معصومه زارع
استان الانبار بزرگ‌ترین استان عراق روزهای پرتلاطمی را سپری می‌کند. پس از سقوط شهر الرمادی به دست داعش، نخست‌وزیر عراق از نیروهای مردمی خواست در نبرد با داعش وارد عمل شوند. این موضوع حکایت از ناامیدی حیدر العبادی از عملیات هوایی نیروهای ائتلاف ضد داعش در نبرد با گروه های تروریستی داشت. ایالات متحده که در این بین با افزایش فشارها علیه استراتژی خود مواجه است، انگشت اتهام را در این زمینه به سوی دولت عراق نشانه رفته و نیروهای امنیتی عراق را متهم به ضعف در مبارزه با داعش کرده است. در خود آمریکا نیز اوباما با منتقدانی مواجه است که خواستار تغییر رویکرد واشنگتن در نبرد با داعش هستند. البته این اظهارات با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا سبک و سیاق دیگری پیدا می کند. اما قبل از هرچیز باید این نکته روشن شود که آمریکایی ها در الرمادی چه می کنند؟
نقش آمریکا در سقوط الرمادی
علی آقامحمدی، کارشناس امور عراق و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت وگو با جام جم در رابطه با اقدمات آمریکایی ها در الرمادی می گوید: آمریکا در معادله عراق دنبال این است که مقدمات تجزیه را فراهم کند اما این اقدام را عجولانه انجام نمی دهد بلکه دیدگاه تفکیک قومی و مذهبی را دنبال می کند.
وی افزود: شیعیان، منطقه اهل تسنن الرمادی را آزاد کردند اما این موضوع به مذاق آمریکا خوش نیامد و هم اکنون در تلاش برای اختلاف افکنی میان مذاهب مختلف است. آمریکا روزگاری تسلیحات عظیم را وارد عراق کرد اما هم اکنون این سلاح ها در اختیار گروه های داعش قرار گرفته است. ایالات متحده اکنون با برخوردهای نامناسب در عملیات هوایی در عراق موجبات پیشروی داعش را فراهم کرده است.
این درحالی است که محمد محی، کارشناس امنیتی و راهبردی مسائل منطقه در گفت وگو با بغداد تایمز، آمریکا را متهم به توطئه برای سقوط شهر الرمادی مرکز استان الانبار عراق کرده و تاکید کرده است : نیروهای ائتلاف به رهبری این کشور می توانستند مانع سقوط الرمادی به دست گروه تروریستی داعش شوند. هواپیماهای ائتلاف اگر صادقانه عمل کرده بودند، می توانستند نقش سرنوشت سازی را در کنترل حریم هوایی عراق و نابودی عناصر داعش ایفا کنند. سقوط الرمادی، آمریکا و برخی طرف های سیاسی را در معرض اتهام زمنیه سازی برای تسلیم این شهر به گروه های تروریستی قرار داده است.
العبادی و نیروهای بسیج مردمی
نخست وزیر عراق که مخالف بسیج نیروهای مردمی در عراق بود، پس از گفت وگو با شورای استانداری الانبار بر لزوم وحدت عراقی ها و مبارزه با داعش تاکید کرد. این تغییر موضع سوالاتی را درباره علت نارضایتی العبادی از آمریکایی ها مطرح می کند. علی آقا محمدی در این رابطه می گوید: خط مشی آمریکایی ها هم راستای منافع عراق نیست. ایالات متحده از این که می بیند نیروهای مردمی در حال بسیج برای مبارزه با داعش هستند، ناراحت بوده و در حال کارشکنی است. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این باره می گوید: دولت عراق درک کرده که اگر نیروهای بسیج مردمی گسترش پیدا نکنند، موجبات اشتباهات دولت فراهم می شود و از همین رو باید عملیات نبرد با داعش تا حدی به نیروهای مردمی سپرده شود.
شورای استانداری الانبار پس از حمله داعش به این استان با سران نیروهای داوطلب مردمی و حیدر العبادی دیدار کرد و در این نشست درباره استقرار هزاران نیروی مردمی در اطراف الرمادی با هدف پاکسازی استان الانبار گفت وگو کرد.
باسم السلامی، فرمانده سازمان بدر عراق یکی از گروه های زیرمجموعه نیروهای بسیج مردمی عراق روز سه شنبه از حمله نیروهای امنیتی و بسیج مردمی عراق از هشت محور به الانبار و وحشت داعش از این موضوع خبر داد. وی همچنین با اشاره به کنترل فلوجه توسط نیروهای امنیتی و بسیج مردمی، از فرار گروه های تروریستی با شنیدن مشارکت نیروهای حشد الشعبی در عملیات مبارزه با داعش خبر داد.
به گفته صباح کرحوت، رئیس شورای استان الانبار، هم اکنون ۳۰ درصد از شهر رمادی از جمله مناطق «السجاریه»، الصوفیه و مناطق نزدیک به ورزشگاه، تحت کنترل نیروهای عراقی است. ارتش عراق نیز برای جلوگیری از حمله داعش و آماده شدن به منظور آزادسازی شهر الرمادی، تانک ها و توپخانه خود را در اطراف این شهر مرکز استان الانبار مستقر کرده است. مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق نیز با تاکید بر لزوم جدی گرفتن تهدیدهای داعش علیه شهرهای شیعه خواستار آمادگی نیروهای برگزیده ویژه برای حمایت از استان های کربلا و نجف در برابر هرگونه تهدید احتمالی داعش شده است.
احتمال تغییر استراتژی آمریکا
دولت آمریکا در ادامه تلاش های خود برای فریب افکار عمومی، نیروهای امنیتی عراق را در سقوط الرمادی مقصر دانسته و در عین حال از 21 حمله هوایی جدید نیروی ضربت مشترک تحت فرماندهی آمریکا علیه ستیزه جویان داعش در سوریه و عراق از جمله شهرهای رمادی، بیجی، سنجار و فلوجه خبر داده است. اِد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز در گفت وگو با «سی ان ان» علت سقوط رمادی را کافی نبودن یگان های ارتش عراق در این شهر توصیف کرده و گفته اگر زودتر حملات هوایی نیروهای ائتلاف آغاز می شد، اوضاع عراق هم اکنون به این گونه نبود.
همزمان با افزایش موج انتقادات علیه استراتژی ضدداعش اوباما در عراق، جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد، با وجود شکست گسترده در رمادی لزومی به بازبینی کلی در سیاست های آمریکا دیده نمی شود زیرا استراتژی اوباما درباره بمباران هوایی علیه شبه نظامیان دستاوردهای خوبی را داشته است.
وی افزود، ما شاهد موفقیت های زیادی بوده ایم اما همچنین یک دوره شکست را تجربه کرده ایم. این بخشی جدایی ناپذیر از درگیری نظامی است خصوصاً وقتی قرار است موضوعی تا این حد طولانی شود.جان بینر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز در ادامه فشارهای خود بر اوباما برای تغییر استراتژی واشنگتن علیه داعش رویکرد نادرست اوباما را عامل سقوط الرمادی خواند و بر لزوم تغییر رویکرد کاخ سفید در مبارزه با داعش تاکید کرد.
از سوی دیگر، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه در دیدار با اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا، وزرای کابینه و شورای امنیت ملی آمریکا و فرماندهان نظامی وضعیت تحرکات گروه تروریستی داعش در شهر الرمادی عراق و روند آموزش و تجهیز عشایر اهل سنت را برای مبارزه با داعش بررسی کرد.
آلیستر باسکی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در مصاحبه با فرانس پرس گفت: «ما در حال بررسی بهترین راه برای حمایت از نیروهای زمینی محلی در استان الانبار عراق از جمله سرعت بخشیدن به آموزش و تجهیز قبایل محلی و حمایت از عملیات زمینی تحت رهبری عراق برای بازپس گیری رمادی هستیم.»
اوباما همچنین نشستی را با وزیران امورخارجه، دفاع و سوزان رایس مشاور امنیت ملی خود و جان برنان رئیس سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) برگزار کرد تا راهکارهای مقابله با داعش را بررسی کند.
باسکی افزود: اکنون هیچ بازنگری در راهبرد آمریکا در عراق وجود ندارد و فقط کمک به قبایل سنی عراقی مطرح است. کاخ سفید خواستار آن است که این گروه ها تحت فرماندهی و کنترل قاطع ارتش عراق باشند.
علی آقا محمدی در پاسخ به این پرسش که «آیا آمریکا می خواهد استراتژی خود را در مبارزه با داعش تغییر دهد یا خیر؟» می گوید: آمریکا به طور کلی نیروهای تروریستی (ازجمله داعش) را به عنوان یکی از عوامل نفوذ خود در منطقه می داند و فقط در پی مدیریت آنهاست نه این که بخواهد خط مشی یا سیاست هایش را تغییر دهد.