اگر اهل بیت امام حسین(ع) نبودند، واقعه عاشورا به یک روایت غصه‌بار تبدیل می‌شد. از دیدگاه ائمه معصوم(ع) خانواده تنها واحد اجتماعی است که ستون و هسته اصلی جامعه به شمار می‌آید و تنها جامعه انسان‌سازی است که مسئولیت تربیت عاطفی، دینی و در کل شخصیت‌سازی افراد را به عهده دارد. فارغ از اینکه دلایل بسیاری در تاریخ برای همراهی خانواده این امام همام در واقعه عاشورا مطرح شده است، باید این نکته مهم را در نظر بگیریم که اگر خانواده همراه امام حسین(ع) نبود، چه پیامدهایی به همراه داشت. مطمئناً این واقعه عظیم تاریخی تنها به یک روایت غصه‌بار تبدیل می‌شد و آن‌طور که باید، رویارویی حق و باطل درحرکت و برخورد تک‌تک اعضای خانواده با دشمن به نمایش گذاشته نمی‌شد. حضور هر یک از اعضای خانواده امام حسین(ع) در کربلا برگ زرینی از رشادت‌ها، حماسه‌ها، صبر و مقاومت در برابر ظلم، پلیدی و باطل است. معنای کل یوم عاشورا این است که هر روز به نام امام حسین(ع) با ظلم و باطل مبارزه و حق و عدالت احیا می‌شود.
نمایش حضور خانواده
این روزها نیز به تأسی از سالار شهیدان، از میان حدود سه‌ونیم میلیون نفری که از مرزهای کشور به سمت عراق عبور کرده‌اند و بسیاری که هنوز زائر نجف و کربلا و سایر شهرهای زیارتی کشور همسایه‌اند، جمع چشم‌گیری به صورت خانوادگی به مسیر زیارت پا گذاشته‌اند و هزاران نفری که در شهرهای مختلف در پیاده‌روی جاماندگان حضور می‌یابند، حضورشان به همراه خانواده‌شان است. افزون بر این، در سال‌هایی که پیاده‌روی اربعین به این شکل گسترده شده، افزون بر خانواده‌ها، شاهد حضور زنان و دختران جوانی هستیم که اغلب تنها رهسپار این سفر شده‌اند. عکس‌هایی که در فضای مجازی با محوریت پیاده‌روی اربعین بازنشر می‌شوند، بازنمای حضور فعالانه زنان و دختران در این مراسم است که ضمن اجرای مناسک، آزادانه تجربه این حضور را با دیگران به اشتراک می‌گذارند.
زنان تاریخ‌ساز
دکتر طاهره همیز، استاد دانشگاه و مشاور زنان و خانواده معتقد است: «دین مبین اسلام بسیار به زن و خانواده اهمیت می‌دهد و اتفاقاً در بیشتر عرصه‌ها به حضور زنان تأکید دارد. زنان باصلابت دینی و قدرت عفت می‌توانند در تمامی ارکان جامعه اسلامی حضور پررنگ داشته باشند.» وی می‌گوید: «حضور بانوان در پیاده‌روی اربعین می‌تواند مظلومیت حضرت زینب کبری(س)، دختر حضرت زهرا(س) و زنان کربلا را برای همه دنیا تداعی کرده و شعائر این بانوی بزرگ را تعظیم کند. ارزش و جایگاه بانوان ما بیش از حضرت زینب(س) نیست که به بهانه‌های واهی در پیاده‌روی اربعین حضور پیدا نکنند. اربعین یک پیاده‌روی ساده نیست؛ بلکه تداعی عظمت پیاده‌روی حضرت زینب(س) است که با حضور در جریان کربلا پرده ظلم یزیدیان را پاره و آنها را رسوای عالم کرد. حرکت زنان در پیاده‌روی اربعین با پیروی از حضرت زینب(س) مبارزه با ظلم و استکبار جهانی است.»
جان کلام
این پیاده‌روی میلیونی فرصت بی‌نظیری است که برای همه ابعاد آن باید برنامه‌ریزی کرد تا از آن برای انتشار اسلام استفاده کرد. ازآنجایی‌که می‌توان گفت قیام عاشورا قانون اساسی عالم تشیع قلمداد می‌شود، باید پذیرفت که بخش اعظمی از این قانون اساسی در اربعین حسینی به میثاق نوینی تبدیل می‌شود که باید از بسترهای فرهنگی و معنوی آن نهایت بهره را برد. در نگاه جنسیتی، هر جا زن وجود دارد بهره‌گیری از جنسیت او حرف اول را می‌زند؛ اما در جریان اربعین شاهد هستیم که میلیون‌ها زن در کنار مردان با امنیت تمام حاضر می‌شوند بدون اینکه به آنها جسارتی شود یا احساس ناامنی کنند. امروزه، تبلیغات دشمنان در خنثی کردن این حضور به‌قدری زیاد است که از هیچ تلاشی برای بی‌اثر کردن اربعین دریغ نمی‌کنند؛ اما حضور زنان در کنار مردان در این پیاده‌روی می‌تواند همه تبلیغات دشمن را خنثی کند. حضور زنان به‌عنوان نماد عاطفه و مهربانی در کنار مردان می‌تواند عاشقانه بودن مذهب تشیع را فریاد بزند؛ مذهبی که توجه آن به عاطفه در کنار عقل بسیار مشهود است. زنان ایرانی با حضور خویش در پیاده‌روی اربعین می‌توانند در جهت‌گیری‌های دینی و الهی سایر زنان مؤثر باشند؛ چراکه آنها از طریق این مراسم قادر خواهند بود چهره واقعی یک زن مسلمان را نشان دهند.