پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: هفته گذشته مذاکرات میان نمایندگان دولت سوریه و ائتلاف مخالفان در مسکو برگزار شد. این نشست به ابتکار و پیشنهاد روسیه و در جهت حل بحران سوریه از طریق گفتگوی مستقیم صورت گرفت. در این مذاکرات هیات دولت سوریه به سرپرستی بشار جعفری نماینده دائمی سوریه در سازمان ملل شرکت کرد و از طرف گروه های معارض نیز30 نفر (12 نفر از داخل و 18 نفر از خارج) به رهبری «محمود مرعی» شرکت کردند. این افراد شامل 4 نماینده از هیات تنسیق، 6 نماینده از جبهه تغییر و آزادی و دو تن از هیئت عمل ملی و تعدادی از شیوخ عشایر بودند. نکته قابل توجه آن است که «ائتلاف ملی» که خود را نماینده قانونی معارضان سوری می داند، در نشست مسکو غایب بود. خالد الخوجه، رئیس جدید ائتلاف ملی معارضان سوریه دلیل غیبت ائتلاف را بی طرفی روسیه در میانجی گری مذاکرات اعلام کرده و تاکید کرد روسیه از ابتدا در کنار نظام سوریه بوده و در نتیجه میانجی خوبی نخواهد بود. پیش از نشست مسکو، گروه های مختلف معارض در قاهره پایتخت مصر در باره پیشنهاد روسیه به مشورت پرداختند. آن ها ضمن تردید در بی طرفی میزبان، اعلام کردند مسکو گروه های مختلف معارضان و یا نمایندگان این گروه ها را دعوت نکرده است، بلکه اشخاص منفردی را از جمع معارضه دعوت کرده و این افراد نمی توانند نماینده گروه های مختلف مخالفین باشند. کناره گیری رئیس جمهور، بشار اسد، نیز از دیگر شروط یا خواسته هایی بود که در نشست قاهره مورد تاکید حاضران قرار گرفت؛ موضوعی که هم برای نظام سوریه و هم روسیه خط قرمز است و در نتیجه امکان توافق بر این بحث وجود نداشت. به همین دلیل یکی از نمایندگان ائتلاف ملی سوریه در مصر اعلام کرد: اگر زمینه ای برای رسیدن به اهداف سیاسی یعنی ایجاد یک حکومت موقت بدون حضور اسد و با صلاحیت کامل اجرایی وجود نداشته باشد، هیچ دلیلی برای رفتن به مسکو وجود ندارد و این نشست نیز همانند ژنو ناکام خواهد بود. در نشست مسکو چه گذشت؟ نمایندگان معارضان سوری حاضر در مسکو توافق کردند بیانیه ژنو-1 پایه و اساس حل بحران سوریه را تشکیل دهد. بیانیه ژنو-1 که در 2012 صادر شد بر اموری چون برقراری آتش ‌بس، خروج گروه‌های تروریستی از سوریه و انجام مذاکرات میان طرف‌های درگیر تاکید کرده است. دمشق نیز تاکید کرد که هدف نشست‌های مسکو دستیابی به توافق بر سر مذاکرات و گفت‌‌وگوهای سوری – سوری بدون دخالت‌ یا دیکته خارجی است. همچنین هیات دولت سوریه در این نشست یک بسته پیشنهایی مبنی بر اولویت دادن مبارزه با تروریسم و وحدت خاک سوریه ارائه داده است. نشست نمایندگان دولت سوریه و ائتلاف معارضان پس از دو روز مشورت داخلی میان اعضای دو گروه آغاز شد. مسائلی مانند بهبود وضع انسانی در سوریه، توقف حملات به مناطق مسکونی و آزادی زندانیان میان دو طرف از موضوعات مورد گفت و گوی دولت و نماینده معارضان بود. بر اساس توافق به عمل آمده موضوعات مورد اختلاف از قبیل شکل دولت آینده، قانون اساسی و وضیعت ریاست جمهوری به تعویق می افتد و تنها بر اقدامات اعتماد ساز و انسانی تاکید می شود. به همین دلیل روسیه با اصرار بر استفاده از نام «گردهمایی» برای دیدار مخالفان سوری و دولت این کشور در مسکو، درصدد تاکید بر این مساله است که این رخداد، مذاکره یا نشست سیاسی نیست و بدون دستور جلسه یا برنامه تعیین شده خاصی برگزار می‌شود و هدف از آن تنها اجرای گفت‌ وگو میان طرفین برای نزدیک کردن دیدگاه هاست. بشار الجعفری هم با بیان اینکه این اجلاس نباید به عنوان اتفاقی رسانه‌ ای و تبلیغاتی معرفی شود، بر اینکه دمشق به معارضان ملی (داخلی) به چشم شریک خود در روند سیاسی می‌نگرد،‌ تاکید کرد. وی با اشاره به موضوع تروریسم تصریح کرد هیچ فرقی میان تروریست افراطی و تروریست میانه‌ رو وجود ندارد و هر کس که در خارج از قوانین کشور سلاح حمل می‌کند، از نظر قانون تروریست است. شایان ذکر است قبلا طرحی از سوی جبهه ضدسوری مطرح شده بود مبنی بر مبارزه با داعش و جایگزین کردن معارضان (تروریست ها) معتدل به جای آنان که با مخالفت شدید نظام سوریه مواجه شد. در این میان باید گفت نشست مسکو به دلایل گوناگون با نشست های قبلی میان دولت سوریه و معارضین متفاوت است. مهمترین تفاوت آن است که در موضع غرب و به ویژه آمریکا نسبت به سوریه تغییراتی حاصل شده است. طبق نگاه جدید غرب، جنگ با داعش و گروه های افراطی نسبت به برکناری بشار اسد اولویت یافته است. استقبال ضمنی آمریکا از زبان سخنگوی وزارت خارجه خود از نشست مسکو در همین جهت است و می توان گفت عملا شرط سقوط نظام که جزء خواسته های قبلی آمریکا بود، حداقل در شرایط فعلی از میان رفته است. نکته تمایز دیگری که در نشست مسکو به چشم می خورد، پایان دادن به انحصارطلبی جریان «ائتلاف ملی» سوریه و حضور طیف های بیشتری از مخالفان سوری در میز مذاکرات است، مخالفانی که از سوی به اصطلاح «دوستان سوریه» انتخاب نشده اند، بلکه نمایندگان واقعی معارضان هستند و احتمال توافق با آنان بیش از «ائتلاف ملی» می باشد. در پایان باید گفت اقدامات دیپلماسی برای حل بحران سوریه که در شرایط فعلی روسیه متولی آن شده است، امید تازه ای را برای پایان دادن به بحران 5 ساله سوریه برمی انگیزد. اگر بپذیریم که توافقات سیاسی دشوار و زمانبر بوده و با کارشکنی های جبهه ضدسوری مواجه خواهد شد، اما توافق بر سر مسایل انسانی و مقابله با تروریسم، حداقل دستاورد قابل توجهی است که می توان برای نشست مسکو تعریف کرد./