دکترعلی عباسپور تهرانی فرد، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس
رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 5 مهر ماه سال 1383 با بیش از صد تن از نخبگان علمی جوان کشور از جمله نفرات برتر کنکور سراسری، دارندگان مدال المپیاد های جهانی، دانشجویان نمونه کشور، برترین های جشنواره خوارزمی دیدار کردند و نظرات صریح آنان را درباره مسائل علمی کشور شنیدند و بیان بی پرده دیدگاه های آنان را یکی از دستاوردهای ارزشمند انقلاب اسلامی برشمردند. رهبر معظم انقلاب اسلامی در این جلسه با اشاره به مسائل و مشکلات نخبگان جوان کشور لزوم تأسیس بنیاد را زیر نظر ریاست جمهوری مورد تأکید قرار دادند و اظهار داشتند: این بنیاد می تواند با یک نگاه صحیح و غیر سیاسی، ضمن پیگیری مسائل نخبگان، برای ارتقای علمی آنان و استفاده صحیح از ظرفیت های نخبگان در کشور اقدام کند.
پس از برگزاری این جلسه و ارائه پیشنهاد تأسیس بنیاد ملی نخبگان توسط حضرت آیت الله خامنه ای، شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از گذشت نزدیک به 9 ماه از این پیشنهاد در تاریخ 24 خرداد 1384 اساسنامه بنیاد ملی نخبگان را به تصویب رساند. این اساسنامه که مشتمل بر یک مقدمه، 4 فصل، 16 ماده و 9 تبصره است در جلسه 562 این شورا به تصویب نهایی رسید. در چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران، ارتقای کشور به جایگاه نخست در منطقه و تاثیرگذاری آن در سطح جهانی به عنوان اصل مهم و کلیدی مورد توجه قرار گرفته است که ارتقای علمی و تولید علم و فکر و دستیابی به فناوری های نو و پیشرفته جهان در این خصوص اهمیت بسزایی دارد.
دستیابی به این هدف مهم مستلزم حمایت همه جانبه از نیروهای باهوش، پرانگیزه، متعهد، متخصص و نخبه کشور است و در این راستا روند شکل گیری و هدفگذاری بنیاد ملی نخبگان از حدود دو سال پیش به منظور فراهم کردن زمینه بهتر پرورش و بروز استعدادها آغاز شد.
در حال حاضر 37 نهاد برای حمایت از نخبگان کشور وجود دارد. بیشتر این نهادها به صورت جنبی در حمایت از نخبگان فعالیت می کنند که از جمله وظایف بنیاد ملی نخبگان، منسجم کردن مراکز فعال در امر حمایت از نخبگان کشور است تا با هماهنگی این مراکز به نحو احسن بتوان از نخبگان کشور حمایت و کشور را به جایگاه اول منطقه و مهم در جهان تبدیل کرد.
با وجود فعالیت مراکز تحقیقاتی در کشور میزان رشد تحقیقات در کشور پایین است و بنیاد ملی نخبگان، باید ضمن حمایت از این مراکز تحقیقاتی از افراد خلاق و برتر در این زمینه نیز حمایت کند تا به جایگاه واقعی کشور در این زمینه دست یابیم.در کشور افرادی با استعدادهای ویژه پژوهشی و تحقیقاتی وجود دارند که باید ساماندهی شوند و به نیازهای آنها رسیدگی شود تا دغدغه امکانات تحقیقاتی و معیشتی نداشته باشند.
در زمان دولت قبلی تنها یک جلسه بنیاد ملی نخبگان تشکیل شد و آن جلسه نیز به مراحل اولیه سیاستگذاری، اعلام موجودیت بنیاد، تعیین اعضای هیات امنا، رئیس و معارفه سپری شد. اکنون قریب به شش ماه از سال می گذرد ولی هنوز اقدام جدی در این زمینه از سوی دولت فعلی نیز صورت نگرفته که این امر باعث گله رهبر معظم انقلاب از مسئولان درخصوص کند بودن روند فعالیت بنیاد ملی نخبگان در دیدار با روسای دانشگاه‌ها شد.
برخی افراد درصدد هستند از واژه نخبگان به نوعی استفاده ابزاری به عمل آورند و به دلیل اینکه در دنیا حمایت از نخبه نوعی ارزش محسوب می شود در ایران نیز عنوان کردن این موضوع جهت جلب افکار مردم بسیار اتفاق می افتد. این در حالی است که مشکل نخبه همیشه مشخص و بارها در مورد آن صحبت شده است. اما تاکنون امور اجرایی در حل این مشکلات به صورت مشخصی صورت نگرفته است.
وجود بنیاد، بروکراسی های اداری را بیشتر کرده است به طوری که پیش از این وزارت علوم، سازمان سنجش و یا هر ارگان دیگری که تمایل به ارائه تسهیلات به نخبگان داشت به طور مستقیم اقدام می کرد اما در حال حاضر هر ارگانی نخبه را به بنیادی که هنوز شکل نگرفته است، ارجاع می دهد. به عنوان مثال ارائه تسهیلات سربازی با ارجاع به نظام وظیفه پیش از این از طریق خود وزارت علوم صورت می گرفت اما اکنون وزارتخانه به بنیاد ارجاع می دهد و بنیاد نیز که هنوز راهکارهای شناسایی نخبه را به اجرا در نیاورده است. بنابراین فرد نخبه با درگیر شدن در این پیچ و خم بروکراسی از اخذ تسهیلات پشیمان می شود و ترجیح می دهد پیگیری های لازم را انجام ندهد.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری برای حمایت از نخبگان دستگاه های مختلف کشور باید بنیاد ملی نخبگان را در حمایت از این افراد کمک کنند تا بتوان به نحو شایسته با حمایت از نخبگان موجبات ارتقای جایگاه کشور را در منطقه و جهان فراهم کرد.