اختصاصی بصیرت/
با نگاهی به سیاست‌ها، موضعگیری‌ها و رفتارهای غرب در روابط بین‌الملل، موضوعی را نمی‌توان پیدا کرد که غرب در مورد آن معیارها و رفتارهای دوگانه‌ای نداشته باشد. اگر موضوعاتی مانند حقوق بشر، آزادی، دموکراسی، تروریسم، سلاحهای کشتار جمعی اعم از هسته ای، بیوتکنولژی، شیمیایی و..، رژیم‌های نژاد پرست و دیکتاتوری، انقلابها و قیام‌های مردمی، بحران‌ها و جنگ‌ها و بسیاری از موضوعات دیگر در سیاست بین‌الملل جستجو شود، ملاحظه خواهد شد که غرب در همه این موارد دارای استانداردهای دوگانه‌ای بوده است. بسیاری بر این باورند که ریشه این گونه رفتار، به اصل منافع ملی بر می‌گردد که راهنمای عمل دولت‌ها است و نماد آن همان سخنی است که از لرد پالمِرستون انگلیسی نقل شده که ما دوست و دشمن دائمی نداریم بلکه دوست همیشگی ما منافع ملی ماست. در همین چارچوب آموزه ماکیاول مبنی بر اینکه هدف، وسیله را توجیه می‌کند، مبنای رفتارهای دوگانه غرب در قبال تحولات و موضوعات بین‌الملل را تشکیل می‌دهد. با این توصیف، در این جا، نحوه برخورد غرب با سلاحهای شیمیایی به عنوان یکی از استانداردهای دوگانه غرب مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اولین استفاده‌کنندگان سلاحهای شیمیایی
با رجوع به استفاده‌کنندگان سلاحهای شیمیایی ملاحظه می‌شود که اولین آنها، کشورهای غربی بودند. آمریکایی‌ها سلاح شیمیایی را در سال 1763 میلادی علیه سرخپوستان که صاحبان اصلی سرزمین آمریکا بودند به کار گرفتند. آلمانی‌ها این سلاح را در جنگ جهانی اول در سال 1915 میلادی استفاده گسترده‌ای کرد؛ در این حمله آلمانی‌ها شش هزار سیلندر حاوی گاز کلر برای مسموم کردن نیروهای طرف مقابل به کار گرفته شد که در نتیجه‌ی آن پنج هزار نفر از نیروهای متفقین به هلاکت رسیدند. از این پس سلاح شیمیایی به عنوان یکی از سلاحهای استراتژیک مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفت که در این میان کشورهای غربی بیشترین ذخیره‌کنندگان و استفاده‌کنندگان را به خود اختصاص دادنددر این راستا، پس از جنگ جهانی دوم، انگلیسی‌ها درسال 1951 میلادی از ماده «فتیوتوکسین» در مالایا علیه استقلال طلبان این سرزمین استفاده کردند. آمریکا در جنگ ویتنام، کامبوج و لائوس، مواد شیمیایی و میکروبی را به کار برد. در سال 1975، ویتنامی‌ها مواد شیمیایی را در کامبوج علیه خمرهای سرخ به کار بردند. در سال 1979، ارتش شوروی (سابق)، در اشغال افغانستان از این گونه سلاح‌ها استفاده کرد. رژیم نژادپرست آفریقایی جنوبی در 8 مارس 1983 میلادی از یک نوع ماده سمی علیه نیروهای سواپو در نامیبیا بهره گرفت. رژیم بعثی عراق نیز علیه جمهوری اسلامی استفاده کرد که از نظر کارشناسان، حجم استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی نسبت به دوره‌های گذشته بی سابقه‌ترین محسوب می‌گردد. با این حال، همانطور که ملاحظه می‌شود، دوگانگی رفتار غرب به لحاظ تاریخی بسیار ریشه‌ای است زیرا در موضوع مورد بررسی، غرب هم مبدع بمب‌های شیمیایی و هم اولین استفاده کننده‌ی آن به حساب می‌آید. آمریکا و کشورهای اروپایی زمانی از این سلاح استفاده می‌کردند که قوانین بین المللی از جمله پروتکل 17 ژوئن 1925 ژنو درباره منع کاربرد جنگ افزارهای شیمیایی و بیولوژیک، آنها را منع می‌کرد.
اولین و اصلی‌ترین صادر‌کنندگان سلاحهای شیمیایی
همانطور که کشورهای غربی اولین استفاده‌کنندگان سلاحهای مرگبار شیمیایی بوده‌اند، اولین صادر‌کنندگان سلاح شیمیایی نیز در پرونده غرب به ثبت رسیده است. به عنوان نمونه؛ در طول دوران جنگ تحمیلی، بسیاری از شرکت‌های دولتی و خصوصی اروپایی و آمریکایی در تجهیز عراق به انواع سلاح‌ها به ویژه تسلیحات شیمیایی مشارکت داشتند. سازمان ملل متحد طی گزارشی به کمک‌های کشورهای غربی به برنامه‌های تسلیحاتی عراق اشاره می‌کند و می‌نویسد: «عراق تسلیحات خود را از 150 شرکت آلمانی، آمریکایی و انگلیسی تهیه کرده است. بر اساس گزارش‌ها ، دولت عراق از سال 1975 توسط 80 کمپانی آلمانی ، 24 شرکت آمریکایی و حدود 12 شرکت انگلیسی و چند شرکت سوئیسی ، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی ، برزیلی و آرژانتینی تجهیزات دریافت کرده است. یک شرکت خصوصی آمریکا در دهه 80 با گرفتن مجوز از طرف وزارت بازرگانی آمریکا نمونه‌هایی از مواد بیولوژیکی و میکروبی را به عراق صادر کرده‌اند که این مواد از نوع ضعیف شده نبوده و قادر به تولید مثل بوده اند. در میان آنها میکروب سیاه زخم، طاعون و همچنین یک باکتری سمی به نام « ستریدیوم باتولینی» به چشم می‌خورد.» شرکت پتروشیمی فیلیپس که یک شعبه شرکت آمریکایی در بلژیک است، در ژوئن 1983 مادة اولیه برای تولید ماده سمی خردل و مجموعاً 500 تن تیودی گلیکول (TDG) را از طریق سفارش یک شرکت هلندی به مسؤولان عراقی تحویل داده است. هوارد تایچر، عضو شواری امنیت ملی امریکا در دولت ریگان فاش کرد :ویلیام کیسی ، رئیس وقت سازمان سیاه شخصا در مورد تسلیحات اعطایی کشتار جمعی وشیمیایی به عراق نظارت داشته ومعادل 1.5 میلیارد دلار تجهیزات حساس در زمینه تولید سلاحهای شیمیایی به عراق تحویل شده است. ((هایکو کافمان)) سخنگوی سازمان طرفداران پناهندگان ﺁلمان گفته است هیچ کشوری مانند ﺁلمان ٬عراق را این اندازه در احداث تاسیسات و زرادخانه های تولید سلاح شیمیایی یاری نکرده است. چالز فیلیپ دیوید در کتاب «جنگ خلیج فارس؛ توهم پیروزی» می‌نویسد: شرکت آلمانی «کارل کولمب» در مجتمع سامره 6 خط تولید سلاح شیمیایی به نام احمد، محمد، عیسی، عانی، مدای و قاضی را ایجاد کرد که اولین آنها در سال 1983(1362ه.ش) و آخرین آن در سال 1986(1365ه.ش) تکمیل شد. از گاز خردل و اسید پروسیک تا گازهای عصبی سارین و تابون در این کارخانه تولید می‌شد و در خمپاره، راکت و گلوله‌های توپ جاسازی می‌شدند. یک شرکت بلژیکی نیز به نام« سیکس کو» طی 4 سال 17 پایگاه هوایی و چند مقر نظامی در عراق ایجاد کرد. پروژه‌های "عکاشات" و "القائم" که از بزرگترین کارخانه‌های آزمایشی و تولید فسفات در جهان بود توسط "سایبترا" کنسرسیوم بلژیکی بنا شد.
دوگانگی در نحوه برخورد با استفاده کنندگان
علی‌رغم اینکه کشورهای غرب در زمینه سلاحهای شیمیایی خود تولیدکننده ، صادر‌کننده و استفاده‌کننده بوده‌اند، در نحوه برخورد با سایر کشورهایی که قوانین و کنوانسیون‌های بین المللی را نقض کرده و از چنین سلاحهای مرگباری علیه کشورهای دیگر بکار گرفته‌اند نیز صادق نبوده و برخوردهای دوگانه‌ای داشته‌اند. نمونه‌ها در این موضوع بسیار است:
یک- با توجه به اینکه عراق در طول جنگ تحمیلی، 252 مورد از سلاحهای شیمیایی علیه ایران استفاده کرده بود، اما نه کشورهای غربی و نه شورای امنیت سازمان ملل هرگز این جنایت را به طور صریح محکوم نکرده و یا آن را به شورای امنیت ارجاع ندادند. به عنوان نمونه نتیجه گزارش اولین گروه حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد، متشکل از چهار کارشناس برجسته سلاحهای شیمیایی از کشورهای سوئد، استرالیا، اسپانیا و سوئیس در اسفند ماه 1362 (مارس 1984) که با درخواست ایران و به دستور دبیرکل سازمان ملل به ایران اعزام شدند، گویای این مطلب است که در این گزارش به صراحت کاربرد گاز خردل و عامل اعصاب (تابون) علیه رزمندگان ایرانی مورد تایید قرار گرفت لیکن شورای امنیت با صدور بیانیه‌ای بدون ذکر نام عراق به عنوان به کار برنده سلاح شیمیایی، تنها طرفین جنگ را به پایبندی به پروتکل 1925 ژنو دعوت کرد. مورد دیگر، بمباران شیمیایی شهر حلبچه در 25 اسفند1366 توسط رژیم بعث عراق است که در نتیجه آن، نزدیک به 5 هزار نفر جان باخته و 7 هزار تن دیگر مصدوم شدند اما این موضوع بخاطر نفعی که قدرت‌های بزرگ می‌بردند و چون رژیم صدام مورد حمایت غرب و خود مجهز کننده عراق به سلاحهای شیمیایی و مجوز دهنده آن بودند، هرگز منجر به صدور قطعنامه علیه رژیم عراق توسط شورای امنیت سازمان ملل نشد.
دو- استفاده رژیم صهیونیستی از این سلاح علیه فلسطینیان مورد دیگری است که کشورهای غرب حتی حاضر به موضعگیری اعلامی نیز نشدند. یک پزشک آلمانی مشاهدات خود را از مجروحان فلسطینی اینگونه بیان می‌کند که در طول جنگ غزه به زخم‌های وحشتناکی ناشی از بمباران شیمیایی برخورد کردم که برای نخستین بار با این زخم‌ها مواجه می‌شدم. پزشکان دیگر هم به بسیاری از این زخم‌ها و سوختگی‌های مشکوک و ناشناخته برخورد کرده بودند. این جراحت‌ها و سوختگی‌های جدید نشان می‌داد که اسرائیل از سلاحهای ممنوعه شیمیایی آن هم در وسعت بسیار استفاده کرده است چرا که تعداد مجروحان شیمیایی بسیار زیاد بود. با وجودی که رژیم صهیونیستی بواسطه گزارش‌های تکان دهنده گروه حقیقت یاب سازمان ملل توسط مجمع عمومی این سازمان محکوم شده بود اما فشارهای آمریکا و کشورهای غربی بر دبیرکل سازمان ملل و تهیه کنندگان گزارش باعث شد تا آنها نسبت به مواضع خود عقب نشینی نمایند. در همین راستا، رژیم صهونیستی در جنگ 33 روزه لبنان نیز از بمب‌های شیمیایی فسفری استفاده کرده اما دریغ از محکومیت این رژیم از سوی کشورهای غربی.
دوگانگی در نحوه برخورد با صادر کنندگان: غرب اعم از اروپا و آمریکا کشورهایی مانند ایران را متهم به صدور سلاحهای ممنوعه می‌کنند در حالی که شرکت‌ها و کشورهای مختلف دوست و همپیمانان آنها به طور واقعی مبادرت به صدور سلاحهای کشنده از جمله شیمیایی کرده و می‌کنند، هیچ نوع واکنشی نشان نمی‌دهند. یکی از نمونه‌ها رژیم صهیونیستی است؛ سیمورهرش، روزنامه نگار آمریکایی در کتاب خود به نام «انتخاب شمشون » به نقل از سازمان امنیت و اطلاعات آمریکا تاکید می‌کند که آغاز برنامه تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی اسرائیل به دهه شصت برمی گردد. از این گذشته اسرائیل در دهه هشتاد بعضی از کشورها مانند تایوان را با سلاح شیمیایی مجهز کرده و به برخی دیگر، تکنولوژی تسلیحات شیمیایی منتقل نموده است. با این وجود کشورهای غربی نسبت به نقض مقررات بین المللی از سوی این رژیم ساکت و آنها را نادیده می‌گیرند.
مهم‌تر از این مورد، شرکت‌هایی غربی هستند، که تولید کننده و صادر کننده اصلی فن‌آوری‌های سلاحهای شیمیایی می‌باشند. با وجودی که براساس گزارش سازمان ملل اثبات شد که 150 شرکت غربی در جریان جنگ تحملی، صدام را به سلاحهای مرگبار شیمیایی مجهز کرده اند، اما هیچ‌گونه اقدام جدی تاکنون علیه آنان صورت نگرفته و به هیچ یک از دولت‌های متبوع آنها مورد فشار قرار نگرفته‌اند. در حالی که مسئولین این شرکت‌ها در جنایات جنگی انجام شده شریک و سهیم می‌باشند.