عنصر زمان و مکان در سنجش مصلحت و اقدام به آنچه به اصطلاح می‌گوییم «مصلحت» است، تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارد. پس از بررسی حق رأی زنان، در این مطلب درباره موسیقی و موضع‌گیری دو سیستم سیاسی گذشته و فعلی اشاراتی خواهد شد. موضع‌گیری امام(ره) درباره «موسیقی حلال» در نظام جمهوری اسلامی در مقایسه با موسیقی رها در حکومت پهلوی به وضوح نقش زمان و مکان را در لحاظ مصلحت نشان می‌دهد.
مرحوم حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی(ره) می‌گوید: «آقا [امام] اصلاً موسیقی قبل و بعد از انقلاب را دو چیز می‌دانند. یک روزی مقام معظم رهبری، آقای هاشمی، آقای موسوی‌اردبیلی و آقای موسوی (نخست‌وزیر) و من جلسه داشتیم که امام(ره) وارد شدند. تلویزیون یکی از آهنگ‌های شجریان را گذاشته بود. امام آمدند و نشستند. آقای هاشمی به امام(ره) گفتند: «آقا؛ شما که قبلاً موسیقی را حرام می‌دانستید چرا الان حرام نمی‌دانید؟ امام گفتند: من الان هم همین موسیقی را اگر از رادیوی عربستان پخش شود، حرام می‌دانم. من خبر رادیوی شاه را هم حرام می‌دانستم موسیقی‌اش که جای خود دارد. اما همین موسیقی از نظام اسلامی پخش می‌شود و حلال است.»
آنچه در این تغییر حکم مشاهده می‌شود، ناشی از همان عنصر زمان و مکان و مصلحتی است که در بستر زمان و مکان ظاهر می‌شود. به عبارت دیگر، ما با یک موسیقی حلال مواجه هستیم که به خاطر شرایط زمان و مکان و مصالح زمانی و مکانی، در یک برهه حرام است و در برهه دیگر حلال می‌شود. در واقع، «طبق این فرمایش امام، موسیقی غیرمطرب [و حلال هم] بنا بر حکم ثانوی حرام می‌شد نه اینکه غنا در زمان طاغوت حرام و پس از انقلاب حلال شده باشد. بلکه همان موسیقی حلال اگر در زمان شاه پخش می‌شد، حرام بود چون موسیقی به هر نحوی در عصر طاغوت در راستای تقویت نظام طاغوتی قرار می‌گرفت. بنابراین، موسیقی حلال تحت عنوان ثانوی اگر در راه ترویج ظلم و فساد و تقویت نظام ستم‌شاهی به کار رود حرام است، نه اینکه حرام بوده و بعد از انقلاب اسلامی حلال شده است.
در واقع، آنچه موجب تغییر حکم یک موضوع می‌شود، مسائل مرتبط با زمان و مکان است؛ مسائلی همچون روابط اجتماعی یا روابط بین حکومت و مردم و... . به عبارت دیگر، همان طور که تغییر در موضوع باعث تغییر حکم می‌شود، ممکن است تغییر شرایط و مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نیز موجب تغییر حکم شود. این همان نکته‌ای است که امام خمینی(ره) از حوزه‌های علمیه می‌خواهند به آن توجه کنند. مرحوم سیداحمد خمینی بعد از نقل خاطره فوق می‌گوید: «من به ذهنم می‌آید که مسئله روابط اجتماعی، روابط بین حکومت و مردم و از این قبیل هم، در اینکه موسیقی حلال باشد یا نه، تأثیر دارد. چرا؟ چون امام در قضیه زمان و مکان آمدند گفتند: رابطة مثلاً یک جریان با جریان دیگر موجب می‌شود یک چیز سومی حلال شود. این از چیزهایی است که متأسفانه آقایان به آن توجهی نکردند و دنبال حل آن نرفتند که وقتی امام می‌گویند روابط اجتماعی و سیاسی موجب می‌شود چیزی که در شرایطی حلال بوده حالا حرام شود و یا بالعکس یعنی چه؟ اینجا دیگر استحاله نیست که مثلاً سگ، نمک شده باشد. بدون تغییر ظاهری موضوع، حکم خلاف حکم قبلی را پیدا می‌کند.»
