رهبر معظم انقلاب یکی از مهم‌ترین مشکلات و سختی‌های دنیای اسلام را تفرقه و جدایی مسلمانان از یکدیگر می‌دانند و نتیجه قهری تفرقه و جدایی را «ذلت» و «دوری از عزت» برمی‌شمارند.
امری مهم که برای حصول نتیجه به همکاری همه اقشار و احزاب و گروه‌ها و نخبگان نیاز است. با این حال، رهبر حکیم انقلاب بخش مهمی از این وظیفه را بر عهده خواص و نخبگان جامعه می‌گذارند و می‌فرمایند وظیفه خواص و افراد تأثیرگذار دنیای اسلام، تمرکز بر ایجاد راه‌ها و زمینه‌های عملی برای اتحاد بین مسلمانان است؛ زیرا دشمن در نقطه مقابل، با ایجاد یک سلول سرطانی در منطقه و در زمین فلسطین، به نام رژیم جعلی صهیونیستی و استقرار صهیونیست‌های خبیث، فاسد، قاتل و بی‌رحم در آن، به دنبال ایجاد بیشترین اختلاف در میان مسلمانان و کشورهای اسلامی است.
به سوی وحدت و اتحاد
به گفته رهبری، روشنفکران، علما، فرزانگان و نخبگان دنیای اسلامی می‌توانند فضا را متفاوت از خواست دشمن به سوی تحقق وحدت پیش ببرند؛ چرا که وحدت در حفظ منافع امت اسلامی است و نه وحدت نژادی و جغرافیایی. از منظر رهبر معظم انقلاب، فهم صحیح منافع امت اسلامی و اینکه مسلمانان باید با چه کسانی و چگونه دوستی یا دشمنی کنند و به اشتراک عمل در برابر نقشه‌های استکبار برسند، برای تحقق وحدت، بسیار مهم و از وظایف نخبگان دینی و سیاسی در جامعه است.
جایگاه نوین در نظم نوین
باید عنوان کرد، وحدت کلمه در جامعه بین‌المللی هم می‌تواند در شرایط تغییر نظم نوین جهانی جایگاه رفیعی برای امت اسلامی به ارمغان بیاورد. بنابراین، وظایف سنگینی بر عهده نخبگان دینی و سیاسی جامعه وجود دارد و لازم است با ابعاد و زوایای گوناگون مسئله وحدت را نقد و بررسی کرده و اهمیت و نقش عامل وحدت در حل مشکلات جهان اسلام را از جنبه‌های گوناگون ارزیابی کنند.
ذکر این نکته پیش از پرداخت گسترده‌تربه وظایف نخبگان دینی و سیاسی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چنانکه این امر به فطرت الهی بشر و گرایش به توحید برمی‌گردد؛ عقل و خرد آدمی نیز در همه ادوار زندگی بشر، آنجا که به تمایلات نفسانی و شیطانی آلوده نشده است، بر همین گرایش حکم کرده و منازعات و پراکندگی‌ها و تفرقه‌ها را خلاف مصلحت جوامع انسانی و گامی در مسیر انحطاط دانسته است. بنابراین، نخبگان و اندیشمندانی که به این امر ورود می‌کنند، باید بدانند توحید، نهایی‌ترین مرز اسلام و کفر است که می‌تواند خط‌کشی‌های لازم را میان تفرقه و وحدت به خوبی پیش ببرد.
از راهکارهای اسلامی تا مکتب‌های مادی
به گفته رهبران الهی، اعتقاد و تبیین دستورات دینی اسلام یکی از مهم‌ترین وظایف نخبگان در حفظ وحدت کلمه است و تاکنون هیچ یک از عوامل و ابزارهایی که در مکتب‌های مادی به منزله عوامل و ایجاد اتحاد و رفع تنش‌ها تعریف شده و به کار گرفته شده‌اند، کارایی لازم را برای حل اختلافات خانمان‌سوز نداشته و خود نیز در نقش عوامل تشدیدکننده بحران‌ها و افزایش‌دهنده تنش‌ها و کشمکش‌ها ظاهر شده‌اند.
به گفته پژوهشگران، کدورت‌ها، کشمکش‌ها و خونریزی‌ها و هزاران هزار مشکل لاینحلی که جهان معاصر از آن رنج می‌برد، از همان جایی آغاز شده است که آدمی راه خویش را از مسیر فطری توحید و صراط مستقیمی که پیامبران الهی نشان داده‌اند، جدا کرده است.
از ارزش‌های اخلاقی تا پذیرش اختلاف سلیقه‌ها
شاید مهم‌ترین وظیفه نخبگان دینی و سیاسی این است که رابطه تفکیک‌ناپذیری میان اعتقاد به وحدت و لوازم آن با جهان‌بینی و نوع نظام‌های فکری و اصول عقیدتی، ارزشی و اخلاقی تبیین کنند. مگر می‌توان تفکر توحیدی داشت، خدای یگانه را پرستید، اراده الهی را در همه اشیاء و عالم هستی ساری و جاری دانست، اما در میدان عمل به وحدت به منزله مهم‌ترین دستور دین خدا و سرنوشت دیگران بی‌تفاوت ماند؟ لذا مهم‌ترین وظایف نخبگان دینی و سیاسی که الگوهای بی‌بدیل جامعه هستند، در مسیر حفظ وحدت کلمه در جامعه نخست از اهتمام بیش از پیش به خودسازی و تعمیق اخلاق و ارزش‌های معنوی در زندگی خود و جامعه پیرامون آغاز می‌شود.
باید گفت پذیرش و تحمل اختلاف سلیقه‌ها و دفاع از آزادی اندیشه و حمایت از تشکل‌های سیاسی و فرهنگی‌ای که در اصول و مبانی مورد اعتقاد امت و جامعه اسلامی اتفاق نظر دارند، یکی دیگر از وظایف فرهیختگان جامعه به شمار می‌رود. چنانکه رهبران الهی هم تأکید دارند، نیازی نیست همه سلیقه‌ها یکی باشد؛ باید با وجود اختلاف در سلیقه‌ها زیر پرچم الهی با هم متحد بود.
وحدت و حل معضلات سیاسی
نخبگان دینی و سیاسیون باید به نقش و آثار معجزه‌آسای وحدت در حل معضلات به ظاهر لاینحل سیاسی و اجتماعی اعتماد و اعتقاد داشته باشند و از هوشیاری و توجه لازم طرفین وحدت نسبت به نقش خناسان و وسوسه‌انگیزان و تذکر دائمی به کارگزاران و عموم مردم برخوردار باشند.
یکی دیگر از نکاتی که بر عهده اقشار فرهیخته جامعه در مسیر حفظ وحدت وجود دارد، حفظ مواضع اصولی و دفاع از معتقدات و ارزش‌های منطقی غیر قابل خدشه در عین احترام و توجه به وحدت فراگیر است.
باید اذعان داشت، توجه به تفاوت‌های اساسی، یافتن زبان مشترک در تفهیم و تفاهم مسائل اساسی جامعه و پرهیز از اختلافات با ایجاد تفاوت‌های فرهنگی و مرزبندی از دیگر وظایف نخبگانی جامعه در مسیر حفاظت از اتحاد ملی به شمار می‌رود.
موج وحدت از حج تا اربعین
باید احیای فرهنگ توحیدی و وحدت‌گرایی در جوامع اسلامی و احیای سمبل‌ها و عوامل و مظاهر وحدت که بسیاری از احکام اجتماعی و سیاسی و عبادی اسلام بر همین فلسفه تشریع شده‌اند، نظیر بازیابی فلسفه و روح واقعی کنگره عظیم و جهانی حج، همایش عظیم اربعین که خود به تنهایی از مظاهر وحدت و اتحاد امت اسلام است، نماز جمعه، نماز جماعت، روح تعاون و اهتمام به امر مسلمین، امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک وظیفه همگانی و احکام شعائری از این قبیل در دستور کار نخبگان دینی و سیاسی جامعه قرار گیرد.
آگاهی بخشیدن به آحاد امت اسلامی برای دریافت تصویری روشن از ابعاد تمدن گذشته اسلام و علل سقوط و انحطاط مسلمین در سده‌های اخیر به دلیل تفرقه و بیرون رفتن از حبل‌الله از دیگر وظایف نخبگانی جامعه در مسیر وحدت و اتحاد است.
دشمن‌شناسی و مبارزه با خرافات و تفرقه
شناسایی و معرفی دشمنان اصلی و جلوگیری از دشمن‌تراشی‌ها، ترویج و تبلیغ فرهنگ جهاد و شهادت‌طلبی برای تضمین موفقیت پیشگامان مبارزه با دشمنان وحدت و مقابله با خرافه‌پرستی و زدودن پیرایه‌های تفرقه‌انگیزی که به نام آداب و رسوم دینی و مذهبی از سوی افراد مغرض و ناآگاهان به مرور زمان در فرهنگ سنتی ملت‌ها و قشرهای جوامع اسلامی از شیعه و سنی تا عرب و فارس و... ریشه دوانده است، و کوشش برای کاهش تعصب‌های کورکورانه و عوامانه از دیگر وظایف نخبگان دینی و سیاسی جامعه در مسیر وحدت کلمه در امت اسلام به شمار می‌آید.
در پایان با اذعان داشت، ملت و امت متحد، منسجم و یكپارچه، كه با همبستگی ملی و وحدت و اتحاد خویش در تحقق اهداف و آرمانهای ملی خویش در تلاشند، توطئهها و تبلیغات روانی دشمنان و معاندان حاكمیت ملی و نظام سیاسی خویش را در ناكارآمد جلوه دادن نظام سیاسی خویش ناكام خواهند گذاشت.