اسکار علیه سینما

مراسم اسکار ۲۰۲۵ که نودوهفتمین دوره اعلام برگزیدگان آکادمی علوم و هنر‌های سینمای آمریکا به شمار می‎آید، دوم مارس ۲۰۲۵ در سالن تئاتر دالبی هالیوود برگزار شد. این مراسم، مانند همیشه برگزیدگان سال سینمای جهان را معرفی کرد و در حالی که برخی لحظات مثبت را به نمایش گذاشت (ازجمله لحظه حمایت از فلسطین)، اما نشانه‌هایی از افول و تغییرات عمده در دنیای سینما را نیز به وضوح نشان داد.

یکی از مهم‎ترین نکات این مراسم، کسب جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه به وسیله پویانمایی «در سایه سرو» بود که از ایران به مسابقات راه یافته بود. این موفقیت برای سینمای ایران در بخش انیمیشن دستاوردی بزرگ تلقی می‌شود، اما به باور برخی منتقدان، این جایزه می‌تواند به نوعی مانع پیشرفت واقعی پویانمایی ایران شود. در واقع، جشنواره‌ها و جوایز سینمایی، با وجود ظاهری درخشان، گاهی موجب انحراف سینماگران از مسیر اصلی خود و توجه بیش از حد به نگاه‌های خارجی می‌شود. اما اسکار ۲۰۲۵ از جنبه‌های دیگر نیز قابل توجه بود. یکی از این موارد، کاهش تعداد بینندگان مراسم و جذابیت نداشتن آن در مقایسه با سال‌های گذشته است. این امر به نوعی ناشی از افت کیفی آثار سینمایی در سال‌های اخیر و همچنین سیاست‌زدگی جشنواره‌های سینمایی، از جمله اسکار، به شمار می‌رود. بسیاری از فیلم‌های منتخب در این دوره، از نظر هنری ضعیف بودند، یکی از نمونه‌های بارز این وضعیت، فیلم «آنورا» بود که افزون بر مشکلات ساختاری و هنری، محتوای سیاسی و نژادپرستانه‌ای علیه مردم روسیه را به تصویر کشیده است. انتخاب چنین فیلمی به عنوان برنده پنج جایزه اصلی اسکار، پرسش‎های زیادی را درباره معیار‌های انتخاب آکادمی مطرح کرد. همچنین نامزدی فیلم «دانه انجیر معابد» در بخش برترین فیلم‌های غیرانگلیسی زبان، نشانه دیگری از غلبه سیاست و ایدئولوژی بر هنر در اسکار است. این فیلم با محتوای ضدایرانی و ضددینی خود، این واقعیت را نشان می‎دهد که جوایز اسکار دیگر به سختی می‌توانند از منظر هنری و سینمایی اعتبار داشته باشند و بیشتر تحت تأثیر مسائل سیاسی و اجتماعی قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، فیلم‌هایی همچون «بروتالیست» و «ماده» نیز از ضعف‌های مشابهی رنج می‌بردند. این فیلم‌ها، با وجود توجهات زیاد و تبلیغات گسترده، نتوانستند رضایت مخاطبان و منتقدان را جلب کنند و به وضوح نشان دادند که انتخاب‌های آکادمی بیشتر به سمت مضامین سیاسی و اجتماعی متمایل شده است تا کیفیت هنری و سینمایی. در کنار این تغییرات در محتوای آثار، یکی دیگر از ویژگی‌های مهم سینمای سال ۲۰۲۵، تحول در شخصیت‌های سینمایی بود. بسیاری از فیلم‌های برجسته این دوره، همچون «امیلیا پرز»، «جوکر ۲» و «آنورا»، به این روایت پرداخته‌اند که در آن شروران به شخصیت‌هایی مهربان و انسان‌دوست تبدیل می‌شوند. این روند دگرگونی شخصیت‌ها، که در بسیاری از فیلم‌های امسال به چشم می‌خورد، به نوعی بازتاب تحولات اجتماعی و سیاسی در دنیای امروز است. در نهایت، نود و هفتمین مراسم اسکار و جریان‌های سینمایی جهان به وضوح نشان داد که هنر سینما به تدریج تحت سلطه مسائل سیاسی و ایدئولوژیک قرار گرفته است. جوایز اسکار، که زمانی محکی برای بهترین آثار هنری سینما به شمار می‌آمد، اکنون بیشتر به فضایی برای انتقال پیام‌های خاص تبدیل شده است. این تغییرات نه تنها در مراسم اسکار، بلکه در سینمای جهانی به طور کلی مشاهده می‌شود، جایی که فیلم‌ها به ابزاری برای بازنمایی سیاست‌ها و دیدگاه‌های خاص بدل شده‌اند و کمتر به کیفیت هنری و سینمایی توجه می‌شود.