در پی وقوع جنگ روسیه و اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه، کشورهای محصور در خشکی (LandLock) آسیای مرکزی استفاده از مسیرهای جایگزین به جای مسیر تجاری روسیه را در دستور کار قرار دادند که به واسطه همجواری با کشور ما، در وهله ی اول به قدرت جفرافیای ایران پناه آوردند. روی‌آوردن این کشورها به مسیر و بنادر ایران، علاوه بر تشدید ارتباطات تجاری و افزایش جریان کالا میان کشورهای آسیای مرکزی و ایران، به تسهیل دسترسی مستقیم کشورهای آسیای مرکزی به بازارهای جهانی و گستردگی جغرافیای صادراتی آن ها با وجود محصور بودن در خشکی کمک شایانی می‌کند.
همکاری ایران و کشورهای آسیای مرکزی می‌تواند به عنوان یک عامل کلیدی در تبدیل منطقه اوراسیا به یک شریک مهم اقتصادی و تجاری برای ایران عمل کند. این همبستگی راهبردی نه تنها به تقویت روابط اقتصادی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌های لازم را برای توسعه و پیشرفت مشترک فراهم آورد.ازبکستان به عنوان قلب اقتصادی آسیای مرکزی، در کانون ارتباطات چهار کشور دیگر این منطقه و افغانستان قرار دارد که نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک ازبکستان در این شبکه ارتباطی است.اقتصاد در حال توسعه ازبکستان، نیازمند دسترسی به مسیرهای متنوع، ایمن و ارزان برای صادرات محصولات خود از جمله پنبه، محصولات کشاورزی، طلا و اورانیوم است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، ازبکستان حدود ۱.۵ میلیون تن پنبه و ۱.۲ میلیون تن محصولات کشاورزی صادر کرده که نشان‌دهنده اهمیت این بخش‌ها در اقتصاد این کشور است.تاشکند به بنادر جنوبی ایران به ویژه بندر چابهار، برای رشد تجاری خود نیاز دارد به طوری که ازبک‌ها را به مشارکت و سرمایه‌گذاری در بندر چابهار سوق داده‌است. با توجه به موقعیت جغرافیایی بندر چابهار و قابلیت‌های آن در اتصال به آب‌های آزاد، این بندر می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی مهم برای صادرات ازبکستان عمل کند.از طرفی، سومین کارگروه مشترک ایران، هند، افغانستان و ازبکستان به محوریت چابهار، با حضور مسئولین عالی وزارت بنادر، کشتیرانی و آبراهه‌های دولت هند، سفرای کشورهای ازبکستان، افغانستان و ایران در هند و مسئولین وزارت امور خارجه هند و اعضای هیات‌های اعزامی از کشورهای میزبان با مشارکت بخش‌های فعال خصوصی و روسای اتاق‌های بازرگانی در بمبئی در اوایل ماه جاری برگزار شد.
در این نشست، درباره ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و موانع و مشکلات در این حوزه بحث و تبادل نظر صورت گرفت. همچنین، پیشنهاد‌هایی به منظور تسهیل و انجام مراودات تجاری، حمل‌ونقلی و ترانزیتی کالا از طریق بندر چابهار ارائه شد.تفاهم‌نامه ساخت خط‌آهن ترمذ-مزارشریف-کابل-پیشاور به طول ۶۰۰ کیلومتر که بخشی از کریدور ریلی ترانس‌افغان محسوب می‌شود، در اولین مذاکرات سه جانبه میان مقامات ازبکستان، افغانستان و پاکستان در سال ۲۰۲۱ به امضا رسید. احداث این خط ریلی که ۵ سال برای آن برآورد شده‌است، امکان دسترسی تاشکند، یکی از شهرهای صنعتی و اقتصادی آسیای مرکزی به آب‌های گرم جنوب از طریق خاک افغانستان و بنادر گوادر و کراچی پاکستان را فراهم می‌کند.در سال ۲۰۲۱ میلادی، وزارت سرمایه‌گذاری و امور خارجه ازبکستان در بیانیه‌ای اظهار کرده بود که با تکمیل این پروژه، تجارت پاکستان با آسیای مرکزی به شش میلیارد دلار افزایش خواهد یافت و همچنین شاهد رشد بالایی در تجارت هند با این منطقه خواهیم بود.این کریدور از بدو مطرح شدن با چالش هایی اعم از بی ثباتی سیاسی و اقتصادی افعانستان، روی کار آمدن طالبان و عدم قطعیت‌های به وجود آمده، تامین مالی ساخت این کریدور، شرایط آب‌وهوایی نامساعد افغانستان در فصل زمستان، وجود منطقه صعب‌العبور هندوکش و تفاوت عرض خط ریلی سه کشور، دست و پنجه نرم می‌کند. با توجه به چالش‌های ذکر شده، از اعلام رسمی آغاز ساخت راه آهن ترانس-افغان در مارس ۲۰۲۲، پیشرفت خاصی در پیشبرد این پروژه صورت نگرفته‌است.
مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت در مصاحبه با خبرگزاری فارس عنوان کرد بنادر جنوبی ایران نقش مهمی در اتصال روسیه و آسیای مرکزی به آب‌های جنوب و کشورهای جنوب شرقی آسیا و همچنین اتصال کشورهای حاشیه خلیج فارس به اقتصادهای نوظهور آسیای مرکزی دارد. وی ادامه داد: با در نظر گرفتن کشورهای قفقاز و شمال آفریقا، بنادر کشور می‌توانند نقش به سزایی در تجارت منطقه‌ای و جهانی ایفا کنند که کریدور شمال-جنوب عبوری از مسیر ایران پیوند زننده آن‌ها به حساب می‌آید.طبق نظر کارشناسان، اجرایی شدن برخی از تاسیسات زیربنایی به خصوص تقویت و توسعه بندر چابهار و اتصال تمام خطوط ارتباطی به بندر چابهار از جمله چابهار-زاهدان و سپس امتداد آن به سرخس و بنادر شمالی کشور، نگاه دیگران را از کریدورهای رقیب ایران برمی‌گرداند.کریم محمدی، کارشناس ترانزیت و کریدورهای بین‌المللی، تقویت و توسعه تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی چابهار را گره گشای حضور ایران در کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب خواند و تاکید کرد با توسعه سواحل جنوبی کشور و پس‌کرانه‌ی ریلی آن با مشارکت قابل‌قبول بخش غیردولتی، دست برتر در جنگ کریدوری غرب آسیا را در اختیار ایران قرار خواهد داد.
با وقوع جنگ روسیه و اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه، نقش ویژه چابهار در اتصال آسیای‌مرکزی به آب‌های جنوب، کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب شرق آسیا پررنگ‌تر شده‌است که با مشارکت قابل‌قبول بخش غیردولتی، قابلیت محقق شدن را دارد. 
