردید و مراکز آموزشی که باید تکیه‌گاه ملت باشد، به ضدش تبدیل شد.»
خودباوری؛ نشانه فرهنگ سالم
امام خمینی(ره) در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، به تکرار درباره خطرهای خودباختگی در میان نسل جوان هشدار داده و یادآور شده‌اند: «ما الآن در همه چیز به گمان یک نحو وابستگی داریم که بالاتر از همه، وابستگی افکار است، افکار جوان‌های ما؛ پیرمردهای ما، تحصیل‌کرده‌ها، روشنفکران ما، بسیاری از افکار ما وابسته به غرب است... علمای بلاد و کشورهای اسلامی باید راجع به حل مشکلات و معضلات مسلمین و خروج آنان از سیطره قدرت حکومت‌های جور با یکدیگر به بحث و مشورت و تبادل نظر بپردازند و برای حفظ منافع مسلمین سینه‌ها را سپر کنند و جلوی تهاجم فرهنگی فرهنگ‌های متبدل شرق و غرب را که به نابودی نسل و حرث ملت‌ها منتهی شده است، بگیرند و به مردم کشورهای خود آثار سوء و نتایج خودباختگی در مقابل زرق و برق غرب و شرق را بازگو نمایند.»
جهاد فرهنگی برای همیشه
امام راحل(ره) و پیر مراد ملت ایران، همچنین بارها درباره برنامه ابرقدرت‌های شرق و غرب برای نفوذ از راه فرهنگ، هشدار دادهاند و تأکید کرده‌اند که مقابله با این توطئه شوم، یک جهاد مستمر و همیشگی را می‌طلبد. ایشان در این باره گفته‌اند: «دو ابرقدرت برای به دست آوردن سلطه استعماری، بهترین راه را در حمله به فرهنگ‌های ملت‌ها دانسته و دانشگاه‌ها را به خدمت گرفته‌اند و با به دست آوردن این مراکز از رهاوردهای آن، مجلس‌های فرمایشی ساخته حکومت‌های دلخواه به دست آورده‌اند و نظام‌ها را سر تا قدم غربی یا شرقی کرده‌اند و آنان که در این کشمکش از همه بیشتر صدمه دیده‌اند و رنج کشیده‌اند کشورهای اسلامی بوده و هستند»، «خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه‌ها در سطح کشور آنچنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه‌دار غرب مبارزه کرد.»