بازی بزرگ جدید در دریای سیاه

امین گودرزوند

دریای سیاه تا پیش از جنگ اوکراین برای اروپا و ناتو چندان اولویت اصلی نبود، حتی اقدامات روسیه در منطقه مانند الحاق کریمه و افزایش نیروهای نظامی در این منطقه بازهم از نظر غرب به منزله تهدید جدی تلقی نمی شد، اما پس از شروع جنگ و استفاده گسترده نظامی روسیه از این منطقه به نظر اهمیت دریای سیاه بیش از پیش شده است، روس ها از سال ۲۰۰۸ و جنگ محدود با گرجستان به این دریا و اهمیت آن برای حفظ فضای حیاتی و ژئوپلتیک خود پی برده بودند و در تلاش برای حفظ برتری خود بوده اند.

دیپلماسی ایرانی: بازی بزرگ قدرت های جهانی که در قرون گذشته در سرزمین های گسترده آسیای مرکزی و قفقاز جریان داشت و محل تنش و درگیری های فراوانی بین آنها بود، این بار به دریا و آب های آزاد کشیده شده و البته این بارتعداد بازیگران نیز بیشتر از قبل است و این بازی بنظر در منطقه خاکستری است و خطرات آن نیز بیشتر از گذشته است.

دریای سیاه به دلایل فراوانی مهم است، از جمله اینکه یک چهارراه استراتژیک برای اروپا، آسیا و خاورمیانه است و به دریای مدیترانه و فراتر از آن دسترسی دارد. همچنین یک شریان حمل و نقل حیاتی برای تجارت و بازرگانی است که کشورهای اروپای شرقی و حوزه بالکان و البته روسیه را با بازارهای جهانی پیوند می دهد. این دریا  منبع غذا و منابع برای کشورهای ساحلی و همسایه به ویژه ماهی، غلات و انرژی است. همچنین یک اکوسیستم غنی است که  حیات دریایی متنوعی را در خود دارد که از نظر زیست محیطی بسیار مهم است.  در کنار آن باید به موضوع مهم وجود گاز در آن اشاره کرد که به اهمیت این منطقه بسیار افزوده است. اکتشاف جزئی در دریای سیاه در گدشته نیز ذخایر عظیمی از سولفید هیدروژن را نشان داده است، گازی در آینده که به طور بالقوه می تواند به تولید انرژی پاک از طریق ترکیب با گاز طبیعی برای کاهش انتشار دی اکسید کربن، بسیار کمک کند.

دریای سیاه تا پیش از جنگ اوکراین برای اروپا و ناتو چندان اولویت اصلی نبود، حتی اقدامات روسیه در منطقه مانند الحاق کریمه و افزایش نیروهای نظامی در این منطقه بازهم از نظر غرب به منزله تهدید جدی تلقی نمی شد، اما پس از شروع جنگ و استفاده گسترده نظامی روسیه از این منطقه به نظر اهمیت دریای سیاه بیش از پیش شده است، روس ها از سال ۲۰۰۸ و جنگ محدود با گرجستان به این دریا و اهمیت آن برای حفظ فضای حیاتی و ژئوپلتیک خود پی برده بودند و در تلاش برای حفظ برتری خود بوده اند. روسیه به خوبی از اهمیت این دریا در اکتشاف و صادرات گاز آگاهی داشت و یکی از دلایل مهم الحاق کریمه تسلط یافتن بر بیشتر منابع گازی دریای سیاه بود. روسیه از این طریق توانسته ضمن درآمدزایی اقتصادی همچنان بازیگر اصلی در صادرات انرژی به ویژه گاز باشد.

در کنار آن، کشورهای عضو ناتو که در این ناحیه هستند برای روسیه همواره یک تهدید بالقوه هستند و دیگر همسایگانی که تمایل به عضویت در ناتو دارند این ترس و تهدید را بیشتر کرده است. بلغارستان، رومانی، ترکیه، گرجستان و اوکراین هرکدام به نحوی در چالش با روسیه در این منطقه بوده اند. به نظر می رسد این بازی بزرگ جدید که در دریای سیاه شروع شده است میتواند دامنه دار باشد و در آینده ساختار نظام بین الملل اثرات ملموسی برجای بگذارد. ایالات متحده برای کنترل چین و کاهش توانمندی روسیه و تضعیف آن تلاش میکند خود را در قالب ناتو به این منطقه بکشاند و با ارائه طرحهای مختلف اقتصادی و نظامی به دنبال افزایش حضور خود خواهد بود زیرا دریای سیاه پتانسیل تبدیل شده به هاب اقتصادی و ترانزیتی را در آینده دارد. در کنار آن چین احتمالا با طرح یک کمربند یک جاده به دنبال افزایش حضور و گسترش حوزه نفوذ خود است و کشورهای بالکان میتوانند گزینه های خوبی برای آن باشد تا بتواند هم به اروپا دسترسی کامل تری داشته باشد و هم حوزه نفوذ خود را افزایش دهد. و در پایان روسیه که به دنبال حفظ ژئوپلتیک خود و داشتن دست برنده در صادرات گازی است و همینطور افزایش راه های دسترسی خود به آبهای آزاد است و اگر در نبرد اوکراین به یک پیروزی چشمگیر برسد بی شک قدرت بیشتری برای اعمال نفوذ دراین دریا خواهد داشت و به بازیگر اصلی در این دریا تبدیل می شود و می تواند از این ظرفیت برای اعمال قدرت در حوزه های دیگر بهره ببرد.

اشاره ای به اهداف صدام در حمله به ایران

کورش شجاعی

امروز ۴۳ سال از حمله وحشیانه و همه جانبه ارتش رژیم صدام معدوم به کشورمان می گذرد، دیکتاتور بغداد از به راه انداختن این جنگ ناجوانمردانه که البته با چراغ سبز قدرت های جهانی و برخی کشورهای اروپایی و منطقه انجام شد، اهدافی را دنبال می کرد، اهدافی که بعضی از آن ها به صراحت از زبان صدام و برخی مقامات  رژیم بعث عراق از جمله طارق عزیز وزیر خارجه وقت صدام در رسانه ها اعلام می شد.دراین مقال به برخی اهداف تحمیل جنگ هشت ساله به کشورمان اشاره می شود. تجزیه ایران از انقلاب اسلامی مردم ایران تازه 19 ماه گذشته بود که صدام جنگ همه جانبه علیه کشورمان را آشکارا، رسانه ای و آغاز کرد. او ، اربابان و حامیان غربی، شرقی و منطقه ای اش، به هم ریختگی ها و نابسامانی های پیش آمده در ایران را براثر انقلاب، بهترین فرصت برای رسیدن به اهدافشان می دانستند، بر همین اساس تصاحب و تسلط کامل بر «اروند رود»، تصرف خرمشهر،آبادان و...وجداسازی خوزستان از ایران از جمله اهدافی بود که صدام می گفت48 ساعته به آن ها دست خواهد یافت و مصاحبه پیروزی را ظرف یک هفته پس از حمله، در تهران انجام خواهد داد. پس موضع رسمی آن ها مبنی بر تجزیه ایران به 5 کشور اعلام شد اما به مدد لطف الهی و مقاومت فرزندان سلحشور ایران زمین و ایمان راسخشان به پیروزی حق بر باطل،صدام این رویا را در عین خفت و ذلت برای همیشه به گور برد. پیشگیری از الگو شدن ایران از جمله مهم ترین اهداف حمایت کنندگان صدام در جنگ علیه کشورمان، پیشگیری از الگو شدن انقلاب ایران بود، انقلابی که با شعار نه شرقی،نه غربی ،جمهوری اسلامی توسط آحاد مردم به عنوان بزرگ ترین انقلاب قرن به وقوع پیوسته بود،انقلابی که سلطه غرب و شرق را نفی می کرد و تاسیس نظامی براساس اسلام ناب محمدی(ص) متکی برخواست مردم و رسیدن به استقلال و آزادی از اهداف اصلی آن بود و این ها دقیقا همان چیزهایی بود که نه مورد تمایل و تایید غرب بود و نه شرق، چرا که رهایی یک کشور آن هم ایران با برخورداری از چنین موقعیت ممتاز استراتژیکی وژئوپلیتیکی از سلطه می توانست،الگویی شود برای دیگرملت ها خصوصا ملت های مسلمان برای حرکت در مسیر استقلال طلبی و رهایی از نظام سلطه؛ بنابراین نه تنها آمریکا و شوروی سابق بلکه بسیاری از کشورهای اروپایی تا توانستند از صدام جنایتکار در جنگ علیه ایران حمایت های سیاسی، نظامی و مالی کردند تا انقلاب ایران به الگویی منطقه ای و جهانی تبدیل نشود ولی امروز شاهدیم آن مقاومت های جانانه و ایمان های مستحکم و قدم های استوار فرزندان ملت سبب شد که چه اتفاقاتی در بعضی کشورهای مسلمان، منطقه و برخی نقاط جهان بیفتد، اتفاقاتی که نه تنها منجر به انقلاب هایی در برخی کشورها شد بلکه نظام سلطه در سراسر جهان را به چالش کشید و این درست همان چیزی بود که سلطه گران شرق و غرب نمی خواستند. درهم شکستن اراده و غرور ملت حمایت های بی دریغ قدرت های جهان از صدامی که سودای سردار قادسیه شدن را داشت، به این امید بود که حتی اگر ارتش صدام به همه اهدافش نرسید حداقل با نگاه داشتن وضعیت جنگ درحال«آتش بس» و در تصرف ماندن بخش هایی از کشورمان در چنگال چکمه پوشان صدام، ملت بزرگ ایران سرخورده از دست دادن بخش هایی از وطن عزیزشان و شکسته شدن اراده و غرور و عزت شان باشند و ننگی که پیش از این در برخی از دوره ها به خاطر جداشدن بخش هایی بزرگ و کوچک از کشورمان پیش آمد، تکرار شود اما به لطف خداوند و همت شیران بیشه حفاظت از کیان دین و میهن و تقدیم 230 هزار شهید سرافراز در جریان جنگ تحمیلی نه تنها یک وجب از خاک وطن در اشغال متجاوز جنایتکار باقی نماند بلکه آن مقاومت مومنانه و سرافرازانه، برگ زرینی شد در تاریخ عزیز و الگویی برای حفظ وطن،استقلال و هرچه ارتقا یافتن اراده وعزت وغرور ملی ملت بزرگ ایران و البته مبنایی برای شکل گیری«هسته مقاومت» در جهان اسلام. تضعیف کشورهای اسلامی بی گمان کوبیدن بر طبل جنگ بین کشورها خصوصا کشورهای اسلامی و به ویژه بین ایران و عراق، منافع متعددی برای سران شرق و غرب و کشورهای اروپایی داشت، درگیری کشورهای مسلمان و تضعیف آنان، فروش جنگ افزارها، از بین بردن منافع و زیرساخت ها، باز  و هموارکردن راه تسلط سلطه گران برکشورهای اسلامی، جلوگیری از پیشرفت و توسعه کشورهای درگیر جنگ و هموار کردن مسیر تحقق رویاهای رژیم صهیونیستی در مقابل کشورهای اسلامی و... از جمله مهم ترین این منافع برای حامیان صدام بود که این نیز به برکت آن دفاع مقدس و جانانه و آن حضور بهنگام و بصیرت مدارانه«در میدان»رزمندگان این سامان نه تنها به یک پیروزی بزرگ برای ملت بزرگ ایران تبدیل شد بلکه موجب به چالش کشیده شدن منافع نامشروع سلطه گران در منطقه و برخی نقاط جهان شد. از دست ندادن سلطه بر ایران و منطقه میلیاردها کمک تجهیزاتی غرب و شرق به ارتش صدام در جنگ علیه کشورمان، آن حمایت های آشکار سیاسی و حتی دادن سلاح های شیمیایی به عراق، چشم بستن برآن همه جنایت جنگی در بمباران های شیمیایی مناطق مختلف کشورمان از جمله«سردشت» و... ،بمباران مناطق شهری و غیر نظامی، موشک باران شهرها و صدها جنایت جنگی رژیم صدام و... همه و همه از این واقعیت تلخ حکایت می کند که آنان به چیزی جز شکست ایران و شکستن اراده ملت و بازگرداندن سلطه خود برکشورمان نمی اندیشیدند، هدف شوم  و رویای خامی که به لطف الهی و دلاورمردی های فرزندان ایران هیچ گاه برای دشمنان و بدخواهان این کهن بوم وبر محقق نشد. درباره هشت سال دفاع مقدس صدها مقاله و کتاب تحقیقی، توصیفی، پژوهشی، درسی و...نوشته شده اما معتقدم این قطعه طلایی تاریخ ایران هنوز هزاران«رازنگفته» و «ناگشوده» و هزاران «درس» و «عبرت» و شگفتی «نابگشوده» دارد که امیدوارم با قلم توانمندان عرصه قلم و هنر، فیلم وتئاتر و موسیقی و دیگرآثار هنری به رشته تحریر و به تصویر کشیده شود تا این«بزرگ افتخار»ملت ایران برای همیشه برتارک تاریخ ایران عزیز بدرخشد و«یاد» و«راه»رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که قهرمانان و افتخارات واقعی این ملت بزرگ هستند چراغ راه همه دوستداران و عاشقان دین ومیهن و مشتاقان مانایی عزت و استقلال و سرافرازی و توسعه و پیشرفت ایران عزیز باشد. امیدکه نوشته ناقابل این قلم کم بضاعت مورد رضای حضرت حق و تمامی شهیدان دین و میهن عزیزمان قرارگیرد.

در بدرقه نعمت