اشاره: میدان گازی پارس جنوبی در سال 1350 کشف شد. وسعت این میدان گازی 9700 کیلومتر مربع است که 3700 کیلومتر مربع آن در آب های ایران و 6 هزار کیلومتر مربع آن در آب های کشور قطر قرار گرفته و جزء بزرگترین میدان گازی جهان محسوب می شود. این میدان در امتداد میدان گازی گنبد شمالی امیرنشین قطر و در 105 کیلومتری جنوب غربی بندر عسلویه، در آب های خلیج فارس قرار دارد. سهم ایرانی میدان گازی پارس جنوبی بالغ بر 14 تریلیون متر مکعب گاز و ۱۸میلیارد بشکه میعانات گازی به بزرگترین مخزن گازی جهان شهرت دارد است که این میزان، معادل هشت درصد کل ذخایر شناخته شده گازی جهان و 50 درصد مجموعه ذخایر گاز کشور است.برنامه توسعه بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی در قالب یک طرح جامع با 28 فاز، به منظور استحصال روزانه 625 میلیون متر مکعب گاز با هدف تامین تقاضای رو به رشد گاز طبیعی در کشور و تزریق آن به میادین نفتی، صادرات گاز و میعانات گازی تنظیم شده است. براساس برآوردهای انجام شده با نرخ جایگزینی هر بشکه نفت خام چنانچه هر بشکه نفت خام معادل 100 دلار در نظر گرفته شود ارزش خام فروشی این ثروت عظیم ملی حدود 8800 میلیارد دلار می‌شود. جهت درک بیشتر اهمیت مطلب، کافی است که بدانیم در یک‌صد سال گذشته، درآمد ایران از محل صادرات و فروش نفت خام 880 میلیارد دلار بوده است. قطر10 سال زودتر از ایران سرمایه گذاری در حوزه مشترک را شروع کرد اما ایران 15 سال پیش در تاریخ 21 فروردین 1377 «منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس» را به منظور استقرار تاسیسات پالایشگاه‌های گاز و طرح‌های پتروشیمی مربوط به مخزن مشترک گازی پارس جنوبی مشترک با قطر به وسعت تقریبی 10هزار هکتار تاسیس نمود. وزارت نفت به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران در قالب ساخت ۲8 فاز پالایشگاهی حدود 67 میلیارد دلار سرمایه گذاری در این پروژه خواهد کرد که بخش عظیمی از این فرایند به بهره برداری رسیده یا در مراحل اجرایی قرار دارد.به اعتقاد برخی کارشناسان بازگشت سالانه ۴۰ میلیارد دلار سرمایه از تولیدات پارس جنوبی از مزیت‌های ویژه‌ی آن است. هم اینک افزون بر ۱۰۵ هزار نیروی کار با تخصص‌های مختلف از سطوح پایین تا عالی در عسلویه فعالیت دارند و با بهره برداری کامل از ۲۸ واحد پالایشگاهی و۳۰ واحد پتروشیمی به طور قطع نیروی کار آن هم افزایش خواهد یافت. مهمترین مزایای منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس 1- موقعیت جغرافیایی ممتاز و نزدیکی به میدان عظیم گاز پارس جنوبی و امکان تامین انرژی مورد نیاز صنایع مختلف با قیمت های کاملا رقابتی در سطح منطقه و جهان 2- بهره گیری از قوانین و مقررات مناطق ویژه اقتصادی کشور از جمله استفاده از معافیت های گمرکی برای واردات کالا و تسهیلات لازم در زمینه صادرات 3- بهره گیری از نیروی کار ماهر و نیمه ماهر و با تجربه در زمینه صنایع گاز و پتروشیمی 4- دسترسی به آب های بین المللی از طریق اسکله های در دست احداث 5- وجود فرودگاه بین المللی 6- ایجاد تاسیسات زیربنایی شامل شبکه های آب و فاضلاب، برق و مخابرات، احداث راه های دسترسی به منطقه 7- دسترسی به بازارهای وسیع منطقه و همچنین کشورهای آسیای میانه از طریق شبکه های ارتباطی کشور که با توجه به ویژگی های مذکور پیش بینی می شود این منطقه در آینده نزدیک به یکی از مهمترین قطب های انرژی صنعتی خاور میانه تبدیل شود. 8- مزایای ویژه سرمایه‌گذاری در منطقه(امکان سرمایه‌گذاران مستقل یا شرکتی با شرکت های داخلی بدون محدودیت در ترکیب سهام، بازگشت آزاد سرمایه و سود، تخفیف مالیاتی 15 سال اول، تضمین حقوقی قانونی سرمایه گذاران خارجی در صورت ملی شدن پرداخت خسارت توسط اولیای منطقه، امکان اجاره زمین و مالکیت ساختمان‌ها و تاسیسات ساخته شده برای سرمایه گذاری خارجی، معافیت کلیه کالاهای وارداتی از پرداخت تعرفه و عوارض گمرکی از جمله ماشین آلات خطوط تولید، معافیت صادرات کالا از پرداخت تعرفه و عوارض گمرکی تا میزان ارزش افزوده کالا و...) 9- عمق مناسب سواحل از نظر بندری 10- برخوردار از شبکه های تاسیسات زیرساختی شریان های ارتباطی فرامنطقه‌ای برنامه ریزی و طراحی فازهای 28 گانه برای بهره برداری از حوزه پارس جنوبی، 28 فاز مجزا در سه منطقه ویژه اقتصادی در نظر گرفته شده است که در سه سایت مختلف قرار دارند: 1) سایت یک واقع در منطقه عسلویه نخل تقی 2) سایت دو، واقع در منطقه تنبک و اختر در 60 کیلومتری عسلویه به طرف کنگان 3) سایت سوم، واقع در مقام نخیلو در 120کیلومتری عسلویه در استان هرمزگان فاز اول طرح توسعه فاز یک میدان پارس جنوبی، به منظور استحصال روزانه 1000 میلیون فوت مکعب گاز و 40 هزار بشکه میعانات گازی و200 تن گوگرد گازی برای مصرف داخلی خانوارها و صنایع برنامه‌ریزی شده که در سال 76، سرمایه‌گذاری و در سال 83 مورد بهره برداری قرار گرفته است. برای این فاز، ساخت 2 سکوی حفاری در دستور کار قرار گرفته و جمعا 12 حلقه چاه حفر شده است که همه آنها بر عهده شرکت ملی نفت ایران و شرکت ایرانی پتروپارس است. فاز دوم و سوم اجرای این دو فاز برای استحصال 2 هزار میلیون فوت مکعب گازی طبیعی تصفیه شده و 80 هزار بشکه میعانات گازی و 400 تن گوگرد برنامه ریزی شده است. تأسیسات دریایی شامل دو سکوی دریایی برای حفر و 20 حلقه چاه برای توسعه می باشد. این دو فاز در سال 76 به صورت کنسرسیومی و بیع متقابل به شرکت های ملی نفت ایران و شرکت‌های توتال فرانسه، پتروناس مالزی و گازپروم روسیه واگذار شد و در سال 81 به بهره برداری رسید. فاز چهارم و پنجم اجرای این دو فاز برای استحصال 2 هزار میلیون فوت مکعب گاز طبیعی و 80 هزار بشکه میعانات گازی جهت صادرات در نظر گرفته شده، تولید سالانه 1 میلیون تن اتان جهت تحویل به شرکت صنایع پتروشیمی جهت خوراک واحد اتیلن و استحصال روزانه 400 تن جهت صادرات در نظر گرفته شده است. تاسیسات دریایی شامل چهار پایه، دو سکوی دریایی، مشعل سه پایه و حفر 24 حلقه چاه بوده است. عملیات توسعه به شرکت‌های ملی نفت ایران، انی ایتالیا و پتروپارس واگذار شده است. فازهای 1 تا 5، گاز طبیعی مورد نیاز مصرف داخلی کشور را تامین می کنند. پروژه فازهای 6، 7 و 8 پارس جنوبی طرح توسعه فازهای 6، 7 و 8 میدان گازی پارس جنوبی در سال 1379 توسط شرکت نفت و گاز پارس به شرکت پتروپارس به عنوان پیمانکار عمومی واگذار گردید. شرکت پتروپارس برای بخش دریا با مشارکت شرکت نفتی نروژی به نام استات اویل، مدیریت اجرایی این بخش را مطابق قراردادی که در اسفند ماه 81 منعقد گردید به این شرکت واگذار کرد که اساس آن قرارداد بیع متقابل است. همچنین شرکت پتروپارس برای بخش خشکی پس از برگزاری مناقصه و انتخاب برنده با کنسرسیومی از شرکتهای ژاپنی، کره‌ای و ایرانی وارد مذاکره شد که نهایتاً در خرداد ماه 81 منجر به عقد قرارداد ساخت پالایشگاه خشکی با کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت تویو ژاپن، شرکت JGC ژاپن و شرکت Daelim کره جنوبی گردید. تأمین مالی این پروژه را شرکت نیکو NICO از شرکت‌های تابعه شرکت نفت عهده‌دار است. با اجرای پروژه توسعه فاز 6، 7 و 8 گاز از چاه‌هایی در 105 کیلومتری سواحل عسلویه استخراج و توسط سه رشته خط لوله زیر دریا و به صورت سه فازی به تأسیسات ساحلی در عسلویه منتقل می‌شود. در این پالایشگاه عملیات جداسازی و تثبیت میعانات گازی، نم زدایی و تنظیم نقطه شبنم بر روی گاز انجام و محصولات نهایی پروژه به شرح زیر بوده و از 30 مهر 87 بهره برداری این پروژه آغاز گردید. محصولات پروژه 1- گاز ترش و خشک 95 میلیون استاندارد مترمکعب در روز برای تزریق به میادین نفتی آغاجاری 2- صادرات 158 هزار بشکه میعانات گازی در روز 3- گاز مایع بوتانپ و پروپان LPG) 4450 (تن در روز، صادرات 4- گاز غنی از اتان تن 9.3 میلیون مترمکعب در روز، مصرف اتان در صنایع پایین دستی فاز 9 و 10 عملیات توسعه فازهای 9 و10 میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه به کنرسیومی متشکل از شرکت های IOEC، OIEC، GS واگذار گردید و در شهریور سال 87 واحدهای تصفیه گاز در سرویس قرار گرفته و در اردیبهشت سال 88 با راه اندازی واحدهای فرایندی به طور کامل به بهره برداری رسید. در هر فاز دو سکوی عملیاتی سرچاهی نصب شده است که هر کدام ظرفیت پذیرش 12 حلقه چاه را دارند. روزانه 5/56 میلیون مترمکعب گاز از مخزن برداشت و به صورت سه فازی شامل گاز،‌ میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیردریایی 32 اینچ به فاصله 105 کیلومتر به خشکی منتقل می گردد. فاز ١١ طرح‌ توسعه‌ فاز 11 به‌ منظور تامین‌ گاز ترش‌ مورد نیاز واحد ایران ال.ان.جی و استحصال میعانات گازی همراه گاز طراحی و اجرا خواهد شد. مشخصات‌ فنی‌ پروژه‌ - تولید گاز از میدان‌ پارس‌ جنوبی‌ به‌ میزان‌ 2000 میلیون‌ فوت‌ مکعب‌ استاندارد در روز - گاز ترش استحصالی جهت خوراک واحد LNG‌ به میزان 1900 میلیون‌ فوت‌ مکعب‌ استاندارد در روز - استحصال‌ میعانات‌ گازی‌ سنگین‌ به‌ میزان80‌ هزار بشکه‌ در روز طرح‌ توسعه‌ این‌ فاز به‌ صورت‌ قرارداد بیع‌ متقابل‌ به شرکت چینی CNPC واگذار گردیده‌ است‌. طرح توسعه فاز ١٢ طرح‌ توسعه‌ فاز 12 به‌ منظور تولید روزانه‌ 3000 میلیون‌ فوت‌ مکعب‌ گاز از مخزن‌ طراحی‌ و اجرا خواهد شد. هدف‌ از توسعه‌ این‌ فاز عبارت‌ است‌ از: - تولید روزانه‌ 78 میلیون‌ متر مکعب‌ گاز طبیعی‌ جهت‌ تزریق‌ به‌ خط‌ IGAT6 (خط‌ لوله‌ ششم‌ گاز کشور) - تولید روزانه‌ 110000 بشکه‌ میعانات‌ گازی‌ سنگین‌. - تولید روزانه‌ 600 تن‌ گوگرد دانه‌بندی‌ شده‌. - تولید 10 میلیون تن LNG در سال. طرح توسعه فاز ١٣ ظرفیت تولید از مخزن : دو میلیارد استاندارد فوت مکعب در روز. تاسیسات دریایی: - تعداد چاه: 38 حلقه - تعداد سکوهای دریائی: 4 سکو هر یک جهت تولید 500 میلیون استاندارد فوت مکعب در روز خطوط لوله دریایی: - خطوط لوله اصلی :دو خط 32 اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پالایشگاه خشکی جمعاً بطول 260 کیلو متر بهمراه دو رشته خط 5/4 اینچ تزریق MEG - خطوط لوله Infield : دو رشته خط 18 اینچی انتقال گاز از سکوهای اقماری به خروجی سکوهای اصلی ، جمعا" بطول 14 کیلومتر بهمراه دورشته خط لوله 5/4 اینچی تزریق MEG پالایشگاه خشکی: در این پالایشگاه گاز بهمراه مایعات ورودی فرآوری گردیده و م��صولات ذیل تولید می گردد: -50 میلیون استاندارد متر مکعب در روز گاز تصفیه شده. - 1/1 میلیون تن در سال گاز مایع جهت صادرات. - 77 هزار بشکه در روز میعانات گازی ج��ت صادرات. - یک میلیون تن در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی. طرح توسعه فاز ١٤ ظرفیت تولید از مخزن : دو میلیارد استاندارد فوت مکعب در روز. تاسیسات دریایی: - تعداد چاه: 44 حلقه - تعداد سکوهای دریائی: 4 سکو هر یک جهت تولید 500 میلیون استاندارد فوت مکعب در روز خطوط لوله دریایی: خطوط لوله اصلی : دو خط 32 اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پالایشگاه خشکی جمعاً بطول 260 کیلومتر بهمراه دو رشته خط 5/4 اینچ تزریق MEG . خطوط لوله Infield : دو رشته خط 18 اینچی انتقال گاز از سکوهای اقماری به خروجی سکوهای اصلی ، جمعا" بطول 18 کیلومتر بهمراه دورشته خط لوله 5/4 اینچی تزریق MEG. پالایشگاه خشکی: در این پالایشگاه گاز بهمراه مایعات ورودی فرآوری گردیده و محصولات ذیل تولید می گردد: -50 میلیون استاندارد متر مکعب در روز گاز تصفیه شده. - 1/1 میلیون تن در سال گاز مایع جهت صادرات. - 77 هزار بشکه در روز میعانات گازی جهت صادرات. - یک میلیون تن در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی. طرح توسعه فازهای ١٥ و ١٦ هدف‌ از توسعه‌ این‌ فاز عبارت‌ است‌ از: - تولید روزانه‌ 50 میلیون‌ متر مکعب‌ گاز طبیعی‌ - تولید روزانه‌ 80 هزار بشکه‌ میعانات‌ گازی‌ - تولید سالیانه‌ 1.05 میلیون‌ تن‌ گاز مایع‌ "LPG" (پروپان و بوتان) - تولید سالیانه‌ 1 میلیون‌ تن‌ اتان‌ به‌ منظور تامین‌ خوراک‌ واحدهای‌ پتروشیمی‌ - تولید روزانه‌ 400 تن‌ گوگرد طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ توسعه‌ فازهای‌ 17 و 18 میدان‌ گازی‌ پارس‌ جنوبی‌ به‌ منظور تولید روزانه‌ 50 میلیون‌ متر مکعب‌ گاز طبیعی‌، 80 هزار بشکه‌ میعانات‌ گازی‌ و 400 تن‌ گوگرد و تولید سالیانه‌ 1 میلیون‌ تن‌ اتان‌ و 1.05 میلیون‌ تن‌ گاز مایع(پروپان‌ و بوتان‌)"LPG" انجام‌ می‌شود. تاسیسات‌ فرا ساحلی‌ این‌ طرح‌ در فاصله‌ 100 کیلومتری‌ از ساحل‌ عسلویه‌ احداث‌ می‌گردد. چهار سکوی‌ حفاری‌ تولیدی‌ شامل‌ 44 حلقه‌ چاه‌، دو رشته‌ خط‌ لوله‌ 32 اینچ‌ دریایی‌ انتقال‌ گاز، دو خط‌ لوله‌ 4 اینچ‌ انتقال‌ محلول‌ گلایکول‌، تاسیسات‌ دریایی‌ این‌ طرح‌ را شامل‌ می‌شود. طرح توسعه فاز ١٩ ظرفیت تولید از مخزن : دو میلیارد استاندارد فوت مکعب در روز. تاسیسات دریایی: - تعداد چاه: 21 حلقه( حفاری 15 حلقه چاه جدید + 6 حلقه چاه سکوی SPD2 فاز1) - تعداد سکوهای دریائی: 4سکو (2 سکوی اصلی+ 2 سکوی اقماری) - سکوی موجود SPD2 فاز 1 به عنوان یکی از دو سکوی اقماری خواهد بود. - خطوط لوله اصلی :دو خط 32 اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پالایشگاه خشکی جمعاً بطول 260 کیلو متر بهمراه دو رشته خط 5/4 اینچ تزریق MEG - خطوط لوله Infield : دو رشته خط 18 اینچی پوشش دار (Cladded)انتقال گاز از سکوهای اقماری به ورودی سکوهای اصلی ، جمعا" بطول 12 کیلومتر پالایشگاه خشکی: در این پالایشگاه گاز بهمراه مایعات ورودی فرآوری گردیده و محصولات ذیل تولید می گردد: -50 میلیون استاندارد متر مکعب در روز گاز تصفیه شده. - 1/1 میلیون تن در سال گاز مایع جهت صادرات - 77 هزار بشکه در روز میعانات گازی جهت صادرات - یک میلیون تن در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی محصولات جانبی: - گوگرد (محصول جانبی فرآیند شیرین سازی گاز) 400 تن در روزجهت صادرات. طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ طرح توسعه این فاز با به کارگیری پیمانکاران و سازندگان داخلی و به صورت EPCCS اجرا خواهد شد. محل اجرای این فاز در خلیج فارس و سایت شماره 1 منطقه ویژه اقتصادی واقع در بندر عسلویه می باشد. هدف از توسعه این فاز عبارت است از: - تامین روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده برای مصارف داخلی - بازیافت سالیانه یک میلیون تن گاز اتان قابل مصرف در صنایع پتروشیمی - بازیافت سالیانه 1.05 میلیون تن گاز مایع مرغوب جهت صادرات - تولید روزانه 75000 بشکه میعانات گازی گوگردزدایی و تثبیت شده جهت صادرات - بازیافت روزانه 400 تن گوگرد جهت صادرات طرح توسعه فازهای ٢٢ و ٢٣ و ٢٤ ظرفیت تولید از مخزن : دو میلیارد استاندارد فوت مکعب در روز. تاسیسات دریایی: - تعداد چاه: 38 حلقه - تعداد سکوهای دریائی: 4 سکو هر یک جهت تولید 500 میلیون استاندارد فوت مکعب در روز خطوط لوله دریایی: - خطوط لوله اصلی :دو خط 32 اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پالایشگاه خشکی جمعاً بطول 260 کیلو متر بهمراه دو رشته خط 5/4 اینچ تزریق MEG - خطوط لوله Infield : دو رشته خط 18 و 20 اینچی انتقال گاز از سکوهای اقماری به خروجی سکوهای اصلی ، جمعا" بطول 14 کیلومتر بهمراه دورشته خط لوله 5/4 اینچی تزریق MEG پالایشگاه خشکی: در این پالایشگاه گاز بهمراه مایعات ورودی فرآوری گردیده و محصولات ذیل تولید می گردد: - 50 میلیون استاندارد متر مکعب در روز گاز تصفیه شده - 1/1 میلیون تن در سال گاز مایع جهت صادرات - 77 هزار بشکه در روز میعانات گازی جهت صادرات - یک میلیون تن در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی جدول زیر اطلاعاتی از فازها را نمایش می‌دهد: میزان برداشت گاز غنی از میدان مشترک پارس جنوبی (سال های ۸۱ تا ۹۲) همان‌طور که در نمودار بال�� دیده می شود، میزان برداشت گاز غنی از میدان پارس جنوبی از ۱۱۴٫۲ میلیون متر مکعب در روز در سال ۱۳۸۴ به ۲۴۱٫۱ میلیون متر مکعب در روز در سال ۱۳۹۱ رسیده است (افزایش ۱۱۱ درصدی). بنابراین، برخلاف گفته وزیر نفت دولت یازدهم در بازگشت از اولین سفر کاری به عسلویه (۳۱ مرداد)، برداشت از مخازن گازی میدان پارس جنوبی در ۸ سال اخیر (دولت های نهم و دهم) تغییرات زیادی پیدا کرده و بیش از ۲ برابر شده است. خاطر نشان می گردد که هر چند میزان متوسط برداشت گاز غنی از میدان پارس جنوبی در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ کمتر از ۲۵۰ میلیون متر مکعب در روز بوده است ولی در زمان اوج مصرف (فصل زمستان) در این سالها، میزان برداشت از این میدان به ۲۹۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز هم رسیده است (تقریبا برابر با مجموع ظرفیت اسمی این ده فاز). میزان تولید گاز سبک از پالایشگاه های پارس جنوبی (سال های ۸۴ تا ۹۰) همانطور که در نمودار بالا دیده می شود، میزان تولید گاز سبک از میدان پارس جنوبی از ۱۰۵٫۲۵میلیون متر مکعب در روز در سال ۱۳۸۴ به ۱۷۸ میلیون متر مکعب در روز در سال ۱۳۹۰ رسیده است (افزایش ۶۹ درصدی). فازهای ۱۲ تا ۲۴ پارس جنوبی در دولت های نهم و دهم مورد توسعه قرار گرفت. قرارداد فاز ۱۲ در آخرین روزهای وزارت مهندس زنگنه در قامت وزیر نفت دولت هشتم؛ قراردادهای فازهای ۱۵ تا ۱۸ در سال ۸۵ و قرارداد فازهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۹ تا ۲۴ در خرداد ۸۹ (معروف به فازهای ۳۵ ماهه) بسته شدند. اطلاعاتی از این فازها در جدول زیر آمده است:پیمانکاران عمده تمامی این فازها شرکت‌های ایرانی مانند پترو پارس، مهندسی‌ و ساختمان‌ صنایع‌ نفت(OIEC)، مهندسی‌ و ساخت‌ تاسیسات‌ دریایی‌ ایران(IOEC) و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) بودند. آخرین آمار از میزان پیشرفت این فازها توسط وزیر نفت دولت دهم( در۲۲ مرداد) ارائه شد که بدین ترتیب بود:میزان پیشرفت فازهای در دست اجرا با توجه به آمارهای فوق، پیش بینی می شود که فاز ۱۲ تا پایان سال جاری و فازهای ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸ تا پایان سال آینده راه اندازی شده و میزان تولید گاز کشور ۱۹۷٫۲ میلیون متر مکعب در روز (معادل ۷ فاز استاندارد) افزایش یابد. بنابراین، پیشرفت قابل توجه به وجود آمده در توسعه فازهای پارس جنوبی در سه سال اخیر، در شرایطی بوده است که هم هیچ شرکت خارجی حضور و مشارکت در اجرای این پروژه ها نداشته و هم شرایط تحریم ده‌ها برابر سخت‌تر و پیچیده تر شده است. پروژه های صنعتی منطقه الف- صنایع پتروشیمی از کیلومتر 5 غرب سایت در جوار سایت آب شیرین کن و نیروگاه تا جاده ورودی سایت بندر گاه (مرز فازهای 4 و 5 نفت و گاز) زمینی به وسعت 920 هکتار جهت صنایع پتروشیمی به شرح زیر در نظر گرفته شده که پروژه های متعددی در آنها احداث شده است از جمله آنها: الفین نهم؛ این طرح پس از بهره برداری، سالانه یک میلیون تن اتیلن به عنوان محصول میانی و 400 هزار تن اتیلن، 300 هزار تن پلی اتیلن متوسط/سنگین،300 هزار تن پلی اتیلن سبک و 90 هزار تن پروپان سنگین را به عنوان محصول نهایی تولید خواهد کرد. خوراک این طرح شامل اتان، پروپان و هگزان خواهد بود. الفین دهم؛ این طرح در سال 1379 به شرکت جم واگذار شد این واحد بزرگترین الفین جهان است. ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و 320 هزار تن اتیلن، به عنوان محصول میانی و 220 هزار تن اتیلن به عنوان محصول نهایی خواهد بود. آروماتیک چهارم؛ بزرگترین مجتمع آروماتیک در جهان با ظرفیت تولید 1280 هزار تن انواع محصولات آروماتیک شامل سالانه 750 هزار تن پارا زایلین، 430 هزار تن بنزن و 100 هزار تن ارتو زایلین است. قرارداد این طرح شرکت پتروشیمی برزویه و کنسرسیوم تو یو، سازه، ال جی منعقد شد. متانول چهارم؛ شرکت زاگرس مجری این طرح است که احداث آن از سال 1380 آغاز شده و محصول سالانه آن، یک میلیون و 650 تن متانول خالص گری AA است. از ویژگی های این طرح بهره گیری از رآکتور (اتو ترمال رنیوم) برای شکستن گاز طبیعی به اکسیژن و نیز استفاده از cooled Reactor در بخش تولید متانول است. اوره و آمونیاک؛ اجرای این طرح توسط شرکت مدیریت صنایع پتروشیمی از سال 1380 آغاز شده است. محصول این طرح شامل آمونیاک و اوره و در مجموع یک میلیون و 50 هزار تن در سال است. آب شیرین کن اصلی؛ مجموعه تاسیسات این پروژه، روزانه 36 هزار متر مکعب آب شیرین از دریا تولید می کند که این مجموعه در دو سایت در دست احداث است. شرکت پتروشیمی مبین؛ شرکت پتروشیمی مبین تامین برق، مخابرات، گاز ازت، گاز اکسیژن، هوای فشرده، بخار آب شیرین و تجهیزات مجتمع ها و دفع فاضلاب های صنعتی طرح های پتروشیمی مستقر در منطقه ویژه اقتصادی پارس را بر عهده دارند. ب- صنایع پایین دست با توجه به فراهم بودن مواد اولیه تولید شده توسط صنایع پتروشیمی در منطقه و تامین خوراک مورد نیاز صنایع پایین دست پتروشیمی، سایتی به وسعت 1000 هکتار جهت استقرار و توسعه صنایع پایین دست در شرق اراضی توسعه صنایع نفت و گاز (انتهای روستای بید خون) به طرف شرق منطقه (روستای چاه مبارک ) به این شرح در نظر گرفته شده است: - پلیمرها - لاستیک و پلاستیک - الیاف مصنوعی و نساجی - روغن های صنعتی - رزین ها و چسب ها - سموم دفع آفات - شوینده های بهداشتی -کودهای شیمیایی ج- صنایع مختلط با توجه به موقعیت منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و تسهیلات قانونی منطقه و تاسیسات و زیر ساخت های پیش بینی شده برای آن و درخواست سرمایه گذاران جهت احداث کارخانجات مختلف تحت عنوان صنایع مختلط، زمینی به وسعت 250 هکتار در سمت غربی صنایع پایین دست به این امر به شرح ذیل اختصاص داده شده است: - صنایع شیمیایی - صنایع ماشین آلات و تجهیزات - صنایع غذایی و دارویی - صنایع نساجی و پوشاک - صنایع چوب و محصولات چوبی - صنایع کاغذ و چاپ سلولزی - کانی های غیرفلزی - صنایع فلزی و ریخته گری - صنایع دریائی- صنایع نیمه سنگین - صنایع نیمه سنگین به منظور ساخت و راه اندازی صنایع خودرو و نیرو محرکه، صنایع فلزی، کانی های غیر فلزی، فلزات آهنی، زمینی به وسعت 3000 هکتار در شرق سایت صنایع مختلط و غرب سایت پایین دست پتروشیمی به سایت صنایع سنگین اختصاص داده شده است. صنایع سازه های نیمه سنگین فلزی مخازن تحت فشار، تجهیزات پالایشگاهی، پتروشیمی و نیروگاهی، صنایع خطوط لوله و صنایع فلزی جزو صنایع نیمه سنگین منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به حساب می آید. د- صنایع دریایی با توجه به گسترش نیازهای صنعتی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، به ویژه در ارتباط با سازه های بندری و تاسیسات دریایی، احداث پایگاه های بزرگ صنایع برای ساخت، نصب و تعمیر انواع سازه های دریایی، تاسیسات ساحلی و تجهیزات مرتبط با بنادر کشتیرانی، زمینی به وسعت 100 هکتار در غرب اراضی به این منظور اختصاص یافته است. ه- تاسیسات زیربنایی 1- مجتمع بندری پارس؛ وسعت بندر خدماتی حدود 143 هکتار، طول بازوی موج شکن غربی 2300 متر و طول بازوی موج شکن شرقی 1000 متر است که حوضچه این بندر، بامساحت 80 هکتار توان پذیرش کشتی های تا ظرفیت 80 هزار تن را دارد. ظرفیت اسمی این بندر 10 میلیون تن در سال است که قابلیت تخلیه و بارگیری حدود یک میلیون تن گوگرد به صورت گرانول، سه میلیون تن محصولات کانتینری و شش میلیون تن تجهیزات صنعتی و ماشین آلات را دارد. این بندر شامل حداقل 10 پست اسکله است که قابلیت پذیرش هم زمان 10 فروند کشتی را دارد و در بخش های تخصصی صدور گوگرد، تخلیه و بارگیری کانتینری و تخلیه و بارگیری کالاهای سنگین فعالیت می کند. عمق آبخور کشتی در مجاورت اسکله ها حداقل 11 و حداکثر 20 متر و طول اسکله در این بندر 2600 متر است. تا کنون تمام تجهیزات پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی از طریق همین بندر وارد، تخلیه و به سایت های عملیاتی منتقل شده است. 2- مجتمع بندر پتروشیمی؛ بندر پتروشیمی با 15 پست اسکله و با عمق 15 متر، توان پذیرش کشتی های اختصاصی حمل محصولات پتروشیمی و گاز با ظرفیت 80 هزار تن را خواهد داشت. تعداد اسکله های صادرات محصولات جامد بندر7 پست و مایع آن 8 پست در نظر گرفته شده که ظرفیت اسمی این بندر 30 میلیون تن در سال است و پیش بینی می شود تا 26 میلیون تن محصولات پتروشیمی را به صورت مایع صادر کند. عملیات اجرایی این بندر برای بهره برداری مرحله و با عنایت به راه اندازی طرح های پتروشیمی منطقه، طی سه فاز انجام خواهد شد که فاز اول در سال 1384 آغاز شده و تا آخر سال 1385 به پایان رسید. این بندر دارای همه تجهیزات بندری، ارتباطات مخابراتی و نیازهای زیر بنایی است. &nb