تلاش برای برطرف کردن موانع حضور همه سلایق
احمد حکیمی‌پور تاریخ حضور شورای هماهنگی جبهه اصلاحات را از زمان حیات امام بیان کرد که تحت عنوان مجموعه نیروهای خط امام فعالیت می‌کردند که بعد‌ها و از خرداد ٧٦ به بعد به شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد رسید و در نهایت به تشکیل شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و متشکل از ٢٠ تشکل اصلاح‌طلب منجر شد. او که این گردهمایی را به برکت حماسه خرداد ٩٢ می‌دانست «حضور حداکثری مردم در صحنه سیاسی کشور»، «تلاش در جهت برطرف کردن موانع حضور همه سلایق خصوصا در انتخابات» و «وحدت و انسجام بیشتر اصلاح‌طلبان» را از مواردی مطرح کرد که نیاز امروز جامعه اصلاح‌طلبان است.
او همچنین در پاسخ به این سوال که چرا اصولگرایانی که از آنها دعوت شده بود در این همایش شرکت نکردند، گفت: «البته برخی چهره‌های اصولگرا در جمع ما حضور داشتند اما اگر منظورتان شخص آقای مطهری است که نمی‌دانم چرا شرکت نکرد و آقای ناطق هم کاری داشتند که نمی‌توانستند حضور پیدا کنند.» او همچنین در مورد عدم حضور خاتمی گفت: «برای آقای خاتمی بیش از اینکه حضورشان مهم باشد برگزاری این همایش اهمیت داشت. ایشان گفتند ممکن است با حضور من فضا متشنج یا امنیتی شود بنابراین من فقط پیامی ارسال می‌کنم که نشانه تایید من بر حرکت شما باشد.»
بدون شعار، بدون پلاکارد
دبیر اجرایی همایش صحبتش را با تذکر دادن آغاز کرد. قلی‌زاده گفت که قول داده است همانطور که تمام دستگاه‌های ذی‌ربط برای برگزاری این همایش همکاری کرده‌اند این همایش هم آرام و به دور از هیجانات برگزار شود. هیچ شعاری داده نشود و هیچ پلاکاردی هم بالا برده نشود. در تمام طول نشست قلی‌زاده که خود را موظف می‌دانست قول و قرارش پابرجا بماند هم به حضار و هم به سخنرانان همایش تذکر می‌داد که فضای جلسه را احساسی نکنند گرچه اصلاح‌طلبان سخنران تک به تک از دغدغه‌ها و مطالبات سیاسی مردم گفتند و نام بردند و هر بار با تشویق مردم همراه شدند.
دبیر اجرایی همایش همچنین در مورد سوءتفاهمات و بازی‌های رسانه‌یی که برای دعوت از تشکل‌ها به وجود آمده بود، توضیحاتی داد: «برای برگزاری همایش از یک ماه پیش برنامه‌ریزی‌هایی انجام گرفت و شخصیت‌های مدعو مشخص شدند. ما اسامی افرادی که برای همایش دعوت شده بودند را همانطور که به مراجع ذی‌صلاح ارایه دادیم در رسانه‌ها هم اعلام کردیم.» انتشار این اسامی موجبات تکذیب از سوی دفتر برخی مدعوین از جمله ناطق نوری را فراهم کرد.
او در این مورد توضیح داد: «بعد از قید اسامی در نامه‌های اداری و کسب مجوز روز یکشنبه با دریافت مجوز شرکت‌کنندگان در این همایش مشخص شدند و بعد از آن دعوتنامه‌ها به صورت رسمی به دست دوستان رسید.» سید محمد خاتمی، اکبرهاشمی رفسنجانی، اکبرناطق نوری، علی مطهری، محمدرضا عارف و اسحاق جهانگیری از مدعوین این همایش بودند. به علاوه دبیران کل غیر عضو، گروه‌های بیستگانه عضو شورای هماهنگی و شورای مرکزی احزاب در استان‌ها هم از دیگر دعوت‌شدگان بوده‌اند. «دبیر اجرایی همایش هدف از برگزاری این همایش را «بازبینی انسجام و تحکیم وحدت در وهله اول و سپس فراهم سازی مقدماتی برای همایشی جامع‌تر در سال آینده و مهم‌تر از آن تعامل با همه احزاب اصلاح‌طلب و اصولگرای اصیل و ایجاد انگیزه برای تمام احزابی دانست که برای مجلس آینده برنامه‌های‌‌شان را آغاز کرده‌اند.»
دغدغه مشترک هاشمی و اصلاح‌طلبان
بعد از سخنرانی دبیر اجرایی همایش پیام هاشمی رفسنجانی به همایش اصلاح‌طلبان قرائت شد. یک روز پیش از برگزاری همایش شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، اعضای این شورا به دیدار رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام رفتند تا علاوه بر دعوت نامه رسمی که قبلا به دفتر او فرستاده شده بود از هاشمی برای حضور در این همایش دعوت رسمی کنند. گفت و شنودهای این دیدار مسائل روز کشور بود و در نهایت قرار شد هاشمی پیامی برای همایش شورای هماهنگی ارسال کند. گویا هاشمی هم همراه با سایر اصلاح‌طلبان دغدغه موانع و محدودیت‌هایی را دارد که شاید در انتخابات پیش‌رو برای انتخاب مردم محدودیت ایجاد کند.
مردم رکن اصلی نظام
همه از سید محمد خاتمی با عنوان رهبر جریان اصلاحات نام می‌برند و شاید بیش از آنکه با حضور و نام عارف به وجد بیایند هربار که نام خاتمی می‌آید صدایی که از کانون توحید شنیده می‌شود تشویق‌های مکرر و ادای احترام است. حتی عارف هم در ابتدای سخنرانی‌اش «آرزو می‌کند کاش شرایط به گونه‌یی دیگر بود که خاتمی هم می‌توانست به جای پیام خودش حضور پیدا کند». حکیمی‌پور هم در مورد علت حضور نیافتن خاتمی می‌گوید: «آقای خاتمی خیلی دوست داشتند که در این همایش شرکت کنند اما راست را بخواهید از شلوغ شدن اینجا و به هم ریختن و عواقب آن بود که ترجیح دادند، نباشند یعنی به ما گفتند همین که من پیامی بدهم این حرکت را تایید کرده‌ام اما اگر حضور پیدا کنم شرایط امنیتی به شکل دیگری پیش خواهد رفت.»
همه ما سرلیست انتخابات هستیم
محمدرضا عارف هنوز هم سعی می‌کند به همان اندازه که در انتخابات ٩٢ موثر بوده همچنان تاثیرگذار باشد و البته فداکار. اصلاح‌طلبی که سهمی از قدرت نمی‌خواهد. او که این روزها و بعد از فداکاری انتخاباتی‌اش ارج و قرب دیگری در میان اصلاح‌طلبان پیدا کرده است سومین سخنران این همایش است و همانطور که در لحظه ورودش همه به احترامش ایستادند موقع بالا رفتن از صحنه برای سخنرانی هم همه به احترام او می‌ایستند. او هم دغدغه‌های مشترکی با دوستان اصلاح‌طلبش دارد و ترجیح می‌دهد در مورد وحدت و همگرایی اصلاح‌طلبان صحبت کند.
هنوز صحبت‌هایش را شروع نکرده که کسی از میان جمعیت ایستاده از او بابت فداکاری سال گذشته‌اش تشکر می‌کند و عارف به رسم یک سال گذشته «خود را عضوی کوچک از خانواده بزرگ اصلاح‌طلبان می‌داند.»رهبری ارزشمند اصلاحات ترکیبی است که عارف برای خاتمی به کار می‌برد و جای خالی او را در همایش یادآور می‌شود. او اظهار امیدواری می‌کند که شرایطی فراهم شود که بار دیگر بتوان از حضور خاتمی در این نشست‌ها استفاده کرد.
عارف خبر پیروزی ایران در مقابل قطر را هم در ابتدای سخنرانی‌اش می‌دهد و بعد از این خبر به سراغ بحث‌هایی می‌رود که دغدغه امروز اصلاح‌طلبان شده. عارف معتقد است «اصلاح‌طلبان فاز اول پروژه‌شان را سال گذشته و در انتخابات ٩٢ آغاز کرده و با پیروزی پشت سر گذاشته‌اند. امروز با دولتی برآمده از حماسه ٢٤ خرداد روبهرو هستنم. چه بخواهند چه نخواهند ما در روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سهیم هستیم و باید تمام تلاش‌مان را برای موفقیت این دولت به کار ببریم.»او در مورد مجلس هم حرف‌هایی برای گفتن دارد: «انتظار ما از همه نهادهای حکومتی و به‌خصوص مجلس شورای اسلامی با درک شرایطی که دولت روی کار آمد و با توجه به شرایط منطقه‌یی و بین‌المللی برادری و رفاقت‌شان را به اثبات برسانند. ما به مجلسی نیاز داریم که سعه‌صدر داشته باشد.
برای همین برنامه ما در سال آینده پیروزی در انتخابات مجلس است. اگر مشارکت مردم در انتخابات سال آینده مجلس بالای ٥٠ درصد باشد قطعا پیروزی از آن اصلاح‌طلبان خواهد بود.»او با تاکید بر اجماع اصلاح‌طلبان می‌گوید: «ما درون جریان اصلاحات نیاز به همگرایی و اجماع کامل داریم. ما در این وضعیت بیش از هر زمان دیگری به برگزاری اینگونه مراسم و وحدت و همگرایی نیازمندیم و ان‌شاءالله این مراسم مقدمه‌یی برای همایش‌های بزرگ‌تر در سال‌های بعدی باشد. جا داشت در اینجا از رهنمود‌ها و حضور رهبری اصلاحات استفاده می‌کردیم، امیدوارم در آینده شرایطی فراهم شود تا ایشان بتوانند حضوری در این مراسم شرکت کنند.»معاون اول دولت اصلاحات همچنین معتقد است چه بخواهیم چه نخواهند ما در روی کار آمدن دولت سهیم بوده‌ایم: «ما در سال گذشته فاز اول پیروزی خودمان را با توکل به خدا به دست آوردیم و آن را پشت سر گذاشته‌ایم که رعایت اخلاق، عقلانیت، همدلی در این رسیدن به این پیروزی موثر بوده است.
چه بخواهیم و چه نخواهند ما در روی کار آمدن دولت سهیم بوده‌ایم، بنابراین باید تلاش کنیم تا این دولت موفق شود که خوشبختانه روند حرکت دولت نیز بسیار خوب و موفقیت‌آمیز بوده است و در این بین جا دارد ما به شرایط روی کار آمدن آن هم توجه کنیم. انتظار ما این است که همه نهادهای حکومتی، از جمله مجلس، این دولت را یاری کند و با توجه به شرایط منطقه‌یی و جهانی که وجود دارد در چارچوب مسوولیت‌پذیری به دنبال حل مشکلات باشند، زیرا امروز باید از کشور ما فقط یک صدا شنیده شود.»او از دغدغه دیگر اصلاح‌طلبان هم سخن می‌گوید. «حصر» که تمام سخنرانان همایش از آن به عنوان مشکل پیش روی دولت یاد می‌کنند که باید از طریق قانونی حل و فصل شود: «ما باید بتوانیم با توجه به این وحدت و همدلی بر مشکلات به وجود آمده فایق آییم و مساله حصر را با درایت و از طریق مراجع قانونی حل و فصل کنیم زیرا امروز بیش از هر زمان دیگری ما به همگرایی نیازمندیم و همه جریان‌ها باید منافع ملی را به منافع جناحی ترجیح دهند.» بخشی از صحبت‌های عارف در مورد جبهه اصلاحات است و دغدغه‌های امروز آنان: «جبهه اصلاحات یکی از مهم‌ترین جبهه‌های اصلی کشور است هر چند نقش بسیار مهمی در پیروزی انقلاب داشته است، اما ما ادعای انحصارگری نداریم و آن را یکی از مهم‌ترین جریان‌های انقلاب می‌دانیم.
دغدغه اصلی جبهه اصلاحات، حاکمیت ارزش‌ها و اصول کامل قانون اساسی بوده و هست.» بعد از آن عارف به سراغ راهبردهای دغدغه اصلاح‌طلبان در برخورد مجلسی‌ها با دولت می‌گوید: «مهم‌ترین مساله‌یی که امروز ما باید در کنار تقویت دولت دنبال کنیم تکمیل پروژه انتخابات سال ۹۲ با پیروزی در انتخابات سال ۹۴ است که باید بتوانیم شرایط آن را فراهم کنیم. مجلس، باید مجلسی باشد توانا که هر چند از حقوق قانونی خود استفاده می‌کند یاری‌کننده و پشتیبان دولت نیز باشد اما متاسفانه مجلس فعلی پشتیبان دولت نیست. ما نیازمند مجلسی هستیم که در راستای اهداف اصلی نظام حرکت کند و مجلسی که نمایندگان مردم بتوانند مطالبات مردم و خود را بدون هیچ ترس و واهمه‌یی مطرح کنند و به گوش مردم برسانند. نمایندگان نباید برای رسیدن به خواسته‌های فردی خود از ابزارهای نظارتی استفاده کنند، استفاده از ابزارهای نظارتی فقط باید در چارچوب قانون باشد و ما دنبال اینگونه مجلسی هستیم.
او که مدتی است در قامت یک اصلاح‌طلب محبوب و تاثیرگذار سخن می‌گوید راهبردهای اصلاح‌طلبان برای انتخابات پیش‌رو را نیز بررسی می‌کند: «ما باید بدانیم عملکرد اصلاحات در سال ۹۲ نویدبخش پیروزی ما در سال آینده است. ما باید چند راهبرد اصلی را مدنظر خود قرار دهیم اولین راهبرد ما باید تلاش برای افزایش مشارکت مردم و حفظ سرمایه اجتماعی به وجود آمده باشد بنابراین باید مشارکت بالای ۷۳ درصد را فراهم کنیم زیرا تجربه نشان داده است هر‌گاه مشارکت بالای ۵۰ درصد باشد علی‌الاصول رای‌ها به سمت اصلاح‌طلبان ریخته می‌شود. دومین راهبرد ما باید ضرورت حضور زنان و جوانان در مجلس باشد زیرا در جامعه‌یی که بالای ۵۰ درصد دانشگاهیان آن زنان هستند در شأن آن نیست که حضور زنان در مجلس آن تک‌رقمی باشد.
جوانان در پیروزی انتخابات سال گذشته نقش بسیار برجسته‌یی داشتند که هیچ کس نمی‌تواند آن را انکار کنند بنابراین در مجلس آینده باید حضور داشته باشند. از همه مهم‌تر اجماع کامل در جبهه اصلاحات به عنوان یک راهبرد اصلی باید مدنظر باشد هرچند محدودیت‌ها و مشکلاتی وجود دارد اما به نظر من این کار با دسترسی به اجماع کامل شدنی است و باید آن را دنبال کنیم.»او در مورد گفتمان اصلاحات می‌گوید: «در این گفتمان، همکاری با دیگران حتی رقبای خودمان را برای رسیدن به مجلسی کارآمد باید در دستور کار قرار دهیم، در این مسیر همه احزاب و گروه‌های سیاسی باید فعالیت حداکثری داشته باشند و منتظر دیگران نباشند. در انتخابات سال آینده، آن چیزی که مهم است ما هیچ راهی به جز پیروزی نداریم بنابراین همه اعضا باید فعال و در مسیر همگرایی به وحدت باشند و باید منیت‌ها و تحزب به نفع جبهه تبدیل شود و مهم‌ترین کانون را در این بحث باید حوزه انتخابی استان‌ها داشته باشد. ما می‌خواهیم راست بگوییم اما نیاز نیست همه راهکارهای خودمان را بیان کنیم.
در مورد رهبری انتخابات سال آینده سکوت کرده‌ایم و در موقع لازم راهبرد خودمان را بیان می‌کنیم که راهبری انتخابات سال آینده باید روشن و شفاف شود.» عارف در سخنانش از فضای مجازی هم صخبت می‌کند: «مشکلی که جدیدا ما با آن روبهرو هستیم فضای مجازی است بجای آنکه مشکلات خودمان را رودررو حل کنیم در این فضا مطرح می‌کنیم گاهی یکی از جوانان مطلبی می‌گذارد و بعدا روی آن فکر می‌کند که این موضوع ممکن است مشکلاتی به وجود آورد ما باید بتوانیم از مزایا و پتانسیل فضای مجازی استفاده کنیم هرچند این فضا نیز می‌تواند خطرآفرین و مشکل آفرین باشد و ما باید زمینه نکات مثبت آن را فراهم کنیم.
گاهی یک سایت مجهول‌الهویه مساله را از گذشته مطرح می‌کند و این مساله مورد تحلیل و بحث‌های گوناگونی قرار می‌گیرد.»او می‌گوید ما نگران نیستیم چون معتقدیم به گفته رهبری رای مردم حق‌الناس است: «امیدوارم همه نهادهای حکومتی صحبت مقام معظم رهبری را که فرمودند رای مردم حق‌الناس است را سرلوحه و مد نظر خود قرار دهند ما به هیچ‌وجه نگران اینگونه مسائل نیستیم زیرا تجربه کاشتن گل در پارک‌ها را داریم امروز دیگر کسی گل‌های پارک‌ها را نمی‌کند. باید این اجماع را از حوزه انتخابی استان‌ها پیگیری کنیم که گاهی ممکن است در آنجا مشکلاتی وجود داشته باشد، در این مسیر باید ساز و کاری ایجاد شود که یک لیست کامل در کل کشور داشته باشیم. در این مسیر باید افتخار کنیم که اگر به نفع کسی کنار می‌رویم، تلاش حداکثری برای رسیدن به وحدت داشته باشیم.
نباید فراموش کنیم که در راستای هماهنگی با جبهه اصلاحات قدم بر می‌داریم و خوشبین هستم که بتوانیم اکثریت را در مجلس بعدی به دست آوریم و باید از بعضی از تحلیل‌ها و مشابه‌سازی با مجلس پنجم دوری کنیم. ما باید اکثریت و به دست آوردن اکثریت را در دستور کار خودمان قرار دهیم و برای آن به میدان بیاییم و باید به همه مردم بگوییم اگر ما اکثریت را به دست بیاوریم کارهایی از جمله حق و حقوق قانونی آنها، اجرای کامل قانون اساسی در دستور کار خود داریم.» عارف بعد از سخنرانی ٢٠ دقیقه‌یی توضیح می‌دهد که به دلیل مشغله‌های کاری نمی‌خواسته در این همایش شرکت کند اما چون فکر می‌کرده عواقب عدم حضورش باز جنجال‌های رسانه‌یی و فضای مجازی ایجاد می‌کند حضور را بر عدم حضور ترجیح داده است.
گویا عارف خرداد ٩٢ با وجود اینکه هیچ سهمی از تشکیل دولت ائتلافی نداشته است اما همچنان می‌خواهد برای جریان فکری‌اش فداکاری کند. او در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند اگر عارف سرلیستی مجلس را نداشته باشد ممکن است بازی اصلاح‌طلبان را بر هم بزند می‌گوید: ما همه سرلیست هستیم. همه اصلاح‌طلبان می‌توانند به تعداد کرسی‌های مجلس سرلیست انتخاب کنند. من بارها گفته‌ام ما ٢٩٠ سرلیست داریم همه ما سرلیست هستیم. او می‌گوید: همه تشکل‌ها از شورای هماهنگی تا شورای مشورتی موثر هستند و سهم‌شان مشخص است. او همچنین در مورد دغدغه امروز اصلاح‌طلبان در سیاست داخلی می‌گوید: «با همه بخش‌های حاکمیت رایزنی‌هایی انجام می‌شود. قطعا اقداماتی صورت گرفته و ما امیدواریم این مشکل از طریق شورای عالی امنیت ملی برطرف شود.»
آرزوی زهرا شجاعی
دبیر اجرایی همایش شجاعی را عضو مدعو از دولت برای سخنرانی معرفی می‌کند چون بنابر برنامه‌ریزی که از قبل صورت گرفته زمان سخنرانی یکی از اعضای دولت است که به همایش دعوت شده است. شجاعی هم در ابتدای سخنانش یادآور می‌شود که هیچ پستی در دولت ندارد و اگر نماینده دولتی باشد آن دولت فقط دولت اصلاحات است. شجاعی در سخنرانی کوتاهش از مطالبات زنان می‌گوید: «نه جنسیت نه قومیت نه رنگ و نژاد هیچ کدام ملاک فضیلت نیست. جدی گرفتن زنان بعد از پایان رای‌گیری و در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و استفاده از رای و نظر زنان در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری به نفع جامعه و نه فقط به نفع زنان است.»
او همچنین تاکید می‌کند: «صفت خداوند کریم و رزاق است و باید دانست اهمیت و کرامت زنان تنها پای صندوق‌های رای معنا ندارد چراکه جدی گرفتن سرمایه انسانی نظام، همان‌گونه که آقای خاتمی اشاره می‌کنند، حایز اهمیت است. تشکیل دولت تدبیر و امید برای ما سهم‌خواهی به وجود نمی‌آورد و تنها ابعاد استفاده و مشارکت‌دهی زنان و ظرفیت‌های آنان برای ما بسیار مهم است و اکنون که تفکر اصلاحات توانسته در میان جامعه طنین‌انداز شود، بیش از هر زمان دیگر نیازمند وحدت و یکپارچگی هستیم.» او در پایان سخنرانی‌اش هم مثل همه سخنرانان این همایش از محصورین سخن می‌گوید: «آرزو داشتم به جای من بانوی دیگری که سیاستمدار، هنرمند و نمونه کامل زن مسلمان است صحبت می‌کرد.»
اصلاح‌طلبی حذف‌شدنی نیست
وزیر کشور دولت اصلاحات معتقد است ما نمی‌توانیم در قبال مسائل عمومی جامعه بی‌طرف باشیم و تاجایی که در توان‌مان است در راستای اعتلای مردم و کشور تلاش می‌کنیم چراکه این تکلیف ما است. البته نباید فراموش کرد که ما در کنار تکالیف‌مان دارای حقوقی نیز هستیم، اولین حقوق ما هم تعیین سرنوشت خودمان است.او جریان اصلاح‌طلبی را جریانی قابل حذف نمی‌داند و می‌گوید: «جریان اصلاح‌طلب جامعه با این همه تبلیغات، قابل حذف شدن نیست، افزود: با وجود تبلیغات یک‌طرفه و شدید جریان افراطی و همچنین اظهارنظرهای مختلف علیه اصلاح‌طلبان، دیدیم که اصلاحات حذف‌شدنی نیست. روش حذفی جریان افراطی اصولگرایی جواب نداده است.
این عضو مجمع روحانیون مبارز در مورد برگزاری همایش می‌گوید: «تلقی بنده از این اجتماع این است که باید بگوییم جریان اصلاح‌طلب هم، راه را می‌شناسند و هم، راه‌رفتن را بلد هستند و اگر غیر این باشد جریانات دیگر باید بدانند که اصلاح‌طلبی راه خود را از آنها دور خواهد کرد. محفل بسیار ارزشمندی هم از نظر کیفیت و هم از نظر کمیت تشکیل شده و جمع بسیار ارزشمندی در این بین برقرار شده که از نظرات بزرگان هم استفاده کردیم. «تلقی بنده از این اجتماع در بدو امر این است که هم برگزارکننده و هم عزیزانی که از گوشه و کنار کشور در این همایش بزرگ حضور پیدا کرده‌اند، خواسته‌اند بر این موضوع تاکید کنند که جریان اصیل اصلاحات خود را در جمع و متن نظام می‌بیند و اعلام حضور می‌کند.»او در صحبت‌هایش به مشکلاتی که در چند سال گذشته برای اصلاح‌طلبان به وجود آمده اشاره می‌کند: «نا‌ملایماتی را بر سر راه اصلاح‌طلبان قرار دادند و تلاش می‌کنند که به گونه‌یی فعالیت این جریان را با ایجاد خلل کند وحتی متوقف کنند اما ما تلاش می‌کنیم این ناملایماتی‌ها را پشت سر بگذاریم و مسیر جامعه و مسیر خود را یک مسیر منطقی بر عقل انتخاب خواهیم کرد و پیام این همایش این است که تمامی افراد در زیر چتر نظام و قانون اساسی فعالیت کنند تا بتوانیم به جامعه و نظام کمک کرده باشیم.
ما می‌خواهیم سهمی در بهبود مسائل جامعه داشته باشیم چرا که نمی‌توانیم در قبال مسائل جامعه بی‌تفاوت باشیم و تا آنجایی که فرصت است می‌خواهیم در جهت اعتلای جامعه تلاش کنیم که البته این تلاش باید همه‌جانبه باشد. مشاور سید محمد خاتمی در این همایش انتخابات ٨٤ و ٩٢ را نیز آسیب‌شناسی می‌کند: «اولین حقوقی که مجموعه یک ملت از آن برخوردار هستند، این است که سرنوشت‌شان توسط خودشان رقم زده شود و این بالا‌ترین حق آحاد جامعه است تا در عرصه‌هایی که می‌توانند حضور پیدا کنند حاضر باشند و در حوزه‌هایی که می‌توانند توانایی خود را بروز دهند این عمل صورت گیرد و این حق یعنی حق گزینش و انتخاب در اینجا معنا پیدا می‌کند و موضوعی که در اینجا مطرح است این است که چه کسی می‌تواند زمام امور را به عهده گیرد. همچنین باید بگویم این نشست دو مخاطب دارد یعنی مخاطب اول خود جریان اصلاح‌طلبی که دو تابلوی سال ۸۴ و سال ۹۲ را در مقابل خود دارد. تابلوی سال ۸۴ می‌گوید که باید اتحاد داشته باشیم و تابلوی ۹۲ می‌گوید با تمامی محدودیت‌ها که برای ما ایجاد شده بود موفق بوده‌ایم و باید بگویم از این جلسه پیام وحدت و انسجام برخواهد آمد و باید بدانیم که نباید کلاه سرمان برود.
احزاب و گروه‌های مختلف و نیروهایی که در این جریان وجود دارند باید کاری کنند که اتحاد در اصلاح‌طلبان بالا رود و نباید بگذاریم این پروژه ناقص شود و کاری که می‌توانیم در این بین بکنیم آن است که شبکه‌های منسجم ایجاد شود، به طوری که پیام ما برای کسانی که ما آنها را رقیب می‌نامیم اما آنها به ما برچسب دشمن می‌زنند، این است که نیروی اصلاحات تلفیق‌شدنی نیست و جریان اصیلی که در ایران وجود دارد تلفیق نخواهد شد.» او به اصولگرایان پیشنهاد می‌کند به جای حذف رقیب با مردم آشتی کنند: «سخن ما با کسانی که در اردوگاه اصولگرایی هستند، اما از دوستان خود عقلایی‌تر فکر می‌کنند این است که باید با واقعیت‌ها روبهرو شوند به طوری که در انتخابات سال ۹۲ با یک تفکر و انسجام خوب مسیر عوض شد و باید بگویم که مسیر حذف به جایی نخواهد رسید و به جایی اینکه از افراطی‌ها دعوت کنند تا در محافل و همایش‌های خود سخنرانی کنند، بیایند و با مردم و روشنفکران صحبت کنند.» در میان سخنرانی موسوی‌لاری صادق خرازی، دبیرکل حزب تازه‌تاسیس ندای ایرانیان بی‌سر و صدا وارد شد اما در جایگاه ویژه مدعوین ننشست.
او ترجیح داد خیلی دورتر از جایگاه مهمانان ویژه در نزدیکی جایگاه خبرنگاران بنشیند. وقت موسوی لاری برای سخنرانی تمام شده بود که او وقت اضافه‌یی خواست تاهمزمان با ورود دبیر کل نسل دوم اصلاح‌طلبان نکاتی را یادآور شود. او ادامه داد: «در مقابل جریان اصیل اصلاح‌طلبی کسانی که بخواهند مسیر اصلاح‌طلبی را به گونه‌یی دیگر ترسیم کنند پیام این جمع این است که بالاخره به عنوان جریان اصلاح‌طلبی هم راه را می‌دانیم و هم چگونه راه رفتن را بلدیم اگر کسانی بخواهند از موقعیت سوءاستفاده کنند یا راه عوضی بروند جریان اصلاحات با آنها تسویه فکری و اعتقادی خواهد کرد.» موسوی‌لاری همچنین در پاسخ به این سوال که آیا وحدت با اصولگرایان معتدل که استراتژی جدید اصلاح‌طلبان برای ورود به مجلس است هویت اصلاح‌طلبانه مجلس را زیر سوال می‌برد، گفت: «ما معتقدیم اصلاح‌طلبان عاقل با اصولگرایان عاقل با تکیه بر هویت خودشان می‌توانند فعال باشند. نیازی نیست که اصولگرایان از منش خود دست بردارند یا اصلاح‌طلبان مسیر دیگری را اتخاذ کنند.
اگر ائتلاف به این معنا باشد روش درستی است اما اینکه آنها بپذیرند رقبای ما هستند نه دشمنان ما و مرجعی به اسم قانون اساسی وجود دارد که میثاق ملت است و باید بر اساس آن عمل کرد مشکل حل خواهد شد.» اصولگرایی یک منشی دارد که با منش اصلاح‌طلبی زاویه دارد اگر این ائتلاف به این معنا باشد که اصول خود را زیر پا بگذاریم منطقی نیست اگر به این معنا باشد که بپذیریم در یک چارچوب قانونی حرکت کنیم کار درستی است. او همچنین در مورد نزدیکی ناطق نوری به اصلاح‌طلبان می‌گوید: «آقای ناطق یکی از چهره‌های اصولگرای عاقل و دارای جهت است. اگر اصولگرا‌ها امثال آقای ناطق یا هاشمی باشند ما قطعا می‌توانیم بدون بی‌احترامی و تضییع حقوق یکدیگر با هم رقابت کنیم. البته با گرایش‌های مختلف نمی‌توان به ائتلاف رسید. آقای هاشمی در مسیری است که جهت‌گیری‌های اصلاح‌طلبان را تایید می‌کنند اما آقای ناطق دست از اصول اصولگرایی بردارد. او اصولگرایی است که رفتار افراطی‌ها را قبول ندارد بنابراین ما با آقای ناطق می‌توانیم به این توافق برسیم که در رقابت قانونی و منطقی با هم قرار بگیریم. هر کس بپذیرد بر مدار قانون اساسی با هم رقابت کنیم را ما اصولگرای عاقل می‌دانیم.
از حرکت‌هایی که با محوریت آقای خاتمی شکل بگیرد حمایت می‌کنیم
بیش از یک ساعت و نیم از شروع جلسه گذشته است که وارد می‌شود. بی سر و صدا و آرام. دعوت به نشستن در جایگاه ویژه را نمی‌پذیرد و یک ردیف مانده به جایگاه خبرنگاران می‌نشیند. وقتی از او علتش را جویا می‌شوم می‌گوید «آن جلو جای بزرگان است و ما بزرگ نیستیم» او همچنین در موردهجمه‌های هم فکران جدیدش می‌گوید: « هر جا که لازم باشد از حرکت‌هایی که با محوریت آقای خاتمی شکل بگیرد حمایت می‌کنیم.» او همچنین در مورد انتخابات می‌گوید که نظر سید محمد خاتمی برای او مورد قبول است و نزدیکی‌های انتخابات فصل اشتراک و افتراق‌ها را بررسی می‌کنند و حتی اگر فاصله زیاد هم باشد با وجود آقای خاتمی بعید است مشکلی به وجود بیاید. در این میان از مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم سالاری برای سخنرانی دعوت می‌شود.
مجلسی می‌خواهیم که مانع سخنرانی علی مطهری‌ها نشود
با هیجان سخنرانی می‌کند و از هاشمی و خاتمی برای پیام شان تشکر می‌کند. او می‌گوید شورای هماهنگی جبهه اصلاحات با تکیه بر احزاب جز پیروزی در انتخابات مجلس دهم به چیزی فکر نمی‌کند و از مجلسی می‌گوید که مانع سخنرانی علی مطهری‌ها نشود. او فصل مشترکش با اصلاح‌طلبان را که امروز بیش از گذشته بر آن تاکید دارد اینگونه مطرح می‌کند: “ما در همین جا برای محاکمه تقاضا ندادیم ما برای رفع حصر تقاضا دادیم و مسوولان نظام بر اساس قانون اساسی مبادرت ورزند.» دبیرکل حزب مردم‌سالاری از کلید زدن پروژه انتخاباتی حزب متبوعش در کنگره بهمن ماه خبر می‌دهد و می‌گوید کلید زدن این پروژه برای خانه تکانی مجلس است که اگر نهادهای امنیتی، نظارتی و انتظامی رفتارشان را مطابق خواست مردم پیش ببرند تحقق می‌یابد.
ممیزین نباید بیش از حد در صلاحیت و خرد مردم دخالت کنند
حجت‌الاسلام والمسلمین هادی خامنه‌ای بعد از سخنرانی کواکبیان برای سخنرانی پشت تریبون می‌رود و تاکید دارد که می‌خواهد سخنرانی آرام و بدون هیجانی داشته باشد، حتی به شوخی به حضار می‌گوید که فرصت خوابیدن در میانه سخنرانی‌اش را هم پیدا می‌کنند. او اصلاح‌طلبی را با ریشه‌های تاریخی‌اش بررسی می‌کند، از زمان پیامبر و امام حسین تا انقلاب و خرداد ٧٦. او معتقد است اصلاح‌طلبی به معنای پیگیری مطالبات مردمی است: «پیگیری مطالبات مردمی دلیل مناسبی است تا برادر عزیزمان، آقای مطهری را هم بتوانیم اصلاح‌طلب بنامیم چراکه ایشان هم پیگیر مطالبات مردمی هستند. اصلاح‌طلبی ریشه در قدمت تاریخ زندگی انسان دارد و مساله‌یی نو و تازه نیست؛ کسانی که در این حرکت پیشتاز بوده‌اند انبیا و امامان شیعه هستند.
اصلاح‌طلبی، جریانی اجتماعی است، نه جریانی ناظر به قدرت بنابراین این جریان به دنبال مطالبات اجتماعی است.»او در سخنرانی خود ریشه تاریخی اصلاح‌طلبی را بازشناسی کرد و گفت: «بازگشت به قانون و بازگشت به اصل انقلاب اسلامی و دوران طلایی انقلاب یکی از اصلی‌ترین اهداف اصلاح‌طلبی است. اصلاح‌طلبی در ماهیت خود بازگشت به اصول و اصالت‌ها را دارد، همان‌طوری که در طول تاریخ همه مصلحان و اصلاح‌طلبان نیز اینگونه بوده‌اند؛ امثال سیدجمال‌الدین اسدآبادی، آیتالله مطهری و آیتالله بهشتی و از میان دانشگاهیان دکتر شریعتی و بازرگان. وی افزود:پیامبر مکرم اسلام(ص) نیز در زمان خود به تغییر سنت‌ها در جامعه پرداخت این تلاش تا حدی بود که همه امامان شیعه نیز آن را دنبال کردند و بسیاری از آنها به شهادت رسیدند. این تلاش آنها در جهت تغییر اشرافی‌گری و قدرتی بود که با تغییر در آن زمان مخالف بود و در برابر هر نوع تغییری می‌ایستاد.
فساد، تبعیض علیه زنان، شرک و غیره که پیامبر با آنها به مبارزه پرداخت به استناد حرکت پیامبر تاثیری در حرکت اصلاح‌طلبان امروز داشته است.»او در مورد این حرکت تاریخی و قدمت تاریخی این جریان فکری گفت: «حرکت پیامبر(ص) تدریجی، پروسه‌ای، اعتدالی و مبتنی بر عقلانیت بود اما گروه‌های واپسگرا به دلیل در دست داشتن منصب و قدرت، غیرقابل انعطاف بودند و تلاش آنها در جهت عقبگرد جامعه بود، اما پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) این واپسگرایی را محکوم کردند. پروسه تاریخ نشان‌دهنده رویارویی همیشگی میان اصلاح‌طلبان با کسانی است که به تغییر اعتقادی ندارند و این تقابل همیشه وجود دارد و از بین نخواهد رفت این مبارزه تا زمانی که انسان به ملاقات پروردگار خود نایل شود نیز ادامه دارد.»سید‌هادی خامنه‌ای بعد از ریشه‌یابی تاریخی اصلاحات، ریشه‌های فرهنگی این حرکت اجتماعی را مورد بررسی قرار داد: «انقلاب اسلامی انقلاب فرهنگی بود و امروز هم حرکت ما حرکت‌هایی فرهنگی است بنابراین سیاسی‌ترین کار‌ها باید کار فرهنگی باشد. مشکلات سیاسی کشور ما از کمبودهای فرهنگی و نا‌آشنایی با اندیشه نخبگان شکل‌گرفته است این در حالی است که اصلاح‌طلبی شیوه اعتدالی است و بر پایه نظریات نخبگان است.
اصلاح فرهنگ حکمرانی، قانون‌پذیری و... همه و همه نیازمند کار فرهنگی است، زیرا همه‌چیز در فرهنگ، ریشه دارد و اگر این اصلاح صورت بگیرد، روند‌ها درست می‌شود.» او بازگشت به قانون و بازگشت به اصل انقلاب اسلامی را از اصلی‌ترین اهداف اصلاح‌طلبی دانست و توضیح داد: «همانطور که شاهدیم امروزه افرادی با ریشه‌های مستحکم از لحاظ روابط رنگ اصلاحاتی به خود گرفته‌اند، هر چند ممکن است که آنها در رده بندی‌های سیاسی با اصلاح‌طلبان ارتباط کلاسیک نداشته باشند اما از آنجایی که فکر و اندیشه آنها اصلاح‌طلبی است ما آنها را اصلاح‌طلب می‌دانیم. هر کسی به اصول اصلاحات معتقد باشد اصلاح‌طلب است، کسانی که گرایش‌شان اصلاح‌طلبی باشد اما نام اصلاح‌طلب نداشته باشند چون شجاعت و شهامت پیگیری خواسته‌های اصلاح‌طلبی را دارند، اصلاح‌طلب محسوب می‌شوند بنابراین می‌توان گفت کسانی چون علی مطهری اصلاح‌طلبند؛
پس دایره اصلاح‌طلبی بسیار وسیع است.» او همچنین اضافه کرد: «اصلاح‌طلبی با توجه به رابطه‌های خود، یک گرایش شامل همه کسانی است که بر لزوم اصلاح و مدیریت تاکید دارد و هدفش از بین بردن همه زشتی‌هاست. اصلاح‌طلبی بیش از هر چیز به تفکر و اندیشه اهمیت می‌دهد حتی به اندیشه مخالفان خود، بنابراین در بحث انتخابات از آنجایی که از رای استفاده می‌شود، باید اشاره کنم که رای آن چیزی است که هر انسانی با چشمان عقل و اندیشه خود رویت می‌کند، بنابراین رای باید از روی رویت باشد، پس انتخابات در مقوله اصلاح‌طلبانه با ترجمه اسلامی ناظر به رای واقعی مردم است. زمانی که حضرت علی(ع) بعد از رسیدن به خلافت، امور را در دست گرفت، پیشبرد کار‌ها را براساس نظر آحاد مردم دانست؛
این یک استراتژی است که اعتقاد عمیق علی‌بن‌ابی طالب (ع) به مردم بود.»«رای مردم حق‌الناس است و همه مردم باید در انتخابات شرکت کنند، حتی کسانی که ما را قبول ندارند، شرکت کنند و به کسی رای دهند که قبولش دارند، نه آن کسی که من می‌گویم.» هادی خامنه‌ای با اشاره به نقل قولی از رهبری که پیش از انتخابات ٩٢ مطرح شد، بیان کرد که «ممیزین نباید بیش از حد در صلاحیت و خرد مردم دخالت کنند و قیم‌مابانه به جای مردم تصمیم نگیرند و کار را به مردم واگذار کنند، یک ضوابط کلی وجود دارد اما انتخابات واقعی در صورت واگذاری به رای مردم است بنابراین مسوولان بدون آنکه ذکر نام داشته باشند، اگر به سخنان رهبری اعتقاد دارند به این صحبت اهمیت دهند.»
آرزوی مجلسی در پناه قانون
«ما گذشته‌ایم از سال‌های ابتدای انقلاب که زنان فقط برای حقوق خودشان تلاش می‌کردند؛ الان زنان برای حقوق اجتماعی و سیاسی همه ملت تلاش می‌کنند» این پاسخ راکعی به قلی‌زاده، دبیر اجرایی همایش بود، زمانی که دبیر همایش سعی داشت مجموعه سخنرانان کمتر بر مطالبات شان تاکید کنند تا فضا احساسی نشود. او صحبتش را به نمایندگی از زنان مسلمان نواندیش با آرزوهایی که به تعبیر خودش آرزوهای کوچک تحقق پذیری هستند که حالا خیلی بزرگ می‌نماید، آغاز کرد. او همچنین در مورد مجلس نهم هم حرف‌هایی برای گفتن داشت و از نطق اخیر علی مطهری حمایت کرد: «ما مجلسی در پناه قانون را آرزو داریم که یک نماینده بتواند سخنانش را در چارچوب وظایف نمایندگی‌اش بیان کند.»
باقی صحبت‌های کوتاه راکعی اما در مورد سهم مشارکت زنان در فضای سیاسی کشور بود. او در این مورد گفت: «سهم مشارکت زنان در فضای سیاسی کشور همچنان کمتر از ٥ درصد است که انتظار می‌رود این قضیه با نگاهی به آینده کشور و توسعه همه‌جانبه افزایش یابد. زنان از اوایل انقلاب نقش بسیار برجسته‌یی داشته‌اند و ما دیگر نباید حقوق خودمان را مطرح کنیم بلکه امروز حرف اول را در عرصه سیاسی کشور می‌زنیم و همه باید آن را باور کنند.
امام خمینی همچون پیامبر به نقش زنان اعتقاد بسیاری داشتند» او همچنین در مورد مسائل منطقه‌یی هم اظهارنظر کرد: «ما نگران مساله منطقه و جهان هستیم که عده‌یی به عنوان اسلام به اسم داعش فعالیت‌هایی می‌کنند و تاکید داریم که باید به طور خاص به مساله زنان در این موضوعات بپردازیم. راکعی در پایان سخنانش یادآور شد که ما زنان اصلاح‌طلب توقع داریم حداقل نیمی از لیست اصلاح‌طلبان به ما اختصاص یابد. وی اظهار کرد: «زنان همیشه در کابینه و مجلس حضور جدی داشتند و ما امروز توقع داریم نیمی از لیست اصلاح‌طلبان به آنها اختصاص یابد تا به حداقل به سرانه جهانی که ٣٠ درصد است، برسیم.»
صندوق‌های رای را شیشه‌یی کنید
رهامی که مسوول کمیته انتخابای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است نکاتی را در مورد راهبردهای انتخاباتی بیان کرد. پیش از شروع صحبت‌های انتخاباتی اما یادآور شد «همایش امروز غایبینی دارد که امیدواریم با تدبیر مسوولان نظام در سمینارهای آینده حضور داشته باشند.» او همچنین پیشنهادی را مطرح کرد: «پیشنهادی را همواره مطرح کرده‌ام که بسیار اهمیت دارد و مجددا تکرار می‌کنم. در همه دنیا از صندوق‌های شفاف شیشه‌یی استفاده می‌شود که همگی به داخل آن اشراف دارند، مضاف بر اینکه رای‌دهی الکترونیک به کار می‌رود لذا باید سعی کنیم به سمت اینها حرکت کنیم.»
رهامی هم در میانه سخنرانی‌اش به دغدغه انتخاباتی اصلاح‌طلبان که رد صلاحیت‌های گسترده است اشاره کرد و گفت: «امیدوارم شورای نگهبان مدافع حقوق مردم در برابر دولت و مرجعی برای شکایت باشد. امیدوارم وقت اینگونه نهادها به غربالگری نگذرد، چراکه غربالگری کار مردم است و غربالگری را باید به مردم سپرد چراکه باید دانست حق انتخاب مردم، حق‌الناس است.» او که عضو کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی و از بانیان برگزاری این همایش است در مورد محدودیت‌های برگزاری همایش اصلاح‌طلبان گفت: «محدودیت‌هایی در برگزاری همایش وجود داشت که امیدواریم در آینده این محدودیت‌ها از میان برداشته شود چرا که در این همایش غیبت چند نفر کاملا مشهود است و صندلی‌های‌شان در اینجا خالی است که امیدواریم آن عزیزان هم به میان ما بازگردند.»بعد از صحبت در مورد محدودیت‌های برگزاری، رهامی به سراغ مجلس و انتخابات پیش رو رفت؛
موضوعی که عامل اصلی این گردهمایی اصلاح‌طلبانه بود: «مجلسی که در قانون اساسی پیش‌بینی شده اختیارات زیادی در به وجود آوردن ساختار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور دارد و همانطور که امام خمینی(ره) فرمودند اگر مجلس اصلاح شود کشور هم اصلاح می‌شود و باید دانست هیچ مقامی حق بهم زدن مجلس و احوال آن را ندارد. آنچه در کشور ما در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی بر سر ملت ما آمد، بسیار تعجب‌برانگیز است که باید به بلوکه‌شدن سرمایه‌قانونی کشور ما در کشورهای دیگر اشاره کرد؛ همچنین فسادهایی که در این دوران به وجود آمده به ضعف مجلس برمی‌گردد که کم‌سابقه بود؛ چند روز پیش هم با رفتار ساختارشکنانه‌یی در مجلس شاهد بودیم و نمایندگان مردم نتوانستند نظرات خود را آزادانه بازگو کنند. اگر کسی خطا می‌کند باید شهامت عذرخواهی داشته باشد که متاسفانه این موضوع در بین بعضی‌ها وجود ندارد و اگر بخواهیم کشور اصلاح شود و دولت موفق شود و ثمره تلاش مردم در سال ۹۲ را ببینیم، باید به مجلس برگردیم؛
همه ما گلایه‌هایی درخصوص مجلس داریم و باید تلاشی به مانند تلاش سال ۹۲ صورت گیرد، چرا که رقیب برای رقیب فرش قرمز پهن نمی‌کند...» او همچنین ادامه داد: «اینکه ما چه مجلسی می‌خواهیم مهم است و ما مجلسی در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران خواهانیم به گونه‌یی که اگر شخص بیگانه‌یی در آن سوی دنیا این مجلس را دید یا حرف‌هایش را شنید، به روح امام و تشکیل‌دهنده آن صلوات بفرستد و مجلسی می‌خواهیم که ادب و نزاکت داشته باشد، فرقی نمی‌کند که اصلاح‌طلب باشد یا اصولگرا اما باید ادب، عقل و نزاکت در آن حاکم باشد. ما ابزاری به جز رای مردم در دست نداریم و مانند دیگران نیستیم که از ابزار نظامی و قضایی استفاده کنیم و زمانی که تدبیر درست داشته باشیم، سال ۹۲ می‌شود، به طوری که مردم در سال ۹۲ به تدبیر اصلاحات رای دادند و در اینجا می‌گویم که ما دست رقیبان‌مان را می‌فشاریم.» «چشم مردم به صندوق‌های رای است، نباید مردم را مایوس کرد» این جمله‌یی بود که رهامی برای تشریح مسائل و مشکلاتی که خاورمیانه با آن درگیر است به کار برد و توضیح داد: «لازمه حضور حداکثری مردم احزاب هستند و باید دانست که معدل خطای خردجمعی کمتر از معدل خطای بزرگان بوده است، لذا نقش تشکل حزبی بسیار حایز اهمیت است به طوری که درسال ۹۲ هم شاید به قواعد ائتلاف اعتنایی نشد اما باز هم وحدت حایز اهمیت است.»
او در پایان سخنانش گزارشی از عملکرد کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نیز ارایه داد: «آنچه در جمع‌بندی جلسات بدان رسیدیم این است که تلاش کنیم حداکثر مردم به پای صندوق‌ها بیایند تا بتوانیم درصد بیشتری از آرا را در سبد آرا کسب کنیم و این درصد را افزایش دهیم و موضوع بعد این است که نباید در این مسیر کوتاه بیاییم و باید بررسی کنیم که کف انتخابات کجا و چیست؟ لذا تهران برای مابقی استان‌ها تصمیم‌گیرنده نیست چرا که چهره‌های مناسبی در این استان‌ها وجود دارند که باید به میدان بیایند و اگر هم حزبی در یک استان دفتر ندارد باید دفترش دوباره برقرار و تاسیس شود.
باید کمک کنیم تا خروجی ما در تهران و شهرستان‌ها در مجموع کسانی که در چرخه اصلاحات قرار می‌گیرند، خروجی مناسب و بالایی باشد و اگر می‌خواهیم که سختی مردم در هشت سال گذشته، تکرار نشود، باید مردم به پای صندوق رای بروند.» رهامی در پاسخ به این سوال که آیا کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات برنامه‌های خود را در شهرستان‌ها آغاز کرده و افرادی را برای ورود به لیست انتخاباتی شناسایی کرده است، گفت: «هنوز به مرحله شناسایی نرسیده است اما شورای هماهنگی راهکار آن را پیش‌بینی کرده است، ما بیشتر در باب روش‌ها کار می‌کنیم. افراد را در شهرستان‌ها ما تعیین نمی‌کنیم بلکه در هر شهرستانی توسط خود افرادی که در آن شهرستان فعال هستند تعیین می‌شود. ما درباره روش‌های ائتلاف نظر می‌دهیم و اشخاص مورد نظر را همان محل تعیین می‌کند ما در حال سازماندهی کردن هستیم. آیین‌نامه کمیته انتخابات تهران را تنظیم کرده ایم و در حال سازماندهی آیین‌نامه کمیته انتخابات شهرستان‌ها نیز هستیم. من فکر می‌کنم بتوانیم در فرصت باقی مانده به برنامه خوبی برای شهرستان‌ها نیز برسیم.»
جریان اصلاحات هرگز متوقف نشده است
غریبانی یکی از دبیران کل عضو شورای هماهنگی اصلاحات بود که به صورت داوطلب برای حاضرین سخنرانی کرد. او در صحبت‌هایش به نمونه‌های تاریخی از گفته‌های رهبری اشاره کرد که در تایید وجود و حضور گفتمان اصلاح‌طلبی در کشور بود. او یادآور شد: «رهبری در دیدار با مسوولان کشور در تاریخ ١٩/٤/٧٩ فرموده‌اند نقطه مقابل اصلاح‌طلبی فساد است، بنده معتقدم اصلاح‌طلبی یک حقیقت لازم و ضروری است؛ اصلاح‌طلب نیروی مبارز خستگی ناپذیر برای مقابله با انحطاط و عقب ماندگی است که در این صورت اصلاحات واقعی اتفاق خواهد افتاد آغاز این مبارزه با فقر، فساد و تبعیض اگر با این سه مبارزه شود اصلاحات به معنای حقیقی اصلاحات انقلاب اسلامی تحقق پیدا می‌کند.
همچنین در تاریخ ٣/٥/٧٩ اصلاح‌طبان اصلاح امور کشور را از طریق قانونگرایی، مبارزه با فساد و از بین بردن تبعیض در برنامه کاری خود قرار داده‌اند. شفاف سازی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی راه روشنی برای جلوگیری از فساد و گسترش آن در جامعه است. بیان آزاد و آزادی بیان می‌تواند به بر ملا شدن آسیب‌ها منتج شده و راهکارها برای فشار گسترده را ببندد. ویژه‌خواری‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در همه بخش‌های کشور دامن خواهد زد. در حوزه سیاست داخلی نظارت استصوابی قدرت مردم را در اختیار جناحی خاص قرار می‌دهد و شایسته‌سالاری و شایسته‌گرایی اتفاق نمی‌افتد». غریبانی در پایان به نقش خاتمی در جریان اصلاحات و همچنین ظرفیت‌های او اشاره کرد و گفت: خاتمی در جایگاه رهبری اصلاحات به عنوان فردی قابل قبول و احترام همه جریان‌های اصلاح‌طلب جامعه ایرانی و نقش گفت‌وگوی تمدن‌ها در سازمان ملل شدند و اگر همراهی با ایشان اتفاق می‌افتاد در شرایط کنونی با استفاده از این موضوع در منطقه خاورمیانه که چهره‌یی خشن از اسلام به نمایش می‌گذارند می‌توانستند گامی مهم در برون‌رفت منطقه از این شرایط فراهم کنند.»
اصلاح‌طلبی و اصلاح‌طلبان همیشه ماندگار هستند و نابود نمی‌شوند
آخرین سخنران قائم‌مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی بود که اعلام کرد قرار بر سخنرانی او نبوده است اما برای اینکه به صورت نمادین از دبیر کل این حزب صحبتی بشود و یاد او زنده باشد پذیرفته است که در این همایش سخنران باشد. او هم مثل سایر سخنرانان از ریشه‌های عمیق و تاریخی جریان فکری اصلاحات سخن به میان آورد و گفت: «اصلاح‌طلبی جریان زلال و مردمی و ریشه‌دار تاریخی است که از پیامبران الهی تا امیرالمومنین و سید‌الشهدا، انقلاب مشروطیت و انقلاب ایران به رهبری امام خمینی را در بر می‌گیرد.
اصلاح‌طلبی و اصلاح‌طلبان همیشه ماندگار هستند و نابود نمی‌شوند. اصلاح‌طلبی به هیچ جریان و شخصی وابسته نیست بلکه همیشه زنده است و ویژگی‌های خاصی دارد از جمله مردم‌داری، دست‌پاکی، صراحت، وحدت‌گرایی، مصلحت‌اندیشی، اعتدال‌گرایی، شاخصه‌های اصلاحات است. اصلاح‌طبان همیشه تحول‌خواه بوده و به وضع موجود رضایت نمی‌دهند تا شایستگی‌ها و حق حاکم شود علاوه بر آن نه تنها شرایط موجود را قبول ندارند، اجازه نمی‌دهند تا شرایط به عقب و قهقرا حرکت کند.
اصلاح‌طلبان پیروان واقعی پیامبران و امامان هستند و همیشه پیرو خط امام و رهبر بوده‌اند.» او توصیه‌هایی هم برای مسوولان کشور و دست اندرکاران انتخابات داشت: «از مسوولان کشوری و همه نهادها تقاضا دارم در شرایط حساس کنونی که دشمنان توطئه‌های گوناگونی را علیه ملت ما طراحی کرده‌اند، به جای دامن زدن به اختلافات با کرامت عفو و گذشت شرایط وحدت را فراهم آورند تا همه احزاب، اقوام و غیره در مقابله با توطئه دشمنان در کنار یکدیگر قرار گیرند. از دست‌اندرکاران انتخابات می‌خواهم با کمال دقت از هم اکنون زمینه و بستر انتخابات را فراهم کنند.
بعد از رحلت امام همیشه انتخابات محل چالش‌هایی بوده است و هزینه‌هایی را محتمل شدیم. نباید طوری باشد که همیشه با سوءظن و جهت‌گیری ناظران انتخابات همراه باشد.»منتجب‌نیا درباره طرح کلی انتخابات که در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است، گفت: «درخواست دارم قاعده‌یی که در قانون انتخابات و نظارت استصوابی شورای نگهبان که در دوره چهارم مجلس تصویب شده است، تغییر کند.» و در نهایت از تمام احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب خواست در کلیه شهرها و روستاها با کمال بردباری حول محور اصلاحات گردآیند و در مقابل از همه بزرگان اصلاحات خواست با بزرگواری زمینه این اتحاد را فراهم آورند.
او همچنین رقبای اصولگرا را هم مورد خطاب قرار داد و از برخورد مجلس با علی مطهری گلایه کرد: «در عرصه رقابت سیاسی همه افراد می‌توانند با رعایت منافع ملی و غیره با یکدیگر رقابت کنند پس بیایید و بیاییم روی نقاط مثبت خود تاکید کنیم و از تخریب دوری کنیم و اعتماد مردم را جلب کنیم و بدانیم که ایران متعلق به همه ایرانیان است. آقای مطهری آدم شجاع و دانشمندی هستند و باید به اقدامات هنجارشکنان تذکر دهیم، لذا آرزو می‌کنم ای کاش مرجعی بود که این بی‌قانونی و قانون‌شکنی برخی نمایندگان را محکوم می‌کرد.»در پایان این همایش بیانیه جوانان اصلاح‌طلب و بیانیه پایانی همایش شورای هماهنگی جبهه اصلاحات خوانده شد.
پیام خاتمی
به برکت انقلاب اسلامی زمینه حضور مردم در عرصه‌ها و نیز حاکمیت بر سرنوشت فراهم آمد و ملت شریف ایران به نام اسلام و به رهبری حضرت امام با شعار آزادی، استقلال و جمهوری اسلامی فراز بلندی از تاریخ استقلال‌طلبانه و آزادیخواهانه خود را طی کرد و اینک خود ملت است که باید خواستار خطی باشد که احیا کرده است. تقویت نظام به تقویت جمهوری اسلامی است که رکن رکین آن مردمی هستند که آزادی و پیشرفت و استقلال را با رعایت ارزش‌های والای اسلامی طلب می‌کنند و این همه با وجود جریان‌ها و تشکل‌های مدنی که در چارچوب قانون اساسی با سلایق گوناگون و راهبردهای گوناگون از بخش‌های مختلف جامعه نمایندگی می‌کنند. جا دارد که به طور ویژه از استقامت و تلاش ارزشمند شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تقدیر شود؛
شورایی که در همه فراز و نشیب‌ها و احیانا توفان‌ها، با سعه‌صدر، چراغ اصلاح‌طلبی را روشن نگه داشته است و تشکل‌ها و گروه‌های چندی را گرد هم آورده است و راه‌های بهتر حضور در عرصه سرنوشت را جست‌وجو کرده است.شورای هماهنگی اصلاحات یکی از رسالت‌های خود را نقد رویکرد‌ها و برنامه‌هایی می‌داند و این نقد را در جهت تقویت نظام و جست‌وجوی راهکارها و سیاست‌های بهتر با آرمان‌های اصیل ملت بزرگوار ایران که در انقلاب اسلامی متجلی شده است، می‌داند. خداوند منان را سپاسگزاریم که در دولت تدبیر و امید زمینه گردهم آمدن این جمع با رویکرد نزدیک‌تر کردن دل‌ها و زمینه‌سازی برای حضور و مشارکت، نشاط گروه‌ها و تشکل‌ها و به طور کلی مردم در عرصه سرنوشت فراهم آمده است و این همه باعث تقویت این امید می‌شود که به یاری خداوند هر چه بیشتر به فضای سیاسی باز و سالم و امن نزدیک‌تر شویم تا همه دلسوزان راستین بتوانند نقش خود را در جهت پیشرفت کشور و نزدیک‌تر شدن به اهداف بلندی که انقلاب اسلامی ما داشته است ایفا کنند.
بجا است که شورای محترم هماهنگی جبهه اصلاحات در جهت هر چه بیشتر شدن نزدیکی جریان‌های گوناگون اصلاح‌طلب و نیز همه آنهایی که اصل نظام و تلاش برای استوار کردن پایه‌های جمهوری اسلامی را پذیرفته‌اند تلاش کنند. و این با دفاع از اسلام رحمانی که در آن انسان دارای کرامت، حرمت و حق است و از اخلاق و عدالت که روح اسلام عزیز و تجلی توحید در عرصه حیات مردمی و اجتماعی است و بالاخره حفظ هوشیاری در برابر توطئه‌های بیرونی و درونی برای همگرایی بیشتر در جامعه، دین خود را به انقلاب و مردم ادا کند.
پیام هاشمی رفسنجانی
همایش سراسری احزاب و تشکل‌های اصلاح‌طلب و معتدل کشور را در راستای توسعه فعالیت احزاب و نهادهای مدنی به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم گردهمایی‌ها و نشست‌هایی از این نوع بتواند به بسط و گسترش هر چه بیشتر فضای هم‌اندیشی و تضارب آرا و اندیشه‌های متفاوت سیاسی و اجتماعی جامعه کمک نماید. اصولا التزام به نظام جمهوریت، مستلزم التزام به وجود احزاب و تشکل‌های سیاسی قدرتمند و فراهم ساختن زمینه فعالیت رسمی و موثر آنها با سلایق مختلف داخل خانواده انقلاب و نظام اسلامی است و بدون وجود احزاب و نهادهای سیاسی مستقل از دولت و سایر قوا، امکان تعمیق نظام جمهوریت و وصول به اهداف نهایی چنین نظامی ممکن نیست؛ احزابی که بتوانند بطور موثر و قانونمند زمینه مشارکت آحاد شهروندان یک کشور را در تصمیم‌گیری‌های کلان نظام جمهوری از قبیل انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخابات مجلس و سایر مسائل مهم سیاسی و اقتصادی و اجتماعی فراهم سازند.
در همین راستا ضرورت دارد کلیه مسوولان دلسوز کشور و به خصوص دست‌اندرکاران انتخابات، بسترهای مناسب را برای جلب مشارکت حداکثری مردم از طرق مختلف، از جمله فراهم ساختن زمینه فعالیت رسمی و گسترده احزاب و تشکل‌های سیاسی مهیا سازند و از اعمال شیوه‌هایی که موجب محدودیت حق انتخاب مردم و گردش آزاد و قانونمند قدرت می‌شود خودداری کرده و خود را مکلف به اجرای قانون و حفظ حق انتخاب آزاد و رقابتی مردم که حقیقتا «حق‌الناس» محسوب می‌گردد، بدانند.
در همین راستا تذکر چند نکته مهم را برای جمع حاضر در این همایش، سایر دوستان، مردم و دلسوزان انقلاب ارزشمند اسلامی لازم می‌دانم: ١- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تصریح چشمگیر آن به این امر که گردش کلیه امور اساسی مردم مبتنی بر آرای مردم است از جمله میراث‌های گرانبهای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (قدس سره) است و از این حیث ضرورت دارد بر اجرای تام و تمام همه اصول قانون اساسی از جمله، فصل سوم آن مربوط به حقوق ملت تاکید شود و از گرایش‌هایی تقلیل‌گرایانه و اجرای حداقلی قانون اساسی پرهیز شود. ٢- اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی در واقع میراث جاودان و خط اصیل امام خمینی (ره) است که از طریق قرائت اصیل ایشان، حفظ ارزش‌های دینی، ملی و دفاع از وجوه اسلامیت و جمهوریت نظام کاملا هماهنگ بوده و در این قرائت،هیچ اقدام و حاکمیتی به نام دین، در غیاب خواست و انتخاب مردم متصور نیست.
این تفکر و مبنا میراث‌دار تلاش صد ساله روحانیون آگاه به شرایط زمان و مکان و روشنفکران دین باور در مسیر تحقق جامعه‌یی آزاد، آباد، اخلاق‌مدار و عدالت محور و گشاده‌رو نسبت به همه دستاوردهای عقلانی و علمی بشریت و متکی به اجتهادی پویا و راهگشا در مسیر برپایی جامعه‌یی پیشرفته، مرفه و مردم سالار است. ٣- ضرورت دارد دوستان بر حفظ و ارتقای بنیان‌های وحدت ملی از طریق به رسمیت شناختن حقوق حقه همه ملت از همه اقوام و مذاهب تاکید ورزیده و نیز بر لزوم احترام و تضمین هر چه بیشتر حقوق مشروع زنان و فراهم ساختن امکانات مناسب‌تر حضور موثرتر آنان در عرصه‌های مختلف جامعه و مدیریتی کشور تلاش نمایند. ٤- با توجه به آنچه در کشورهای اسلامی منطقه، به خصوص کشورهای همجوار به نام دین و اجرای احکام اسلام از حیث اعمال خشونت و ترویج فرقه‌گرایی و توسعه عقاید تکفیری ملاحظه می‌شود، لازم است.
چنین نشست‌هایی نسبت به محکومیت هرگونه اقدام و اعمال خشونت‌آمیز و تروریستی و باور به تقابل این روش‌ها و منش‌های خارج از سیره رهبران اصیل ادیان ابراهیمی از طریق اعمال رسالت رحمانی همه انبیا و به‌ویژه پیامبر گرامی اسلام و اصول وحیانی اقدام نموده و خود نیز با تحمل و مدارا با دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مخالف در جهت هر چه بیشتر کاهش خشونت و افراطی‌گری و توسعه فضای گفتمان و تضارب اندیشه قدم بردارند. ٥- احزاب و تشکل‌های سیاسی ضمن حفظ و توسعه جایگاه احزاب و دفاع از حقوق قانونی نهادهای مستقل کشور بر ضرورت حفظ احترام جایگاه رهبران دینی و سیاسی و پیشکسوتان انقلاب و دوران سخت مبارزه که همگی سرمایه عظیم اجتماعی و ملی محسوب می‌شوند تاکید ورزیده و از حضور و جایگاه این سرمایه‌های اجتماعی و ملی و احیای و تقویت فرهنگ تحزب و تحمل و مدارا و ارتقای تشکیلات قانونمند و نیز نهادینه کردن تفکر و اندیشه‌های اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی حسن استفاده را بنمایند.