حدود دو سال از عُمر چهار ساله دولت سیزدهم می‌گذرد. دولتی که در اواخر تابستان سال ۱۴۰۰ در سخت‌ترین وضعیت اقتصادی و با وجود چالش‌های فراوان در حوزه‌های گوناگون روی کار آمد.
مهار کرونا
کاهش شدید درآمدهای دولت به دلیل وضعیت اسفناک فروش نفت و دسترسی نداشتن به درآمد حاصل از آن به دلیل تحریم‌های ظالمانه، تورم بالای ۵۰ درصد، رشد بالای نقدینگی، افزایش خاموشی‌ها در فصل تابستان، کاهش ذخایر آبی کشور و رشد اقتصادی منفی، مهم‌ترین چالش‌های پیش روی دولت سیزدهم در شروع فعالیت بود. از سوی دیگر، یکی از چالش‌های مهم دولت حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی در شروع فعالیت، آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از شیوع ویروس کرونا، تعطیلی بسیاری از مراکز و فعالیت‌ها و کمبود شدید واکسن کرونا بود؛ رایزنی گسترده برای واردات واکسن، افزایش میزان تولید واکسن‌های داخلی و برنامه‌ریزی دقیق برای شروع مجدد فعالیت‌ها و کسب‌وکارها، سبب شد که ظرف مدت کوتاهی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، چالش‌های بیماری کرونا در کشور به حداقل ممکن برسد.
شکستن تحریم‌ها
دولت سیزدهم با دستیابی به رکوردهای جدید در صادرات نفت و رسیدن به فروش 5/1 میلیون بشکه نفت در روز و وصول پول فروش آن، که با وجود تحریم‌ها انجام شده، عملاً موجب شکستن صدای پای تحریم‌های حداکثری آمریکا شده است. این در حالی است که سایر تولیدکنندگان نفت به دنبال کاهش فروش نفت خود هستند؛ اما ایران بازارهای مصرفی خود را دوباره بازیابی کرده و ارتقا می‌دهد. در این میان، حتی اروپایی‌ها به دنبال افزایش واردات نفت از ایران هستند.
توسعه ظرفیت‌های دیپلماسی با جهان
پایان «نگاه صرف به غرب» یکی از اتفاقات مهم کشور در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی طی دو سال گذشته بوده است. دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی، با توسعه منطقه‌ای و گسترش روابط با همسایگان به دنبال توانمندسازی روابط خود بوده است. دولت تلاش کرده است با استفاده کامل از ظرفیت‌های کشورهای منطقه ضمن ایجاد امنیت و ثبات در غرب آسیا، موجبات رشد اقتصادی و افزایش صادرات غیرنفتی کشور را فراهم کند. کاهش تنش‌ها با عربستان و از سرگیری روابط با این کشور و بحرین و نیز ارتقای جدی روابط با دیگر کشورها که عموماً با درخواست آنها و به دلیل قدرت تهران بوده، از موفقیت‌های دستگاه دیپلماسی دولت طی دو سال گذشته بوده است. در عین حال، در ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ در بیست‌ویکمین اجلاس سران شانگهای، ایران به عنوان نهمین عضو سازمان همکاری شانگهای درآمد. همچنین، تهران با کشورهای عضو بریکس وارد تعاملات گسترده قبل از عضویت شده است که همه اینها با هدف تنوع در دستیابی به امکانات و فضای بین‌المللی، در جهت تأمین نیازهای اقتصادی و مالی کشور و شکستن تحریم‌های غرب است. سفرهای مهم و تأثیرگذار رئیس‌جمهور و هیئت همراه به آمریکای جنوبی و آفریقا و دیدار با سران شش کشور در این دو قاره، ظرفیت‌های اقتصادی جدیدی را پیش‌روی ایران قرار داده است.
خداحافظی با خاموشی‌ها
پس از تابستان‌های سخت سال‌های 1398، 1399 و 1400 که دولت برای تأمین برق مورد نیاز، برق منازل و واحدهای تولیدی در سراسر کشور را به تناوب قطع می‌کرد، شاهد بودیم که دولت سیزدهم رویکرد متفاوتی را در این زمینه اتخاذ کرد؛ به گونه‌ای که در‌تابستان‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ برق هیچ خانه‌ای در فصل گرما قطع نشد. ساخت و افتتاح شش نیروگاه حرارتی و ارتقای توان عملیاتی در طرح افزایش تولید برق نیروگاه‌های حرارتی، بخشی از فعالیت‌های دولت در حوزه نیرو بود که موجب فراموشی خاموشی‌ها در فصل گرما شد. به گفته رئیس‌جمهور، در حال حاضر ۷ هزار مگاوات در مدت زمان سپری شده از عمر دولت به شبکه سراسری وصل شده است و برای تولید ۳۵ هزار مگاوات برق برنامه‌ریزی شده که ۱۰ هزار مگاوات در نیروگاه‌های تجدیدپذیر تعریف شده تا مشکلات این بخش هم در صنعت و کشاورزی و هم بخش خانگی برطرف شود.
مدیریت میدانی
یکی از ویژگی‌های مثبت و برجسته دولت سیزدهم، حضور میدانی شخص رئیس‌جمهور، اعضای هیئت دولت و سایر مدیران دولتی در صحنه‌های مهم و بحرانی کشور است. در حوادث و اتفاقات برجسته داخلی از جمله بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، رئیس‌جمهور یا اعضای تراز اول دولت، در صف اول حادثه به صورت میدانی و مستقیم بحران را مدیریت کرده‌اند که تا حد قابل توجهی، موجب کاهش ساختارمند درد و رنج مردم شده است. حتی زمانی که رئیس‌جمهور در سفر خارجی به سر می‌برده، از همانجا پیگیر درد و رنج مردم بوده و ضمن اعزام دیگر مسئولان دولت به محل بحران و حادثه، خود نیز پس از بازگشت به کشور در اولین فرصت به استان مربوطه حادثه دیده سفر کرده است.
حذف موانع تولید
فرآیند طولانی و پیچیده دریافت مجوزهای کسب‌وکار که موجب کاهش انگیزه‌های سرمایه‌گذاران برای ورود به عرصه اقتصادی می‌شد، از دیگر مشکلات به ارث رسیده از دولت سیزدهم بود؛ اما با برنامه‌ریزی و اجرای دقیق راهبردهای طراحی شده در دولت سیزدهم شاهد هستیم که اکنون تمام دستگاه‌های دولتی و وزارت‌خانه‌ها با اتصال و فعال‌سازی درگاه ملی مجوزهای کسب و کار خود، شرایط صدور مجوزها را آسان کردند تا هر کس بتواند مجوز مورد نظر خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دست آورد. در این مسیر حذف امضاهای طلایی موجب افزایش سرعت صدور مجوزها شد، به گونه‌ای که تا پایان دی ماه سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار مجوز کسب‌وکار صادر شده است.
مبارزه با فساد
مبارزه با فساد یکی از تأکیدات رهبر فرزانه انقلاب به رئیس‌جمهور در شروع به کار دولت سیزدهم بود. اقداماتی که در وزارت اقتصاد برای حذف امضاهای طلایی و ساماندهی وضعیت بانک‌ها و شفاف‌سازی فرایندها و سیستمی کردن امور صورت گرفت، از اقدامات کم‌سابقه‌ای است که همه آنها در عمل به توصیه‌های رهبر معظم انقلاب بوده است. دولت سیزدهم در حالی تشکیل شد که بدهی دولت قبلی به بانک مرکزی از ۱۷ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۱ به ۱۱۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ رسید که نشان از رشد ۷۷۵ درصدی آن بود. از سوی دیگر، دولت دوازدهم در اواخر فعالیت خود، ۵۴ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرد تا با بی‌انضباطی مالی، کسری بودجه خود را رفع کند. موضوعی که به افزایش تورم در میان مردم منجر شد و بار مالی و فشار تورمی را به دوش دولت سیزدهم منتقل کرد. این در حالی بود که دولت جدید این بار مالی و فشار سنگین را در بخش‌های عمرانی و جاری تحمل کرد و حتی توانست در ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ آن رقم ۵۴ هزار میلیارد تومان استقراض شده دولت قبلی را با بانک مرکزی تسویه کند. همچنین این دولت طی دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ برای اولین بار در سال‌های پس از انقلاب حتی یک ریال از بانک مرکزی استقراض نکرد؛ موضوعی که نشان از اهتمام جدی اهالی پاستور بر انضباط مالی و بودجه‌ای کشور است.
کلام پایانی آنکه، با وجود تمام اقدامات مثبت دولت سیزدهم و پویایی و تحرک قابل توجه مدیران آن در عرصه‌های گوناگون و تلاش‌های‌شان برای آبادانی هرچه بیشتر کشور، اما همچنان موارد و موضوعاتی نظیر ساماندهی وضعیت مسکن و اجاره‌بها و ثبات و کنترل قیمت کالاهای اساسی، جزء خواسته‌ها و مطالبات اصلی اقشار گوناگون مردم به شمار می‌آید و انتظار می‌رود که دولتمردان به این دو عرصه بیش از پیش اهتمام و توجه داشته باشند و برنامه‌ریزی‌های‌شان را در راستای کاهش مشکلات مردم هر چه سریع‌تر به مرحله اجرا دربیاورند.