ماجرای سقوط هواپیمای روسی در صحرای سینا وارد مرحله تازه شد. به نظر می‌رسد احتمال تروریستی بودن این حادثه هر روز جدی‌تر از قبل می‌شود.
پایگاه بصیرت: در جدیدترین اخباری که در مورد این هواپیمای روسی منتشر شده سی‌ان‌ان می‌نویسد: «در ماه اوت یک جت مسافربری انگلیسی که به شرم‌الشیخ رفت نزدیک بود با یک موشک برخورد کند که خطر از بیخ گوشش جست.» سی‌ان‌ان به نقل از گاردین می‌نویسد: «اندکی بعد سقوط جت روسی رخ داد.» در همین ارتباط گاردین می‌نویسد هواپیمایی تامسون با 189 مسافر ارتفاع خود را تا هزار پایی کم کرده بود. وقتی خطر برخورد موشک در 23 اوت از بیخ گوش مسافران گذشت این هواپیما فرود آمد؛ اما ماجرا از مسافران مخفی نگه داشته شد. سخنگوی دولت بریتانیا می‌گوید در تحقیقات‌مان مشخص شد که این اقدام حمله‌ای هدفمند از سوی شبه‌نظامیان نبود. سی‌ان‌ان به نقل از سخنگوی دولت بریتانیا می‌نویسد: «ما این حادثه را در آن زمان بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که حمله‌ای هدفمند نبود و نمی‌توان آن را به شبه‌نظامیان نسبت داد. احتمالا ارتش مصر در آن زمان در حال انجام مانور نظامی بود که این اتفاق برای جت مسافربری بریتانیایی رخ داد.»
سرنوشت هواپیمای روسی در ابهام
ظاهرا سرنوشت هواپیمای روسی متفاوت‌تر از جت مسافری بریتانیایی است. مقام‌های آمریکایی و بریتانیایی و ناظران اروپایی می‌گویند احتمال بمب‌گذاری در آن جدی است؛ مساله‌ای که مقام‌های مصری آن را رد می‌کنند. به گزارش سی‌ان‌ان هم اکنون مقامات مختلف آمریکا و بریتانیا تاکید می‌کنند که به احتمال زیاد، انفجار بمب به هنگام پرواز هواپیمای روسیه، عامل انفجار و سقوط این هواپیما بوده است. مقام‌های امنیتی می‌گویند به احتمال زیاد این بمب به‌صورت بار چمدانی همراه مسافران به هواپیما منتقل شده است. ظن کارشناسان این است که بمب در محل بار هواپیما جاسازی و منفجر شده بود. سی‌ان‌ان به نقل از کارشناسان می‌نویسد: «صدای ضبط شده در کابین خلبان نشان می‌دهد که انفجار صورت گرفته و داده‌های این هواپیما نشان می‌دهد که انفجار امری «تصادفی» نیست.» شبکه فرانسه 2 هم گزارش داد که: «هیچ نشانه‌ای از نقص در سیستم هواپیما طی پرواز اولیه وجود ندارد»
روس‌ها ابتدا فرضیه سقوط را رد می‌کردند. استفن کولینسون، تحلیلگر سی‌ان‌ان پیش از این نوشته بود اگرچه منابع متعدد غربی سخن از احتمال تروریستی بودن سقوط هواپیمای روسی به میان می‌آورند؛ اما روس‌ها وقعی به آن نمی‌نهند. با توجه به اینکه روس‌ها در قضیه سقوط هواپیمای مالزیایی در اوکراین (که گفته می‌شد نیروهای هوادار روسیه آن را ساقط کرده بودند) احتمال تروریستی بودن را رد کردند در قضیه سقوط اخیر هواپیما هم این فرضیه را رد خواهند کرد. اما به گزارش سی‌ان‌ان با توجه به «شواهد اطلاعاتی که مقام‌های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا در اختیار پوتین قرار داده‌اند» ظاهرا مقام‌های کرملین به سویی می‌روند که چاره‌ای جز تایید تروریستی بودن این حادثه ندارند.
فرضیه بمب
فرضیه بمب‌گذاری چهارشنبه گذشته قوت گرفت زمانی که بریتانیا پروازهای خود از شرم‌الشیخ به بریتانیا را به دلایل امنیتی به حال تعلیق در آورد. این فرضیه طی روزهای گذشته در سخنان باراک اوباما و دیوید کامرون تایید شده است. اوباما گفته بود: «احتمال بمب‌گذاری جدی است.» روز جمعه مقام‌های اطلاعاتی بریتانیا اعلام کردند که علت سقوط هواپیمای روسی بمبی بود که «به‌صورت قاچاق از سوی فردی که در فرودگاه شرم‌الشیخ شاغل بوده وارد هواپیما شده است.» از سوی دیگر روز جمعه بی‌بی‌سی اعلام کرد که اطلاعات به دست آمده «از شنود ارتباطات و اطلاعات میان شبه‌نظامیان در صحرای سینا به دست آمده است.» مقام‌های مصری فرضیه بمب‌گذاری را رد می‌کنند. شاید یکی از دلایل اصرار آنها به این قضیه ترس آنها از به خطر افتادن صنعت توریسم این کشور باشد. یکی از مقام‌های ارشد مصری به شرط فاش نشدن نام به سی‌ان‌ان می‌گوید «احتمال بمب‌گذاری فرضیه‌ای است که آن را رد نمی‌کنیم.»
گاردین جدی‌تر از سایر رسانه‌ها فرضیه بمب‌گذاری را دنبال می‌کند. این روزنامه بریتانیایی می‌نویسد تیمی از کارشناسان پروازی فرانسوی در کنار مصری‌ها جعبه سیاه را با موفقیت بررسی کرده و اعلام کردند که صدای بمب شنیده شده است. این روزنامه به نقل از شبکه تلویزیونی فرانسه 2 گزارش می‌دهد که بررسی‌ها انفجار بمب را تایید می‌کند و این مساله احتمال نقص فنی یا اشتباه خلبان را ردمی‌کند. در این گزارش آمده است که خلبانان به‌صورت طبیعی با برج مراقبت تماس داشتند تا اینکه ناگهان بمب منفجر شد. با این حال، مقام‌های مصری با اصرار تلاش دارند تا فرضیه بمب‌گذاری را زیر سوال ببرند.
دست داعش در کار است
نشانه‌ها انگشت اتهام را به سوی داعش می‌برد. مقام‌های آمریکایی می‌گویند زیرمجموعه داعش در صحرای سینا عامل این مساله است. در پیامی صوتی که شاخه داعش در سینا روز چهارشنبه منتشر کرد رسما مسوولیت سقوط هواپیمای روسی را بر عهده گرفت. با این حال، اینکه گفته می‌شد داعش با شلیک موشک هواپیمای روسی را ساقط کرده است رد می‌شود. گزارش رسانه‌هایی مانند گاردین، سی‌ان‌ان و الجزیره حاکی است که بمب مذکور در یک چمدان و از سوی یکی از کارمندان فرودگاه شرم‌الشیخ در قسمت انتهایی (قسمت بار) جاسازی شده و در موضع خود منفجر شده است.
پوتین دستور توقف پروازها به مصر را صادر کرد
بنا به توصیه مقام‌های اطلاعاتی روسیه به پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دستور تعلیق پروازهای کشورش به مصر را صادر کرد. این اقدام تا زمانی که علت سقوط این حادثه مشخص نشود، برقرار خواهد ماند. به گزارش الجزیره، هم اکنون 45 هزار روسی در مصر حضور دارند. پوتین به مقام‌های ذی‌ربط دستور داده راهی برای بازگشت آنها به کشور بیابند. الجزیره می‌نویسد دستور پوتین بسیار فراگیرتر از بریتانیاست. اگر بریتانیا پروازهای خود به شرم‌الشیخ را متوقف کرد اما روسیه پروازهای این کشور به تمام مصر را ممنوع کرده است. الکساندر بورتنیکوف، رئیس سازمان اطلاعاتی روسیه، در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرد: «فکر می‌کنم منطقی است که تمام پروازها به مصر تعلیق شود تا علت واقعی آنچه رخ داد مشخص شود. این تعلیق بر توریست‌ها بیش از همه تاثیر خواهد گذاشت.» اکنون دولت‌های فرانسه و بلژیک هم به شهروندان خود توصیه کرده‌اند به شرم‌الشیخ نروند. کشورهای ایرلند، آلمان و هلند هم پروازها از این کشورها به شرم‌الشیخ و بالعکس را ممنوع کرده‌اند.
پوتین هزینه حضور در روسیه را می‌پردازد
اگر کارشناسان به تحلیلی «قطعی» برسند که سقوط هواپیمای روسی در صحرای سینا اقدامی تروریستی بوده است، این مساله می‌تواند باعث نگرانی افکار عمومی روسیه شده و هزینه پوتین برای نبرد در سوریه را بالا ببرد. سقوطی که به تعبیر بسیاری از کارشناسان، «بدترین فاجعه در تاریخ هوانوردی روسیه و شوروی است و دومین حادثه مرگبار پس از 11 سپتامبر.» دانیل تریزمان تحلیلگر سی‌ان‌ان می‌نویسد وقتی دو روز پس از سقوط هواپیمای روسی پوتین در تلویزیون حضور یافت تا به خانواده قربانیان تسلیت بگوید «چشمانی اشک بار و ناراحت داشت. این پوتین با پوتینی که دو هفته پیش از آن در نشست کارشناسان بین‌المللی در سوچی حضور یافته بود متفاوت بود.» اندکی پیش از سقوط، پوتین در اقدامی که حیرت جهانیان را برانگیخت، بشار اسد را سوار بر هواپیمای روسی به مسکو آورد و سپس او را بازگرداند. روس‌ها از این می‌ترسیدند که پس از توافق اتمی ایران به آمریکا نزدیک شود، اما وقتی در سوریه کنار ایران قرار گرفتند خیالشان راحت شد که فعلا نباید نگران رابطه ایران و آمریکا باشند. تریزمان می‌افزاید: «روس‌ها خوشحالند که بار دیگر به خاورمیانه بازگشته‌اند.»
پوتین می‌گوید از نبردهای لنینگراد یک چیز آموختم. اینکه اگر «نتوان از درگیری اجتناب کرد می‌توان ضربه اول را وارد آورد.» اکنون سوریه محلی برای آزمایش سلاح‌های روسی شده است. روس‌ها یک چیز را فراموش کرده‌اند: «انتظار غیرمنتظره‌ها.» سقوط هواپیمای روسی در زمانی خاص رخ داده است: اقتصاد روسیه اکنون منفی 6/ 4 درصد رشد دارد و تورم به 9 درصد خواهد رسید. بنابراین، در صورت تایید تروریستی بودن سقوط دو احتمال مطرح است: یکی حس خشم که با احساس آسیب پذیری بیشتر می‌شود. این می‌تواند افکار عمومی روسیه را پشت سر پوتین نگه داشته و از او خواستار نابودی داعش در سوریه شوند. دوم ممکن است نسبت به دخالت پوتین در سوریه مخالفت‌هایی صورت گیرد.
با تمام این تفاصیل، نرخ محبوبیت پوتین اکنون بالای 80 درصد است. اگرچه روس‌ها مدافع دولت خود در قضیه اوکراین بودند، اما نسبت به مداخله نظامی در خاورمیانه ممکن است علاقه چندانی وجود نداشته باشد. در صورت تایید تروریستی بودن سقوط هواپیما ممکن است شخص پوتین انگیزه‌اش دو برابر شود: از یکسو، نیروی هوایی خود را برای مبارزه واقعی با داعش به‌کار گیرد، از سوی دیگر دست به گسترش عملیات بزند و در نهایت ممکن است با دولت عراق برای نبرد با داعش وارد همکاری و ائتلاف شود. او حتی ممکن است در صحرای سینا هم دست به عملیات نظامی بزند، البته با همکاری ارتش مصر تا انتقام سقوط هواپیما را از داعش بگیرد. با این حال، زمان نشان خواهد داد که تصمیم پوتین چه خواهد بود و به کدام سو خواهد رفت.
منبع: انتخاب