دوقطبی‌سازی!

بدون تردید، یکی از مفاهیم دقیق و عمیق و البته پیچیده فقه و فرهنگ اسلامی، مفهوم «مصلحت» است. اگرچه کاربست خارج از نگاه کارشناسی و با انگاره منفی آن کژتابی‌هایی را در فهم و ادراک آن تولید کرده است؛ اما با مراجعه به منابع قرآنی و روایی مبتنی بر تفسیر حضرات معصومین (ع) که اسلام‌شناسان دسته اول هستند، می‌توان به استنباطات راه‌گشا و بهره‌گیری از این مفهوم در حیات اجتماعی و سیاسی نائل شد. گاهی به اسم مصلحت، موضع‌گیری‌هایی می‌شود یا حرف‌ها و انتقاد‌هایی بیان می‌شود که خروجی آن متلاطم شدن جامعه و ایجاد اختلاف بین آحاد مردم است. مراقبت از وحدت کلمه مردم از مهم‌ترین اصولی است که امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید داشته‌اند و هر گونه اختلاف‌‎افکنی و دو قطبی‌سازی بین مردم را به شدت تقبیح کرده‌اند.

امام خامنه ای (مدظله‌العالی) درباره درک نکردن مصلحت جامعه می‌فرمایند: «وحدت کلمه را حفظ کنید. مبادا کسانى یا زبان‌هایى، بدون قصد و غرض سویى، فقط به علت اشتباه و به خاطر اینکه مصلحت را نمى‌فهمند و نمى‌دانند که چه بگویند، چیزهایى بگویند که مردم را دلسرد بکنند. متأسفانه گاهى در گوشه و کنار دیده مى‌شود که بعضی‌ها مصلحت خود و مصلحت انقلاب و ملت را نمى‌فهمند. مى‌خواهند مسئولى را زیر سؤال ببرند، انقلاب را زیر سؤال مى‌برند. نمى‌فهمند که این کار، زیر سؤال بردن انقلاب است.».

اما اینکه چگونه می‌توان از دوقطبی شدن جامعه در فرآیند مصلحت‌سنجی جلوگیری کرد، بحثی است که به تحقیق مستقل نیاز دارد؛ اما برای نمونه می‌توان به قضیه برجام اشاره کرد که شیوه طرح و بیان آن برای افکار عمومی، جهت‌گیری نامناسبی داشت و برای نمونه، طرفداران برجام با استفاده از ترفند‌های رسانه‌ای تلاش کردند فضای جامعه را ملتهب کنند و با دادن آدرس‌های غلط، بخشی از نیرو‌های ارزشی جامعه و حتی حاکمیت را مخالف رفع تحریم‌ها معرفی کنند و با دمیدن بر دوگانه هسته‌ای و تحریم، مشکل اصلی در تحریم‌ها را تأکید بر دستیابی به فناوری هسته‌ای معرفی کرده و ذهن مردم را از بدعهدی‌های مکرر آمریکا و اروپا منحرف کنند. رفتار‌هایی همچون توزیع نامناسب سبد کالا به منظور ارائه علامت به طرف اروپایی و حتی تحت فشار گذاشتن آن بخش از جامعه که به مذاکرات خوشبین نبودند یا دمیدن بر چرخیدن چرخ اقتصاد در کنار چرخ سانتریفیوژ‌ها و استفاده از ادبیاتی، همچون کاسبان تحریم و ... سبب شد مسئله برجام، به جای اینکه در مسیر درست و به مصلحت جامعه پیش برود، وحدت جامعه را هدف بگیرد.