سرگردان در کاخ سفید

بازدید «احمد الشرع» رئیس‌جمهور موقت سوریه از کاخ سفید یکی دیگر از لحظات کاملاً تلویزیونی ترامپ بود. این مبارز سابق القاعده از در جانبی وارد کاخ سفید شد و با وعده‌ای برای تلاش بیشتر به منظور لغو لایه‌های متعدد تحریم‌های آمریکا علیه سوریه، آنجا را ترک کرد. در داخل دفتر بیضی شکل، ترامپ از او پرسید چند همسر دارد و عطر برند شخصی خود را به رئیس‌جمهور موقت سوریه هدیه داد. پس از این دیدار، اعلامیه‌ای درباره پیوستن سوریه به ائتلاف تحت رهبری آمریکا علیه داعش منتشر شد و گزارش‌های تأیید نشده‌ای درباره برنامه‌های حضور نظامی آمریکا در دمشق به گوش رسید.

اندیشکده بروکینگز در تحلیل این دیدار نوشت: «ایده ترامپ برای صلح منطقه‌ای از طریق پروژه‌های بزرگ بازسازی، شاید برای نخبگان و حکومت‌های خودکامه غرب آسیا، که برخی از آنان ممکن است برای کمک به سوریه پیشقدم شوند، جذابیت خاصی داشته باشد. اما بازسازی کشوری که از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به این شدت شکاف دارد، تنها از طریق نمایش‌های رسانه‌ای محقق نمی‌شود.» این اندیشکده افزود: «حقیقت این است که گذار سوریه در دوره پس از اسد همچنان شکننده باقی مانده است: حکومت‌داری ضعیف است، نهاد‌ها پوچ و توخالی هستند و میلیون‌ها آواره هنوز بازنگشته‌اند. روابط بین دمشق و اقلیت‌های کرد و دروزی سوریه هنوز تعریف نشده و هیچ چارچوب قانونی برای اداره خودمختاری منطقه‌ای، تقسیم منابع یا نمایندگی سیاسی وجود ندارد.»

به گفته این اندیشکده، الشرع در داخل برای ساختن یک سیستم سیاسی فراگیر با مشکل مواجه است. هیچ توافق چارچوبی برای نمایندگی یا مشارکت سیاسی وجود نداشته و اگرچه شاید هنوز برای انتظار یک قانون اساسی جدید زود باشد، اما مسئله نمایندگی اقلیت‌ها فوری است. برای کشوری متنوع مانند سوریه، شکلی از عدم تمرکز برای تضمین نمایندگی کردها، دروزی‌ها، مسیحیان و علویان، در عین حفظ وحدت ملی، ضروری خواهد بود. 

در تحلیل این اندیشکده آمده است: «چالش‌های حکومت‌داری سوریه مستقیماً با وضعیت امنیتی آن گره خورده است. ایالات متحده مشتاق است که سوریه به ائتلاف جهانی ضد داعش بپیوندد و گزارش‌ها حاکی از برنامه‌ریزی برای حضور دائمی نظامی در دمشق به منظور هماهنگی روابط سوریه و اسرائیل است. اما نیاز‌های امنیتی سوریه فراتر از مدیریت روابط با اسرائیل است. واشنگتن باید به دولت الشرع کمک کند تا برنامه‌ای برای افراط‌زدایی از هزاران بازداشتی و خانواده مرتبط با داعش که هنوز در زندان‌ها و اردوگاه‌ها به سر می‌برند، تدوین کند، و سیاستی انسانی و شفاف را تشویق نماید که مشخص کند چه کسانی تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت، بازاجتماعی می‌شوند یا ادغام خواهند شد. فرستادن همه به خانه بدون توجه به چالش‌های اجتماعی و سیاسی ناشی از افراط‌گرایی، مشکل را حل نخواهد کرد.»

بروکینگز با اشاره به تلاش دولت ترامپ برای عضویت سوریه در پیمان ابراهیم، نوشت: «دستیابی به صلح بین اسرائیل و سوریه تاریخی خواهد بود، اما هنوز زودرس است. نیرو‌های اسرائیلی هنوز بخش‌هایی از جنوب سوریه را اشغال کرده‌اند. اسرائیل همچنین خود را حامی جامعه دروزی سوریه می‌داند و تا همین تابستان گذشته به طور نظامی در امور آنها دخالت کرده است. در حالی که واشنگتن از تمامیت ارضی و وحدت سوریه حمایت می‌کند، اما نتوانسته است از عملیات نظامی اسرائیل جلوگیری کند. با توجه به پیچیدگی روابط آمریکا با اسرائیل در مورد غزه و ایران، بعید است واشنگتن در آینده نیز بتواند چنین کند.»
این تحلیل می‌افزاید: «بحران انسان‌دوستانه در سوریه همچنان عظیم است. شهر‌هایی مانند حلب، حمص و رقه هنوز در ویرانه قرار دارند و اقتصاد‌های روستایی سقوط کرده‌اند. کاهش گسترده کمک‌های خارجی از سوی ترامپ، توانایی ایالات متحده برای تأثیرگذاری بر رویداد‌های میدانی را تضعیف کرده است.»

در خاتمه این تحلیل آمده است، دعوت از الشرع به کاخ سفید، که روزی تروریست خوانده می‌شد، قمار است؛ اما تبدیل این لحظه به پیشرفت واقعی، به چیزی بیش از عکس‌های تبلیغاتی نیاز دارد. این امر مستلزم دیپلماسی مستمر، توانمندسازی، کاهش تحریم‌ها و حمایت بلندمدت از حکومتداری فراگیر است، همه اینها کار‌های «خسته‌کننده‌ای» هستند که نهاد‌های آمریکایی که ترامپ تعطیل کرده در آنها تخصص داشتند. اگر ترامپ واقعاً می‌خواهد سوریه را به یک داستان واقعی تبدیل کند، باید فراتر از شعار‌ها حرکت کند و دولت آمریکا را به یک برنامه تحول‌آفرین در داخل سوریه متعهد کند، با تمامی کار‌های کم‌جاذبه، اما فوق‌العاده مهمی که چنین برنامه‌ای در بر می‌گیرد. تا آن زمان، مأموریت در سوریه بسیار دور از دستیابی به اهداف خود است.»