گذشته از اظهارات گذرای فرمانده سپاه پاسداران در مورد تهدید عربستان سعودی و ترکیه به ورود زمینی به خاک سوریه دیگر هیچ واکنش قابل ملاحظه ای از سوی مقامات ایرانی در مورد این تهدیدات شاهد نبودیم و در مذاکرات میونیخ شاهد آن بودیم که روسیه و ایران و حتی دولت سوریه خیلی تمایلی به آتش بس ندارند.
بر کسی پوشیده نیست که دلیل اصلی تهدیدات عربستان سعودی و ترکیه به مداخله مستقیم در خاک سوریه توقف پیشروی نیروهای دولتی سوریه با حمایت ایران و روسیه است. تقریبا همه تحلیل گران نظامی متفق القول هستند که در صورت ادامه روند فعلی سقوط شهر حلب و بسته شدن مرز ترکیه مساله چند روز بیش نیست و نیروهایی که با ملیاردها دلار کمک های عربستان سعودی و ترکیه در آنجا مستقر شده بودند صد تا صد تا و نه یکی یکی در حال فرار هستند.
در دهه هفتاد و هشتاد میلادی لیبی و معمر القذافی قبله گاه همه گروه های مبارز در جهان بودند و این کشور ملیاردها دلار پول نفت خود را هزینه جنگ در دیگر کشورها می کرد و متاسفانه امروزه شاهد عاقبت کارهای قذافی هستیم. جای تاسف دارد که عربستان سعودی و ترکیه پا جای پای قذافی گذاشته اند.
در این شرایط قطعا حامیان این نیروها خشمگین خواهند بود و بیانات مسئولین عالیرتبه عربستان سعودی و ترکیه نشانه این ناراحتی است.
ترکیه مرزهای خود را به سوی پناهنده های سوری بسته و فقط اجازه می دهد کمک های انسان دوستانه در خاک سوریه به دست پناهنده ها برسد چرا که به این وسیله با استفاده از سپرهای انسانی می تواند شروع به ایجاد منطقه حائل که سالهاست متقاضی ایجاد آن در سوریه است و با مخالفت دیگر کشورها مواجه می باشد را ایجاد کند. بدیهی است که تعداد زیادی از آنهایی که به عنوان پناهنده درون مردمان معمولی هستند جنگجویان و تروریست ها و خانواده های آنها هستند که سالها در منطقه حضور داشتند و انواع و اقسام جنایات را مرتکب شده اند و با نزدیک شدن نیروهای دولتی از بیم مجازات پا به فرار گذاشته اند، ترکیه هم با این کار خود خواهان آن است که آنها را وادار به جنگ یا مرگ کند، به هر حال سالها برای چنین روزی خرج آنها را پرداخت کرده اند.
از سوی دیگر شاهد آن هستیم که ترکیه از ابزار غرق کردن اوروپا در سیل مهاجران استفاده ابزاری می کند تا بتواند از اوروپا باج گیری کند و به اهداف خود برسد.
آمریکایی ها به هیچ وجه در این شرایط ، مخصوصا نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری در این کشور، تمایل به ورود به یک جنگ تمام عیار برای چشم و ابروی ترکیه و عربستان سعودی ندارند و در موارد زیادی مخصوصا مقابله با کردها همچون اوروپایی ها کاملا با ترکیه مخالف هستند. از سوی دیگر اوروپایی ها ترکیه را مسبب اصلی بحران های انسانی فعلی میدانند وبه همراه ناتو تمایلی به همکاری و یا باج دادن به ترکیه در این ماجرا جویی ندارد.
مضاف بر اینکه کردها از نظر کشورهای غربی به عنوان همپیمان و نه دشمن تلقی می گردند وحتی تعداد زیادی از آنها توسط کشورهای غربی همچون آلمان و ایالات متحده آموزش و تسلیح شده اند. حمله های ارتش ترکیه به آنها از نظر جهانیان محکوم است و در صحبت های اخیر اکثر مسئولین آمریکایی و غربی شاهد این دیدگاه بودیم.
آنطرف ماجرا هم عربستان آنقدر خود را در جنگ های مختلف و قتل عام مردم بی گناه درگیر کرده که فضای عمومی بین المللی بسیار نسبت به این کشور دید منفی پیدا کرده و حتی رسانه هایی که تا همین چند صباح پیش به دلیل فشارهای غربی ها تمایلی به انتقاد از جنگ های عربستان سعودی نداشتند امروزه مجبور هستند از رفتارهای عربستان سعودی انتقاد کنند.
بدیهی است که ثروت عربستان هم بی حد و حصر نیست و با اینکه همه به چند صد میلیارد دلار اندوخته باقیمانده عربستان سعودی چشم دوخته اند اما می دانند که با ادامه شرایط فعلی یعنی پایین بودن قیمت نفت و هزینه های سرسام آور سربار جنگ در یمن عربستان سعودی نخواهد توانست برای طولانی مدت از اندوخته های خود استفاده کند و مخصوصا اگر بخواهد مستقیم وارد جنگ سوریه گردد. به دلیل جنگ یمن عربستان سعودی مجبور شد سال گذشته حدود 100 ملیارد دلار از ذخیره 700 ملیارد دلاری خود را خرج کند و در صورت ورود مستقیم به جنگ سوریه مجبور خواهد بود دو برابر این مبلغ را هزینه کند.
در صورتی که عربستان سعودی و ترکیه بخواهند مستقیم وارد جنگ سوریه گردد چند حسن برای ایران و روسیه خواهد داشت:
1 — روس ها که مدت هاست بغض سرنگونی جنگنده خود را در گلو نگاه داشته اند فرصت انتقام از ترک ها را پیدا خواهند کرد وقطعا با سرنگونی چندین هواپیمای ترک و حتی شاید چند صد هواپیما تقاص سرنگونی هواپیمای خود را پس خواهند گرفت. در مقابل ایران و همپیمانانشنیز فرصت انتقام از عربستان سعودی را خواهند یافت. به هر حال ورود به خاک سوریه یعنی بازی کردن در زمین ایران و روسیه و اینجا دیگر یمن نیست که عربستانی ها بتوانند به راحتی هر کاری بخواهند انجام دهند. نه حریم هوایی در اختیار آنهاست و نه حریم دریایی و زمین هم در اختیار یگان های زمینی سوریه و همپیمانان آن از ایران و یگان های مردمی سوری و حزب الله لبنان و عراق است، گو اینکه کمتر از نام یگان های مردمی عراق در رسانه ها بحث می شود اما شاید بتوان گفت در صورت ورود نیروهای عربستان و ترکیه به خاک سوریه این یگان ها بیشترین کینه را نسبت به این نیروها دارند و پیش بینی می شود اقشار مختلف مردم عراق (از شیعه و سنی و کرد) برای قتل عام نیروهای سعودی و ترک بسیج شوند چرا که سالهاست صدها هزار عراقی توسط آنها کشته شده اند و فرصتی برای انتقام وجود نداشته.
2 — ورود عربستان سعودی و ترکیه به خاک سوریه این اجازه را به ارتش سوریه نیز خواهد داد که نیروهای آنها را هم در خاک خود مورد هدف قرار دهد و هم اینکه داخل ترکیه و حتی داخل عربستان سعودی را هدف قرار دهد و با تسلیحاتی که ارتش سوریه در اختیار دارد و در اختیارش قرار خواهد گرفت قطعا این دو کشور آسیب های سنگینی را شاهد خواهند بود. به هر حال سوریه امروزه به خرابه ای تبدیل شده که دیگر آب از سر آن گذشته و چند تا بمب و موشک کمتر یا بیشتر تاثیری بر مردمان آن ندارد اما در صورتی که ریاض یا آنکارا یا استامبول یا… مورد هدف قرار گیرند هم ترکیه و هم عربستان خیلی چیز ها را دارند تا از دست دهند. برخی منابع سوری اذعان دارند که موشک های ارتش سوریه بر چاه های نفت عربستان و قطر و همچنین مناطق صنعتی و توریستی ترکیه کلید شده و فقط منتظر فرصت برای آتش هستند.
3 — با شرایط نظامی عربستان سعودی ورود به جنگ سوریه به معنای هزینه کردن چند برابر و ضعیف شدن توان آن در یمن خواهد بود به هر حال توان مالی عربستان سعودی هم هر چه قدر که باشد امکان اجیر کردن نیرو و سرباز برای جنگ نامحدود نمی باشد و جنگیدن در دو جبهه کاملا متفاوت احتمال ورشکستگی سقوط حکومت را نیز در پی خواهد داشت.
4 — ورود عربستان سعودی و ترکیه گذشته از همه مصیبت هایی که ممکن است به بار آورد قطعا روند پایان یافتن جنگ در سوریه و یمن و مناطق دیگر را تسریع خواهد بخشید چون دو کشور کلیدی در بحران های منطقه خاورمیانه دیگر در جنگ نیابتی نخواهند بود بلکه در جنگ مستقیم مجبور هستند کل توان خود را صرف کنند و به این شکل سریعتر به مرحله ناتوانی ادامه روند جنگ ها، البته اگر پس از آن حکومت های آنها باقی بمانند، خواهند رسید.
5 — نقشه روسیه و ایران جهت پایان دادن جنگ سوریه در حال جواب دادن است و در صورتی که دیگر کشورها دخالتی در این کشور نکنند مخالفین مجبور به نشستن پای میز مذاکره خواهند شد و کار تروریست ها بزودی پایان خواهد یافت و آقای بشار الاسد که سال گذشته از کمبود نیروی نظامی برای مقابله با تروریست ها در کشورش سخن می گفت امروزه از ادامه جنگ تا آزاد سازی وجب به وجب سرزمین خود سخن می گوید و دیگر همه کشورهای جهان پذیرفته اند که تحمیل تغییر در یک کشور از خارج امکان پذیر نمی باشد (البته به جز عربستان سعودی و ترکیه و اقمار آنها). مضاف بر اینکه ورود مستقیم عربستان و ترکیه به نفع دولت سوریه خواهد بود چرا که آقای بشار الاسد به عنوان رهبر جنگ بر علیه دشمنانی که در صدد اشغال کشورش هستند تلقی خواهد شد و قطعا خیلی از مردم سوریه که تا به امروز در باره جنگ بی تفاوت بودند به حکومت و ارتش این کشور خواهند پیوست.
6 — در صورت درگیری مستقیم نیروهای عربستان و ترکیه با نیروهای ایران و روسیه قطعا زمینه تسلیح و تجهیز نیروهای مخالف ترکیه وعربستان همچون کرد ها و حوثیها باز خواهد شد و تسلیحات پیشرفته تر در اختیار اینان قرار خواهد گرفت تا دو کشور عربستان و ترکیه مجبور شوند در دو جبهه تمام عیار درگیر باشند.
7 — اخبار زیادی مبنی بر اینکه روسیه اقدام به تجهیز ارتش سوریه به سلاح های بسیار مدرن نموده تا در صورت بروز چنین جنگی نیاز به ورود مستقیم روسیه به درگیری نباشد بلکه خود ارتش سوریه از پیشرفته ترین نسل تسلیحات روسی برای مقابله با این تهاجم استفاده کند منتشر شده. نباید فراموش کرد که روسیه نسل پنجم سلاح های مدرن خود از هواپیماهای جنگنده گرفته تا موشک های زمین به هوا و غیره را در سوریه مستقر کرده در حالی که دو همپیمان ایالات متحده به تسلیحات نسل دوم و سوم آمریکایی مجهز می باشند که تاب مقابله با سلاح های روسی را نخواهند داشت و همان هواپیماهای اف شانزده عربستان که در پایگاه انجرلیک مستقر شده اند در صورت ورود به خاک سوریه و تمایل ارتش سوریه به سرنگونی آنها شاید چند ثانیه فرصت پرتاب خلبان را هم نداشته باشند. چند سال پیش شاهد آن بودیم که سوری ها دو هواپیمای اف شانزده ترکیه را با موشک های سام 6 (که جزو نسل اول و دوم موشک های روسی به حساب می آیند) سرنگون کردند حال چه رسد به موشک های اس 300 و اس 400.
8 — قطعا هم انصار الله در یمن و هم مردم دیگر کشورها از جمله بحرین ولیبی و… از درگیری مستقیم عربستان و ترکیه خوشحال خواهند بود چرا که فرصت پیدا خواهند کرد که نفسی تازه کنند.
9 — بدیهی است کل تهدید های ترکیه و عربستان سعودی از این بابت است که روند پیشروی ارتش سوریه را کند تر کنند ولی اینبار دولت سوریه با پشتوانه هایی که در اختیار دارد زیر بار نرفته و احتمالا نخواهد رفت و سخنان اخیر پرزیدنت بشار الاسد خود گواه این بحث است، چون دولت سوریه می داند که این فرصت طلایی را نباید از دست دهد و امروزه تنها راه برون رفت از این بحران پایان نظامی جنگ است چرا که امکان مذاکره با طرف هاییهمچون داعش و جبهه النصره و احرار الشام و جیش الاسلام و صدها گروه کوچک و بزرگ که بر خاک سوریه مسلط هستند میسر نمی باشند.
در هر صورت می توان گفت امروزه روسیه تمایلی به آتش بس در سوریه ندارد و به همین دلیل هم بحث رفع تخاصمو… در زوریخ مطرح است تا فرصت باشد ارتش سوریه روی زمین کار را تمام کند و دیگر همه یقین دارند که پرزیدنت پوتین تصمیم قطعی برای پایان جنگ در سوریه و حمایت از همپیمانان روسیه را گرفته تا ضربه شصتی به مخالفین روسیه نشان دهد وهمچنین معادلات جدید بین المللی را ترسیم نماید.
از سوی دیگر ایرانی ها هم معتقد هستند کشاندن عربستان سعودی به باتلاق سوریه می تواند ضربه مهلک کلیدی به دشمن منطقه ای آنها باشد و به هر ترفندی شده باید پای عربستان سعودی را به این گاف بزرگ کشاند.
نکته ای که شاید خیلی عیان نیست اما وجود دارد آن است که هم روسیه و هم ایران ودیگر کشورهای نفتی از ورشکستگی عربستان سعودی منتفع خواهند شد چرا که سیاست غرق کردن بازار نفت امروزه ضرر های سنگینی را به اقتصاد این کشورها وارد کرده و همه می دانند این سیاست تا زمانی که ذخیره ارزی عربستان وجود دارد ادامه خواهد یافت، قطعا در صورت پایان یافتن این ذخیره ارزی عربستان سعودی مجبور خواهد بود سیاست های نفتی خود را تغییر دهد و چه بسا همراه با تغییر سیاست های نفتی سیاست دخالت در دیگر کشورها را نیز تغییر دهد.
پس می توان در پایان گفت دولت سوریه وایران و روسیه خیلی هم بدشان نمی آید عربستان و ترکیه مستقیم وارد جنگ سوریه شوند تا کار را یکسره کنند.
منبع: ریانووستی