پایگاه بصیرت/گروه بین الملل/ حمید خوش آیند/محمد جلالی فرد/ عربستان سعودی که روی دریایی از نفت و ثروت های بادآورده نفتی خوابیده است را می توان یکی از کشورهای پیش رو در زمینه فساد و برخوردار از سیاست های فساد زده در ابعاد مختلف در سطح جهان دانست. بخصوص این که عربستان سال هاست شاهد بحث و جدل های گسترده ای درباره گسترش روزافزون دامنه فساد مالی و اخلاقی شاهزادگان خاندان حاکم و تعرض و تعدی آن ها به اموال عمومی و قطعه قطعه کردن و مصادره اراضی این کشور به نفع خودشان است و این در حالیست که آمارهای رسمی حکایت از آن دارد که بیش از 30 درصد مردم عربستان زیر خط فقر روزگار می گذراند. بنابراین در حالی که میانگین فقر و بیکاری در این کشور نفت خیز روز به روز افزایش می یابد، درصد بسیار زیادی از درآمدهای نفتی و حج به حساب شخصی خاندان حاکم واریز شده و این ثروت ها در کشورهای غربی و اروپایی بیشتر صرف خوشگذرانی آنان می شود.
رفتارهای فراقانونی خاندان حاکمان سعودی در عربستان باعث شده تا برای رسیدن به هر تمایل شهوانی خود حاضر به پرداخت هزینه های هنگفت باشند. از دیرباز یکی از معضلات خاندان های سلطنت موروثی، حضور شاهزاده هایی بوده که در خانواده های مرفهی بزرگ شده و زحمت هیچ کار، آموزش و کسب حرفه ای را به خود نمی دادند، این گروه از شاهزاده ها عموما با وجود فراهم بودن انواع امکانات، به علت تن پروری از کسب آموزش های لازم ناتوان بوده و همواره مشکلات زیادی برای حاکمیت ایجاد می کردند.
رژیم عربستان سعودی همواره از این معضل رنج برده است، گسترش روزافزون خاندان حاکم سعودی که تعداد آن ها به بیش از 5 هزار نفر می رسد و فضای رفاه حاکم بر این خاندان باعث شده است تا آن ها عموماً به افرادی تن پرور، قانون گریز، شهوت پرست و دین گریز تبدیل شوند که تحمل زندگی در محیط متمدن با حاکمیت قانون و شرایط برابری انسان ها را ندارند.
آنچه در این گزارش بیان می شود، گوشه هایی مستند از جنایات و اقدامات این شاهزادگان است.
فساد خاندان حاکم سعودی از کجا نشأت می گیرد؟
در دو سال گذشته 500 مورد پولشویی و فساد مالی در عربستان توسط شاهزادگان گزارش شده است. فساد مالی در کشورهای عربی، پدیده رایجی است که آسیب های اجتماعی آشکاری نیز داشته است. افزایش فقر، شکاف اقتصادی و اجتماعی، تبعیض، بیکاری، به ویژه در میان جوانان تحصیل کرده و مشکلات عموم مردم در حوزه مسکن، از مهم ترین آسیب های اجتماعی است که در نتیجه فساد مالی در کشورهای عربی به وجود آمده است. ارتباط مستقیم فساد مالی نظام سیاسی و افزایش آسیب های اجتماعی، دلیل اصلی اعتراض های ضد حکومتی در جوامع عربی است که از سال 2011 آغاز شد و همچنان ادامه دارد. عربستان نیز در این دسته از کشورها قرار دارد.
اما سئوال این است چرا عربستان که خود را رهبر جهان عرب می داند و در هدایت تحولات دیگر کشور های عربی نیز نقش دارد، از بحران فساد مالی رنج می برد و شاهد رشد اعتراض و نارضایتی اجتماعی است؟ واقعیت این است که اغلب کشورهای عربی از درد مشترکی به نام قدرت خانوادگی و اقتصاد رانتی رنج می برند . عربستان نیز مانند اغلب کشورهای عربی از درد قدرت موروثی و اقتصاد رانتی رنج می برد. عربستان کانون اصلی و به نوعی مبدع حاکمیت خانوادگی در جهان عرب است. عبدالعزیز بنیانگذار حکومت سعودی در عربستان، نظام سیاسی این کشور را بر اساس تمرکز قدرت در خاندان آل سعود ایجاد کرد که در آن قدرت به فرزندان وی منتقل می شود. به عبارت دیگر، قدرت در عربستان از برادر به برادر منتقل می شود و این مهم ترین تفاوت قدرت خانوادگی در عربستان با دیگر کشورهای عربی است که قدرت از پدر به پسر منتقل می شود.
در جوامعی که قدرت، نه بر اساس مشارکت سیاسی و انتخابات، بلکه از طریق سلسله مراتب خانوادگی منتقل می شود، شفافیت سیاسی و اقتصادی وجود نخواهد داشت، به واسطه نبود نهادهای نظارتی و مدنی قوی، ضریب فساد به ویژه در حوزه اقتصاد افزایش می یابد و حقوق شهروندی نیز در مقیاس گسترده تری نقض می شود که عربستان از جمله این جوامع است. از سوی دیگر ، انتقال قدرت در عربستان از برادر به برادر، سبب می شود آسیب های اجتماعی در این کشور بیش از دیگر کشورهای عرب باشد.
زمانی که قدرت از برادر به برادر منتقل می شود، اختلاف سن ملموسی میان برادران وجود ندارد و از این رو احتمال ورود تفکرات نو نیز کمتر است، اما در انتقال قدرت از پدر به پسر، اختلاف سن زیادی میان پدر و پسر وجود دارد که سبب می شود رهبری جوان و دارای تفکرات جدید به قدرت برسد. قدرت خانوادگی در عربستان با اقتصاد رانتی توأم و سبب شده فساد مالی در این کشور سیر صعودی داشته باشد.
همانطور که گفته شد عربستان بزرگترین تولید کننده و صادر کننده نفت در جهان است و یک پنجم نفت جهان را در اختیار دارد، لذا تسلط شاهزادگان بر بخش نفت و وابستگی شدید اقتصاد این کشور به نفت، زمینه فساد مالی در این کشور را گسترش می دهد. عربستان که تولید روزانه نفت خام خود را به ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه رسانده است و از این میزان حدود ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه صادرات روزانه دارد، اصلی ترین محل درآمد خود را بر طلای سیاه استوار کرده است. با این وجود دومین صنعت پول ساز عربستان صنعت گردشگری است که از محل زائران خانه خدا به حیات ادامه می دهد. درآمد این کشور از محل فروش و صادرات نفت خام با نرخ فعلی طلای سیاه حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در سال می شود. با این حساب در زمان اوج قیمت نفت، درآمد ۵۰۰ میلیارد دلاری نیز عاید این کشور شده است که حدود دو سوم آن توسط شاهزادگان و مخارجی که آن ها با تکیه بر رأی و نظر شخصی تعریف می کنند، در امور مربوط به خوشگذرانی و . . . هزینه می شود.
از طرف دیگر شفاف نبودن نظام سیاسی و اقتصادی عربستان و همچنین قدرت خانوادگی سبب شده مجریان طرح های بزرگ در این کشور، که عمدتاً از شاهزادگان سعودی هستند، طرح های بزرگ را با هزینه ای 5 برابر مشابه آن طرح ها در دیگر کشورهای جهان انجام دهند.
از سوی دیگر به واسطه قراردادهای خرید سلاح و قراردادهای موسوم به طرح های توسعه حرمین و دیگر طرح ها و موارد ویژه و حساب های ویژه پادشاهی عربستان، روزانه 50 میلیون ریال سعودی به حساب پادشاه عربستان (یا کسی که اختیار مهر پادشاهی را در دست دارد) واریز می شود و این مبالغ را در هر مسیری که بخواهد می تواند هزینه کند!
افزون بر درآمدهای نفتی، وجود درآمدهای حاصله از حج هم مسئله فساد در خاندان آل سعود را تشدید کرده است، به گونه ای که امروزه مسأله فساد مالی و اخلاقی آل سعود، از حد شایعات و اخبار پراکنده گذشته و به واقعیتی کتمان ناپذیر در عربستان تبدیل شده است.
گوشه هایی از فساد اخلاقی و مالی خاندان سعودی
آل سعود به اسراف و فساد اخلاقي در داخل كشور و خارج از آن معروف است و ذخاير عظيم نفتي و درآمدهای ناشی از حج اين كشور به اين مسأله دامن زده است. اين خاندان تحت پوشش نهاد ديني وهابيت و فتاواي علماي درباري در داخل، انواع گوناگون فساد، اسراف و تبذير را مرتكب مي‌شوند. يك نويسنده عرب در اين باره مي‌نويسد: «در پشت پرده خاندان حاكم سعودي درباره امير دزدان، امير حشيش و امير قمار و امير سركوب و غيره مي‌شنويم، گويي كه ما در برابر گروهي از دسته جات مافيا يا دسته‌جات جنايتكار سازمان يافته قرار داريم، نه خانواده‌اي كه رهبري با ارزش‌ترين و مقدس‌ترين اماكن جهان را برعهده دارند».
اين در حالي است كه رسانه‌هاي وابسته و نيز نهاد ديني تلاش مي‌كند تا چهره‌اي به آل سعود ببخشد كه آنان خادمان حرمين شريفين و حافظان اسلامي هستند كه احكام آن در سرتاسر كشور پياده مي‌شود؛ تا جايي كه حتي برخي لقب ائمه مسلمين را نيز به آنان مي‌دهند، اما با افزايش آگاهي سياسي نزد بسياري از افراد ملت از يك سو و رسوايي فساد آل سعود در جهان اسلام بنيان‌هاي اين تبليغات نادرست فروريخته و اكنون بسياري از افراد در داخل عربستان از اقدامات غير اخلاقي و فاسد پادشاهان و اميران آل سعود و به هدر دادن اموال بيت المال از سوي آنان سخن مي‌گويند.
قدرت، ثروت و فساد
برخي معتقدند اساساً يكي از دلايلي كه باعث شده خاندان سعودي به قدرت برسند و در قدرت بمانند، فساد اخلاقی آن ها و خوشایند غرب از این موضوع است. طبق اين نظر، نوشيدن شراب از سوي وينستون چرچيل وزير خارجه انگليس در جنگ جهاني دوم به همراه پادشاه سعودي در مصر، به ماجراجويي امپرياليستي انگليس در سرزمين حرمين شريفين خاتمه داد. در اين جلسه كه فرانكلين روزولت هم حضور داشت، چرچيل گفت: «اگر اين مذهب پادشاه سعودي است كه وي را از سيگار و شراب منع مي‌كند، من بايد اعتراف كنم كه زندگي من مقدس‌تر بوده است. به گونه‌اي كه من تنها قبل و بعد و اگر نياز باشد در بين وعده‌هاي غذا سيگار مي‌كشم و يا شراب مي‌نوشم» اين كنايه اي بود به ملك عبدالعزيز كه گويا شرب خمر را ترك نمي‌كرده است، حال آنكه مذهب وهابيت وي استعمال مشروبات را براي وي منع كرده است.
شرب تمامي مشروبات الكي به صورت كلي در عربستان ممنوع است اما «اين تنها براي مردم است» اما اميران، مشروب وارد كرده و مصرف مي‌كنند و حتي به بازرگانان و مشتري‌هايشان هم مي‌فروشند. اين ممنوعيت شامل قهوه‌خانه‌ها، كافي‌شاپ‌ها و رستوران‌هايي كه متعلق به امير يا شاهزاده‌اي هست، نمي‌شود. البته چنين مشروباتي در برخي قهوه‌خانه‌هاي مردمي هم يافت مي‌شود، همان جاهايي كه به اجبار بايد روزي پنج‌بار براي نماز بسته شوند در غير اين صورت با شلاق مأموران هيأت امر به معروف و نهي از منكر روبه رو خواهند شد. پشت دیوارهای کاخ شاهزادگان سعودی شرب خمر و استعمال مواد مخدر موضوعی عادی است؛ اقدامی که اگر یک شهروند عادی خارج از کاخ های سعودی، مرتکب آن شود، با مرگ یا مجازات شدید روبرو می شود. شاهزادگان سعودی حشیش مصرف می‌کنند و عاشق کوکایین هستند هر چه بخواهند از این مواد برای خود تهیه می کنند، زیرا بازرسی از آنها صورت نمی گیرد. رسانه‌های دیداری جهان نیز چندی پیش در پایان نشست گروه ۲۰ در نیویورک صحنه‌ای را نشان دادند که واقعاً شرم‌آور و حیرت‌انگیز است.
قصرها و حرمسراها
تا سال 1987، شخص ملك فهد پادشاه سابق عربستان، 124 كاخ اختصاصي تنها در شهرهاي مختلف عربستان رياض، مكه، مدينه، ظهران و دمام داشت و اين جداي از كاخ‌هايي است كه در كشورهاي عربي و اروپايي ها براي خود ساخته بود. نويسنده كتاب «پادشاهي رسوايي‌ها» مي‌نويسد: «حرمسراي سعودي مشتمل بر 3000 زن است و سه نفر از اين زنان بايد در روز آماده باشند... و بسياري از اين زنان در رنگ و سن و زيبايي و وزن با يكديگر رقابت مي‌كنند... آل سعود زندگي جنسي و لذت‌هاي مادي و شهواني را لازم و يكي از ملزومات پادشاهي مي‌دانند و كسي از كارمندان كاخ‌هاي رسمي نمي‌داند كه تعداد دقيق دختران پادشاه «سعودي» چه ميزان است. خاندان آل سعود اهميت چنداني براي زنان قائل نمي‌شوند به گونه‌اي كه پادشاه اساساً اهتمامي به تعداد دخترانش ندارد.»
پارتي‌هاي شبانه
شاهزداگان سعودي پارتي‌هاي شبانه گوناگوني برگزار كرده و جوانان ضعيف النفس را نيز به اين پارتي‌ها دعوت كرده و آنان را به فساد آلوده مي‌كنند. گفتنی است چندی پیش پایگاه اینترنتی ویکی‌لیکس از رسوایی اخلاقی شاهزادگان خاندان سعودی و حضور آن ها در مراسم لهو و لعب شبانه در شهر «جده» پرده برداشت. ویکي‌لیکس بخشی از تلگراف‌های دیپلماتیک آمریکا را منتشر کرد که در آن آمده است: «در خانه‌های شاهزادگان سعودی در شهر جده مراسم لهو ولعب شبانه با مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر و با حضور زنان فاحشه برگزار می‌شود».
يكي از زنان عربستاني كه با شاهزادگان زن زندگي كرده است، در اين باره مي‌گويد: آن ها ساعت‌هاي طولاني را صرف مشاهده فيلم‌هاي ويدئويي و استراحت و مسافرت در اروپا براي خريد مي‌كنند. اين زن عربستاني مي‌گويد: آن ها پشت ديوارهاي قصر كارهاي غير اخلاقي انجام مي‌دهند مانند مصرف مواد مخدر و نوشيدن شراب در حالي كه ممكن است اگر كس ديگري غير از خانواده سلطنتي اين كار را بكند به خاطر آن با شديدترين مجازات روبه‌رو و حتي كشته شود. اين زن عربستاني مي‌گويد كه آنها كوكائين مصرف مي‌كنند و عاشق حشيش هستند.
در واقع برخي از هتل‌های چند ستاره عربستان که در تملک شاهزادگان سعودی است، کانون ترویج فساد در این کشور هستند، بويژه هتل هاي درجه يك به گونه‌اي كه مشروبات بصورت مخفيانه فروخته مي‌شود و فيلم‌هاي غيراخلاقي در آن يافت مي‌شود.
فساد جنسی
پروفسور سناتار كه زماني پزشك ويژه پادشاه سعودي بوده است، در كتابي تحت عنوان «تجارب طبيب» از جزئيات پارتي‌هاي شبانه و مراسم هاي روسپي‌گري شاهزادگان سعودي پرده بر مي‌دارد. وي نام يكي از شاهزاده های معروف سعودی را می برد که از وی خواسته تا با او لواط کند.در همین زمینه سعود بن عبدالعزیز بن نصیر آل سعود نوه همجنس‌گرای ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی که به اتهام قتل بندر عبدالله عبدالعزیز در تاریخ 15 فوریه 2010 در هتلی در لندن متهم شده بود، چندي پيش به علت آزار جنسی خدمتکارش و در نهایت قتل بی‌رحمانه وی، از سوی دادگاه کیفری مرکزی لندن گناهکار شناخته شده است.
«مارک يونگ» سرباز سابق گارد سلطنتي آل سعود هم در کتابي که به نام «سرباز سعودی» منتشر کرده، مفاسد اخلاقی و جنسی فهد بن عبدالعزير پادشاه عربستان و شاهزاده طلال بن عبدالعزيز و فواز بن عبدالعزيز و تعدادي ديگر از دختران و پسران اين خانواده را فاش کرده است.
اين سرباز انگليسي که بيش از ده سال در گارد سلطنتي پادشاه عربستان خدمت مي کرد در این کتاب مي گويد: مواردي از فساد در اين خانواده مشاهده کرده که به ذهن انسان خطور نمي کند و هر زمان به آن مسائل مي انديشد به علت سکوت در برابر اين فساد گسترده، دچار عذاب وجدان مي شود. وي در اين کتاب زشت ترين صفات را به اين خانواده نسبت مي دهد، از جمله: فاسدان، قماربازان، دزدان، معتادان و چپاولگران... و مي افزايد آن ها با دين بازي مي کنند و اموال عمومي را چپاول مي کنند. يونگ در پيامي خطاب به مردم عربستان مي گويد: حقّتان را مانند ساير ملت هاي آزاده از آل سعود بگيريد.
در حقيقت تبعيض جنسيتي كه در عربستان به نفع مردان وجود دارد، باعث شده است كه دختران و زنان آل سعود با عقده حقارتي كه برايشان ايجاد شده است، به انواع رذالت‌هاي اخلاقي مبادرت ورزند، به گونه‌اي كه گفته شده است آن ها مثلا مردان را در خيابان‌ها مي‌ربايند و افراد ربايش‌شده را به نزديكي و همخوابگي با خود مجبور مي‌كنند.
با نگاهی گذرا به وضعيت حجاب برخی دختران و زنان خاندان سعود به راحتی می‌توان فهمید که بیشتر آنان به مسأله حجاب وقعي نمي‌نهند و به محض اين كه از كشور خارج مي‌شوند، حجاب خود را كنار گذاشته و با مفتضح‌ترين لباس‌ها در مراسم‌ها و اماكن مختلف ظاهر مي‌شوند. دولت مردان آل سعود، زنان خود را مجبور به پایبندی به احکام و اصول اسلامی و یا حتی وهابی نمی دانند و زنان و دختران خاندان آل سعود مجبور نیستند مانند دیگر زنان عربستان سعودی که اکثرشان صورت خود را با پوشیه (نقاب) می‌پوشانند، رفتار کنند؟! بی حجابی، برهنگی در مهمانی ها، تعدد زوجین از سوی زنان و... از نمونه های کوچک بی بند و باری ها و فساد جنسی زنان و دختران وابسته به آل سعود است.
فساد مالی
در گزارشی آمده است ۵ یا ۶ نفر از امرای بزرگ آل سعود و نزدیک به شخص پادشاه، روزانه درآمد ۱ میلیون بشکه ای از ۸ میلیون بشکه نفت صادراتی عربستان را به خود اختصاص می‌دهند. این امرا سهم نفتی خود را در بازارهای جهانی توسط دلالان نفت و به طور جداگانه به فروش می‌رسانند و بخشی از سود خود را به شخص پادشاه تقدیم می‌کنند. البته فساد این خاندان محدود به حوزه نفت نیست، چرا که بسیاری از شاهزادگان آل سعود با وجود تسهیلات بی‌پایان مالی و بانکی، اقدام به تجارت‌های گسترده کرده و فعالیت‌های وارداتی پیدا و پنهانی دارند. در بخشی از این گزارش آمده است: «گفته می‌شود امیر سلطان بن‌عبدالعزیز، قبل از مرگش بخش اعظم زمین‌های شهر مکه را غصب کرده بود».
همچنین در یکی دو سال اخیر موج اعتراض و عصبانیت مردم نسبت به فسادهای مالی آل سعود رو به افزایش است. این اعتراضات در یکی دو سال اخیر به دنبال غصب ۴۰۰ هزار متر از اراضی متعلق به بیت‌المال توسط خواهر شاهزاده خالد فیصل و در پی آن اعتراضات مردم منطقه به نمایندگان وی تشدید شد. وکیل این شاهزاده، در پاسخ به این اعتراضات به یک جمله مشهور از یکی از شاهزادگان سعودی استناد کرده که گفته است: «الارض و مافیها و من علیها هی ملک لنا» یعنی: زمین و هر آنچه در آن است و هرآن کس که در آن زندگی می‌کند، ملک و دارایی ما به حساب می‌آید!
علاوه بر این ها، حداقل حقوق یک نوزاد خانواده سلطنتی در عربستان بیش از ۱۰۰۰۰ دلار در ماه است که مطابق تلگراف سری یکی از سفارتخانه های غربی، یک سوم دارایی ها هرگز در بودجه گنجانده نمی شود و از جیب های شاهزادگان سر در می آورد و خاندان سلطنتی همچنان تکثیر می شوند. ضمن این که شاهزادگان سعودی از زمان تولد از خدمات مجانی تلفن، آب و برق و پروازهای مجانی برخوردارند و از همان روز اول تولد این شاهزادگان، هزینه‌های سنگینی صرف این مسائل می‌شود و در حالی‌که مفتی‌های وهابی سعودی کوچک‌ترین تخلفی از مردم عادی را برنمی تابند و متخلفین را به شدت مجازات می‌کنند.
ارزیابی نهایی
به عنوان ارزیابی نهایی باید تأکید داشت عربستان سعودی که به صورت کاملاً انحصاری و در یک چارچوب بسته تحت سیطره خاندان آل سعود اداره می شود، یکی از رژیم های ثروتمند جهان در نتیجه فروش منابع نفتی و درآمدهای ناشی از حج است. اما درآمدهای حاصله از فروش ذخایر غنی نفت و همچنین منابع مالی و پولی که از طریق حج عاید این کشور شده و مستقیماً در اختیار شاهزادگان و دربار آل سعود واریز می شود، عربستان را در شمار یکی از بزرگترین کشورهای فاسد از لحاظ اقتصادی - مالی و سیاسی قرار داده است، به گونه ای که این فساد به سایر حوزه های اجتماعی، اخلاقی و . . . نیز کشیده شده است. همه این ها در حالی است که بخش زیادی از مردم عربستان در فقر و فلاکت به سر می برند و اساسا بسیاری از مناطق عربستان همچنان در یک زندگی قبیله ای بسیار سطح پائین زندگی می کنند. دو سال قبل، علی الاحمد، کارشناس عربستانی در گفتگو با شبکه العالم گفته بود: وضعیت اقتصادی عربستان روز به روز وخیم تر می شود و هیچ تناسبی بین تولید ملی و خدماتی که به مردم ارائه می شود، وجود ندارد و املاک و ثروت خاندان سلطنتی قابل مقایسه با دارائی های اکثریت مردم نیست. مردمی که از خانه مسکونی ، آموزش و کمترین خدمات موجود در کشورهای همسایه محروم هستند. وی می گوید: میانگین واقعی بیکاری در عربستان بیش از 40 درصد است و میانگین بیکاری زنان بیش از 70 درصد است و اکثر مردم قادر به خرید خانه مسکونی نیستند و 70 تا 80 درصد مردم خانه ندارند و اجاره نشین هستند زیرا خاندان سلطنتی اکثر اراضی را غصب کرده است و قیمت زمین را خود تعیین می کند و یک قطعه زمین در منطقه ای کوچک در عربستان گرانتر از یک قطعه زمین در شهر واشنگتن است
می توان نتیجه گرفت که آل سعود هیچ تمایلی ندارد تا سطح اقتصادی و زندگی مردمش را بالا ببرد، چرا که سبب آگاهی آنان شده و در نتیجه در مقابل مفاسد و ویژه خواری آل سعود خواهند ایستاد./