انتظار میرفت با تغییر مدیریت در سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، نظارت بر شبکه نمایش خانگی بهبود یابد. با این حال، شواهد اخیر نشان میدهد این انتظار هنوز محقق نشده است. سریالهای پرهزینه و پر سروصدا، نه تنها از نظر کیفی پیشرفتی نداشتهاند، به نظر میرسد در برخی موارد پسرفتهای عجیبی، به ویژه در محتوا هم داشتهاند.
یکی از نمونههای بارز این وضعیت، سریال «سووشون» است که بر اساس رمان فاخر و ضد استعماری سیمین دانشور ساخته شده است. این رمان، اثری است که از دل تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم برآمده و با محتوای عمیق و ارزشی خود، تصویری از مقاومت و استعمارستیزی را به نمایش میگذارد. اما آنچه در نسخه سریالی مشاهده میشود، چیزی جز یک سریال سطحی و سخیف نیست. این سریال نه تنها از پرداختهای عمیق و اصیل رمان دور شده، بلکه با صحنههایی که به نظر میرسد هیچگونه ارتباطی با رمان اصلی ندارند، به یک فیلمفارسی تبدیل شده است. این وضعیت، پرسشهای جدیای را مطرح میکند؛ چگونه یک رمان با این سطح از عمق و غنا، به چنین محصول بیمایهای تبدیل میشود؟ و مهمتر از آن، نهادهای نظارتی مانند ساترا در این میان چه نقشی دارند؟ چرا شوراهای نظارتی به محتوایی که «مغایر با شئونات و ارزشهای فرهنگی و ملی» است، مجوز نمایش میدهند؟
از این بدتر، سریال «شغال» است که آشکارا یک رذیله اخلاقی را عادیسازی کرده و یک جوان با جرم بزرگ تجاوز به عنف را به طور غیرمستقیم تطهیر میکند!
با بررسی وضعیت فعلی، این پرسش مطرح میشود که چرا با وجود تغییر مدیریت، رویکرد و عملکرد نظارتی ساترا دچار تحول جدی نشده است؟ آیا مشکلات از ساختار این سازمان است یا از سیاستهای کلیتری که بر تولیدات فرهنگی کشور حاکم است؟
به نظر میرسد، ساترا به جای اینکه نقشی فعال در ارتقای کیفیت و پالایش محتوا ایفا کند، تنها به سازمانی بوروکراتیک تبدیل شده که وظیفه اصلی خود را فراموش کرده است. این نهاد که باید مأموریت اصلی خود را در پشتیبانی از فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی بداند، در حال حاضر، با مسائل پیچیده در حوزه فرهنگ برخوردی ساده دارد.
این وضعیت، زنگ خطر را برای آینده فرهنگ کشور به صدا درآورده است. اگر قرار باشد شبکههای نمایش خانگی با چنین محتواهای سطحی و سخیفی به فعالیت خود ادامه دهند و نهادهای نظارتی هم در برابر آنها سکوت کنند یا سهلانگاری نشان دهند، آیندهای تاریک در انتظار هنر و فرهنگ این مرز و بوم خواهد بود.
انتظار میرود مدیران جدید در ساترا به این موضوعات حساسیت نشان دهند و با یک «خانهتکانی واقعی» در رویکردهای نظارتی، جلوی تولیدات بیمایه و سخیف را بگیرند؛ چرا که مسئولیت این نهاد، تنها تنظیم مقررات نیست، بلکه صیانت از فرهنگ و هویت یک ملت است.