واکاوی ابعاد و پیامدهای حوادث تروریستی اخیر فرانسه

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/محمدرضا فرهادی

جمعه شب گذشته پاریس یکی از خونین‌ترین شب‌های خود و حتی اروپا در چند سال اخیر را پشت سر گذاشت. حملات تروریستی در پاریس، به طور هم زمان در مکان های مختلف و با استفاده از روش های گوناگون انجام شد. در اولین موج از این حملات، دو بمب گذار انتحاری اقدام به منفجر کردن مواد منفجره در ورزشگاه اورلی فرانسه کردند. در این ورزشگاه تیم فوتبال فرانسه و آلمان مقابل یکدیگر بازی می کردند.  فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه نیز در زمان حملات در ورزشگاه حضور داشته و پس از حملات انتحاری با اسکورت از ورزشگاه خارج شد. همزمان با حادثه ورزشگاه، فردی مسلح در رستوران با استفاده از کلاشینکف به روی مردم آتش گشود و در تالار کنسرت "باتاکلان" نیز دو نفر مسلح با گروگان‎گیری حاضران این تالار، تعدادی را به گلوله بستند. با فاصله بیست و پنج دقیقه از حوادث تالار باتاکلان، حملاتی از سوی یک فرد مسلح دیگر در خیابان «کقون» گزارش شد و با فاصله یک ساعت از اولین حمله در ورزشگاه، حملاتی از سوی دیگر گروه های تروریستی در نزدیکی موزه "لوور" و مرکز خرید «لس هیل» انجام شد. براساس آخرین آمار تعداد کشته شدگان 153 نفر و زخمی ها بیش از 200 تن گزارش شده است.

چرا فرانسه مورد حمله قرار گرفت؟

فرانسه در طول سال جاری برای دومین بار است که مورد حمله تروریستی داعش قرار می گیرد. در بحث چرایی علت این وقایع و چرایی هدف بودن کشور فرانسه تحلیل های متفاوتی صورت گرفته که می توان به عوامل زیر به عنوان مهم ترین دلایل این امر اشاره کرد: 

1) فرانسه بیشترین جمعیت مسلمانان را در میان کشورهای اروپایی دارد و گرایش اکثر آنان نیز نزدیک به وهابیت است که همین امر می تواند زمینه مناسبی را برای فعالیت های تروریستی در این کشور به وجود آورد.

2) بیشترین تعداد تروریست های اروپایی  عضو داعش را  فرانسوی ها تشکیل می دهند. طبق آخرین آمار ۵۷۱ جنگجوی فرانسوی به داعش پیوسته که از این تعداد ۲۴۵ نفر به کشورشان بازگشته‌اند. بازگشت این عوامل و آشنایی آنان با فنون نظامی و عملیات انتحاری، به صورت یک حرکت بالقوه است که با هر جرقه ای این نیرو و حرکت به صورت بالفعل بروز پیدا می کند.

3) شرکت پاریس در ائتلاف بین المللی علیه داعش در سوریه و عراق سبب شد تا بعد از اولین حمله های ائتلاف علیه داعش، در سپتامبر سال ۲۰۱۴، سخنگوی داعش، "ابو محمد العدنانی"، خطاب به مسلمانان و هواداران داعش بگوید: «اگر می توانید یک کافر آمریکایی و یا اروپایی، به خصوص کثافت ها و ناکس های فرانسوی را، به هر طریق ممکن بکشید و به خدا توکل جویید و بدانید که الهی پشتیبان شماست.»

نمی توان گفت که خطابه داعش چقدر با اقبال عمومی در میان مسلمانان فرانسه مواجه شده است؛ اما  کشور فرانسه از یک سال پیش با موج جدید و وسیعی از حملات القاعده و داعش روبرو شده است. هرچند طبق اسناد گوناگون سرویس های اطلاعاتی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه نقش مستقیم در شکل گیری گروهک تروریستی- تکفیری داعش داشته اند، اما با عبور این گروهک از خطوط قرمز ترسیم شده از غرب به آنان، اکنون درصدد مهار و محدود کردن داعشی ها هستند.

اهداف داعش از حمله به فرانسه 

1) نشان دادن حوزه نفوذ عملیاتی و نمایش قدرت این گروه: عملیات داعش یادآور عملیات هایی است که گروه تروریستی القاعده (پدر معنوی داعش) در سال های 2004 و 2005م در کشورهای اروپایی (حادثه تروریستی در متروی لندن و اسپانیا) انجام داد که هدف اصلی خود را نیز گستره عملیاتی و تهدید غرب می دانست. حملات تروریستی لندن در سال 2005 رخ داد زمانی که عاملان انتحاری به طور همزمان ایستگاه های متروی لندن را در ساعاتی که بیشترین ازدحام را داشت هدف قرار دادند. حملات چهار انتحاری به ایستگاه‌های مترو و یک اتوبوس حمل و نقل عمومی در لندن به کشته شدن 50 تن و زخمی‎شدن دست کم 700 تن دیگر انجامید، اما حملات مادرید که یازدهم مارس 2004 به وقوع پیوست خونین‌تر از حملات پاریس بود. حملات مادرید به کشته شدن 191 تن و زخمی شدن بیش از 1750 تن دیگر منجر شد. حملات مادرید که به "انفجارهای 11 مارس" معروف شد، ایستگاه‌ قطار این شهر را هدف قرار داد.

بنابراین داعش با چنین عملیات هایی سعی در نشان دادن وسعت عملیات های خود و همچنین قدرت سازماندهی و عملیات تخریبی خود در نقاط مختلف جهان را دارد و به نوعی درصدد  است که خود را بیشتر یک گروه بین‌المللی نشان دهد تا یک گروه منطقه ای.

2) جلب حمایت های بیشتر: داعش با انجام این گونه عملیات ها سعی در جذب نیرو  و همچنین نشان دادن قدرت انجام عملیات های همزمان دارد و در واقع این حملات پرسروصداي داعش در خاك كشورهاي ديگر، نه تنها باعث توجه بيشتر به اين گروه در افكار بين‌المللي شده، بلكه امكان عضوگيري آن را هم افزايش داده است. این انفجارها به اضافه حملات و حوادث دیگر نه فقط خطر داعش را برملا می کند، بلکه از میزان نفوذ آن در بین نسل جوانان مسلمان در غرب حکایت داشته و نشان می دهد که این گروه در گمراه کردن و استفاده از جوانان در خدمت نقشه های تروریستی خود موفق عمل کرده است. اين كه هر روز گزارش‌هاي زيادي از جنايت‌هاي جدید اين گروه منتشر مي‌شود، نه تنها موجب انزواي آن نشده بلكه جذابيت آن را براي بسياري نيهيليست‌ها و بيماران رواني بيشتر مي‌كند.

پیامدها

1) تقویت رویکرد های اسلام ستیزانه: مهم ترین پیامد حمله اخیر در افزایش اسلام هراسی و اسلام ستیزی است. این عملیات ها می‌تواند مسلمانان کشورهای مختلف را در تنگنای امنیتی و حتی شهروندی قرار دهد و شاهد مثال آن نیز عملیات شارلی ابدو بود که بعد از این حادثه تروریستی نزدیک به 114 عملیات و توهین علیه مسلمانان در نقاط مختلف جهان صورت گرفت.

2) تلاش غرب در جهت تقویت حضور سیاسی – نظامی در منطقه:  طبق ماده 5 منشور ناتو حمله به یکی از اعضای ناتو به منزله حمله به تمام اعضای آن است و کشورهای دیگر موظف به دفاع ازکشور مورد حمله واقع شده هستند. در این میان آمریکا بیشتر از همه تشنه جنگ جدیدی در منطقه و مخصوصاً سوریه است، که از آغاز بحران در سوریه درصدد حمله زمینی به دمشق بود، که با مخالفت مجامع جهانی و ایستادگی برخی کشورها این حملات صورت نگرفت. بنابراین فراهم نمودن شرایط برای ورود مجدد و حضور مؤثر متناسب با منافع غرب، به رخدادهای در حال وقوع در سوریه و کم‌رنگ‎نمودن نقش ایران و روسیه به بهانه مبارزه با تروریست و در جهت کسب موقعیت برتر و احتمالاً حذف رئیس جمهور این کشور، در قالب یک ائتلاف جدید و یا احیای ائتلاف قبلی از اهداف مهم آمریکا است. در نتیجه آمریکا با وقوع حادثه اخیر در پاریس مترصد حضور مجدد در منطقه و مخصوصاً سوریه است و هدفی را که در 5 سال گذشته مبنی بر سرنگونی دولت بشار اسد موفق به انجام آن نشد، سعی دارد در این مقطع زمانی به نتیجه برساند و از سوی دیگر به دلیل هزینه های زیاد انسانی و مالی، آمریکا خواهان مشارکت بیشتر کشورهای اروپایی در بحث مبارزه با تروریسم است.  

3) تحت الشعاع قرار دادن انتفاضه سوم مردم فلسطین: اگر عملیات داعش را با فرض عملیاتی طراحی شده توسط سرویس‎های امنیتی رژیم صهیونیستی بدانیم، یکی از رویکردهای اخیر حمله به پاریس را می‎توان در عدم توجه به بحث انتفاضه دانست. انتفاضه سوم که نزدیک به دوماه است آغاز شده و اخیراً نیز با رویکردی مسلحانه روبه گسترش بود، سرویس امنیتی رژیم صهیونیستی درصدد عدم توجه مردم سایر جهان نسبت به آن است.

جمع بندی و نتیجه گیری

1. کشورهای اروپایی (مخصوصاً فرانسه) در سال های گذشته به شکل های مختلف حمایت خود را از تروریست ها در سوریه انجام دادند و در واقع این عملیات تروریستی، زنگ خطر را به صدا در آورده که هرگونه پشتیبانی و حمایت از گروه های تروریستی می تواند پیامدهای منفی برای کشورهای مزبور داشته باشد. 

2. داعش امروزه در سوریه و عراق با شکست های سنگینی مواجه شده و شرایط میدانی مطابق میل این گروه  پیش نمی رود و  با تحت فشار قرار گرفتن در صحنه میدانی، به دنبال نمایش قدرت برای دوستان و دشمنان خود است. 

3. به نظر می‌رسد که فرانسه و غرب سعی دارند از این موضوع به عنوان فرصتی برای منافع خود استفاده کنند و با غلیان احساسات و هیجانات و هدایت کردن این موارد بر اساس منافع خود، دگر ‎بار اصل و حقیقت واقعه را بپوشانند اما این موضوع نیز ناقض سرنوشت محتوم این نوع بازی‌های تروریستی نیست و پیش‌بینی رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه در نهایت حامیان تروریسم تکفیری مجبور خواهند بود که با هزینه زیاد، این جریان را از بین ببرند، به وقوع خواهد پیوست./