سفر رئیس‌جمهور کره جنوبی به تهران

پایگاه بصیرت

خانم «پارک گئون های» رئیس‌جمهور کره جنوبی که از 25 فوریه 2013 به‌ عنوان یازدهمین و اولین رئیس‌جمهور خانم در این کشور انتخاب شد، 12 اردیبهشت ماه در سفری سه روزه به تهران می‌آید و تعدادی از وزرا و مسئولان ارشد اقتصادی و صاحبان صنایع بزرگ این کشور، او را در این سفر همراهی می‌کنند. 

سخنگوی رئیس جمهور کره جنوبی پیش از انجام این سفر عنوان کرده بود که پارک گئون‌ های، به عنوان نخستین رئیس جمهور کره جنوبی که از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور در سال 1962 (بعد از 54 سال) به تهران سفر می‌کند، می‌خواهد «بنیانی برای همکاری» با ایران را پایه‌گذاری کند. 

قرار است رئیس جمهور کره جنوبی روز دوشنبه 13 اردیبهشت ماه با حسن روحانی رئیس جمهور ایران دیدار و گفت‌‌وگو کند.

بعد از اعلام روز اجرای برجام و در اوایل بهمن سال گذشته رسانه‌های کره جنوبی از سفر «پارک گئون های» به ایران خبر دادند، ولی تاریخ دقیقی را برای آن اعلام نکردند. از آغاز مناسبات تهران و سئول این نخستین سفر مقامات کره جنوبی در این سطح به ایران است.

پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور از بررسی راه‌های تقویت همکاری مشترک در حوزه‌های انرژی، بانک و بیمه، پروژه‌های زیربنایی، بهداشت و درمان، علمی، فناوری و فرهنگی به عنوان محورهای بحث و تبادل نظر روسای جمهوری 2 کشور نام برده و گفته است اسناد متعددی نیز در این حوزه‌ها، با حضور روسای‌ جمهور و توسط مقام‌های عالی‌رتبه ایران و کره جنوبی، امضا خواهد شد.

اسماعیلی با بیان اینکه با امضای این اسناد، تحرکی جدی در روابط رو به توسعه 2 کشور ایجاد خواهد شد، گفت که در جریان سفر رئیس‌جمهور کره جنوبی به تهران که تا چهاردهم اردیبهشت ماه ادامه می‌یابد، همایش بررسی راه‌های تقویت و گسترش روابط اقتصادی و تجاری تهران - سئول در دوره پسابرجام و فرصت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های کره‌ای در پروژه‌های اقتصادی کشورمان، با حضور رئیس جمهور کره و روسا و مدیران بخش‌های دولتی و خصوصی 2 کشور در تهران برگزار می‌شود.

روابط دیپلماتیک بین 2 کشور در سال 1341 برقرار شد و تا قبل از تاسیس سفارت ایران در سئول، سفارت کشورمان در توکیو مسئولیت هماهنگی روابط با کره جنوبی را عهده‌دار بود. با تاسیس سفارت و به‌ دنبال آن افزایش تردد مقامات عالیرتبه 2 کشور، زمینه توسعه هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های اقتصادی فراهم شد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دولت کره از جمله اولین کشورهایی بود که دولت جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و با حفظ سفیر خود در تهران تمایلش را نسبت به گسترش مناسبات اعلام کرد، ولی در این دوره سفارت کشورمان در سئول در سطح کاردار به فعالیت خود ادامه داد.

عدم اتخاذ مواضع خصمانه و همراه نشدن کره جنوبی با کشورهای تحریم‌کننده ایران، زمینه مساعدی را برای گسترش روابط دوجانبه تهران و سئول فراهم آورد. در خرداد 1368 متعاقب سفر معاون وقت آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه کشورمان به سئول، تحولات جدیدی در روابط دو کشور پیش آمد و متناسب با اولویت‌های سیاست خارجی کشور اقدامات مناسبی صورت گرفت و اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران به سئول اعزام شد و از همین زمان روابط و همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های اقتصادی، فنی و صنعتی ارتقا یافت و میزان آن به ویژه در دوران بازسازی جنگ تحمیلی به چند برابر افزایش یافت.

عمده صادرات کره جنوبی به ایران کشتی، خودرو و قطعات یدکی آن، لوازم الکتریکی و ماشین‌آلات صنعتی و واردات کره جنوبی از ایران شامل نفت، مواد پتروشیمی، نفتا، بوتان، پروپان، میوه و آب میوه است.

تا پیش از سال 2010 مناسبات اقتصادی تهران و سئول سیر صعودی داشت، اما سئول از سال 2010 و برای همراهی با آمریکا، تحریم‌های اقتصادی و تجاری را علیه تهران اعمال کرد و از آن پس سیر مناسبات ایران و کره جنوبی روند نزولی به خود گرفت. تا قبل از سال 2010 که کره جنوبی به جمع تحریم‌کنندگان ایران بپیوندد، ایران ششمین بازار بزرگ شرکت‌های تولیدی کره جنوبی محسوب می‌شد.

قبل از تحریم‌ها حدود 2500 شرکت کره‌ای با ایران مراودات تجاری داشتند و به 17 میلیارد دلار روابط تجاری دوجانبه رسیده بودند، اما این میزان پس از تحریم‌ها به دو سوم کاهش یافت.

پس از اعلام روز اجرایی شدن برجام در اواخر دی ماه، بانک مرکزی کره جنوبی نیز در اوایل بهمن ماه تحریم‌های اعمال شده علیه کشورمان را لغو کرد و «بانک واردات - صادرات» این کشور از امضای توافقنامه جدید به منظور ایجاد تسهیلات مالی برای شرکت‌های فعال کره‌ای در ایران به مبلغ 5 میلیارد یورو خبر داد.

همچنین دولت سئول 5 بهمن 1394 اعلام کرد که محدودیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری علیه ایران که از سال 2010 اعمال شده بود را لغو می‌کند و به‌دنبال رفع محدودیت‌ها برای تراکنش‌های مالی با نهادهای مالی ایرانی، این کشور واردات نفت خود از تهران را بدون سقف خواهد کرد. همچنین تهران و سئول، در راستای دلار زدایی تصمیم گرفتند که معاملات تجاری خود را با «وون» انجام دهند.

پس از توافق وین هیأت‌های بازرگانی کره جنوبی و مقامات این کشور در راستای گسترش روابط اقتصادی رفت و آمدهای خود به تهران را آغاز کردند و در 9 اسفند 1394 وزیر تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی در سفری به تهران و در دیدار با رئیس کل بانک مرکزی در خصوص تقویت روابط کارگزاری بانکی و اتخاذ تصمیم برای ایجاد خطوط اعتباری به منظور تسهیل روابط تجاری بین 2 کشور مذاکره کرد.

«جوهوانگ وان» وزیر تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی، همچنین از ادامه فعالیت شعب بانک‌های ایرانی در کره جنوبی خبر داد و گفت که شعب بانک‌های ایرانی از جمله بانک ملت برای ادامه فعالیت در کشور کره پس از رفع تحریم‌ها، هیچ مشکلی ندارند و موانع موجود دراین خصوص برطرف شده است.

همچنین در 21 اسفند سال گذشته و پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، رسانه‌ها از برقراری پرواز مستقیم ایران و کره جنوبی برای نخستین بار در چهار دهه گذشته خبر دادند و وزارت زمین، زیرساخت و حمل و نقل این کشور اعلام کرد، به شرکت هواپیمایی کره که بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی این کشور است، مجوز پرواز داده شده است تا چهار بار در هفته، بین «اینچئون»، دروازه اصلی کره جنوبی در حومه سئول و تهران، مسافر و بار جا به جا کند.

پس از توافق وین مقامات و مسئولان کره جنوبی با سفرهای متعدد به ایران تمایل خود را برای گسترش روابط، رفع تحریم‌ها و افزایش مناسبات بین دو کشور در زمینه‌های مختلف نشان دادند. سفر «چوتائه بونگ» قائم مقام وزیر خارجه کره جنوبی در 6 تیرماه 1394 و همچنین سفر «یون بیونگ سه» وزیر خارجه کره جنوبی به همراه «یو ایل هو» وزیر زیرساخت‌ها و حمل و نقل این کشور به تهران در 16 آبان 1394 در راستای گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور صورت گرفت و وزیر خارجه کره جنوبی در این سفر گفت که انتظار می‌رود که توافق هسته‌ای تاثیری مثبت بر اقتصاد کره داشته باشد و شرکت‌های کره‌ای می‌توانند از فرصت‌های به وجود آمده در بخش‌های نفت، گاز طبیعی، پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی، ساخت بندر، تولید خودرو و آهن آلات گرانبها استفاده کنند.

در سال گذشته همچنین «جو هیونگ وان» وزیر تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی در سفری به تهران با علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی دیدار و گفت‌وگو داشت. در این دیدار تفاهم‌نامه همکاری اقتصادی 5 میلیارد یورویی بین کره جنوبی و ایران توسط نمایندگان وزیر تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی و علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی امضا شد. همچنین تفاهم‌نامه همکاری‌های ریلی بین راه‌آهن ایران و شرکت هیوندای-روتم کره جنوبی برای تامین 150 دستگاه ریل باس از محل اعتبارات فاینانس از جمله توافقات صورت گرفته بین ایران و کره جنوبی در سال گذشته بود.

مناسبات ایران و کره جنوبی تنها به روابط اقتصادی خلاصه نمی‌شود و در سال 92 مسئولان کره جنوبی همچنین تفاهم‌نامه‌ای با مسئولان کتابخانه ملی ایران در زمینه گسترش روابط فرهنگی نیز امضا کردند. تفاهم‌نامه امضا شده بین طرفین شامل 6 ماده است که مبادله دانش و اطلاعات، مبادله استاد و کارشناس، شرکت در کنفرانس‌ها، کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، برگزاری نمایشگاه‌ها و همکاری‌های پژوهشی در زمینه شناسایی، اصول و روش‌های بایگانی، ارزشیابی، توصیف، حفظ و نگهداری و اطلاع‌رسانی اسناد آرشیوی از اساسی‌ترین موارد درج شده در آن است.

نهاد ریاست جمهوری کره جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرده که بزرگ‌ترین هیأت تجاری این کشور شامل 236 نفر از مسئولان، صاحبان و دست‌اندرکاران شرکت‌های بزرگ و مؤسسات مطرح تجاری، بازرگانی و صنعتی کره جنوبی از جمله شرکت‌های هیوندای و سامسونگ، «پارک گئون هی» را در سفر به ایران همراهی می‌کنند. همچنین گفته می‌شود که تیم خبری کره جنوبی متشکل از 85 خبرنگار، تصویربردار و عکاس نیز به همراه رئیس‌جمهور کره جنوبی به تهران خواهند آمد.

کره جنوبی پس از لغو تحریم‌های ایران تلاش گسترده‌ای برای ورود به بازار ایران داشته و تاکنون چند هیأت تجاری به ایران اعزام کرده است. با توجه به اینکه در دوره پیش از تحریم‌ها میزان مبادلات تجاری 2 کشور یک بار به بیش از 17 میلیارد دلار رسیده است، این کشور به دنبال احیای روابط و تلاش برای بازگشت مجدد به سطح روابط گذشته است.

کره جنوبی پنجمین کشور واردکننده نفت جهان و یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است. این کشور حدود 10 درصد نفت مورد نیاز خود را از ایران تامین می‌کند و ایران سومین بازار بزرگ صادراتی کره جنوبی در خاورمیانه به شمار می‌آید.

پس از برجام واردات نفت این کشور از ایران افزایش یافته و طبق آمار اداره گمرک این کشور واردات نفت کره جنوبی از ایران در ماه فوریه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 91 درصد افزایش یافته و به 269 هزار و 20 بشکه در روز رسیده است. کره جنوبی قصد دارد در سال جاری میلادی میزان واردات نفت از ایران را افزایش داده و به 285 هزار بشکه برساند.

رسانه‌های کره جنوبی نیز از بازار ایران پس از برجام به عنوان بازار فرصت‌های نوظهور یاد کرده‌اند و دست‌اندرکاران بخش‌های صنعتی کره در نشستی در سئول اعلام کردند که قراردادهایی با ارزش بین 13 تا 17 میلیارد دلار در سفر رئیس‌جمهور کشورشان به ایران بین 2 کشور منعقد خواهد شد.

با توجه به تعاملات و رفت و آمدهای هیأت‌های کره جنوبی پس از برجام و همچنین سفر رئیس‌جمهور این کشور برای نخستین بار به ایران در تاریخ مناسبات سیاسی تهران و سئول، این سفر می‌تواند نقطه عطفی در روابط 2 کشور باشد تا همچون گذشته مناسبات تجاری ایران و کره جنوبی به بالاترین سطح برسد.