نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اولین مناظره خود را پیش از انتخابات ماه نوامبر برگزار کردند و این بار هم توافق هسته ای ایران بحث داغ مناظره بود و دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون برای جلب افکار عمومی آمریکا ادعاهای ضد ایرانی خودشان را تکرار کردند. هر دو بر این مسئله تاکید کردند که در صورت ورود به کاخ سفید همچنان فشارها به ایران را ادامه خواهند داد.
سرانجام رقابت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای ورود به کاخ سفید وارد حساس ترین مرحله یعنی مناظره تلویوزیونی شد تا دو رقیب جمهوری خواه و دموکرات توانایی خود را برای احراز و کسب این مقام به محک آزمایش بگذارند. حدود 40 روز تا رقابت نفسگیر دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواهان و هیلاری کلینتون، نامزد دموکرات ها برای جلب آرای مردمی و تکیه زدن به مسند ریاست جمهوری باقی مانده است و دو رقیب تلاش می کنند تا در این مناظره ها که نقش مهمی در تعیین سرنوشت انتخابات خواهد داشت برای پیروزی بر طرف مقابل استفاده کنند. به همین منظور در مورد مسائل متعددی که می تواند راه را برای پیروزی آنها در انتخابات نوامبر هموار کند، اظهارنظر می کنند.
نخستین مناظره دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دوشنبه شب به وقت محلی در دانشگاه «هوفتسرا» در منطقه "لانگ آیلند" ایالت نیویورک برگزار شد. مناظره با محوريت مسائل اقتصادی و داخلی امريكا شروع شد و طرفين ضمن دادن وعده و وعيدهايی برای بهبود وضعیت داخلی تلاش كردند وعده‌ها و طرح های طرف مقابل را تخطئه كرده و نشان دهند که برنامه هایشان بهترین راهکار برای حل مسائل داخلی است. بحث جنجالی افشای ایمیل های کلینتون، مقابله با ترویسم بین المللی و آزادی حمل سلاح در آمریکا از نکات اصلی بودند که بخش زیادی از این مناظره را به خود اختصاص داد و در مواردی به جنگ لفظی بین دو نامزد منجر شد. فردای روز مناظره، شبکه تلویزیونی سی ان ان اعلام کرد در نظرسنجی به عمل آمده، هیلاری کلینتون با فاصله ای چشم گیر از رقیب خود دونالد ترامپ برنده نخستین دور مناظره ریاست جمهوری 2016 آمریکا شد.
مسابقه ایران ستیزی
هرچند دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون در نخستین مناظره انتخاباتی بیشتر بر مسائل داخلی و اقتصاد این کشور متمرکز بودند، اما همانگونه که پیش بینی می شد موضوع ایران نیز یکی از اصلی ترین مسایل مورد بحث دو رقیب در عرصه سیاست خارجی بود. کلینتون و ترامپ که در یک سال گذشته از هر تریبونی برای اظهار سیاست های ضد ایرانی خود استفاده کرده اند، این بار هم از تریبون مناظره برای متهم کردن ایران استفاده کرده و لفاظی های سابق خود علیه برنامه هسته ای ایران را تکرار کردند.
از زمانی که روند مناظره ها و سخنرانی های تبلیغاتی میان دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شدّت گرفته است، نقطه مشترک میان هر دو نامزد دموکرات و جمهوری خواه، مواضعشان در قبال توافق هسته ای است که هر دو برای جذب آرای مردم و نمایندگان هم حزبی خود بارها در این زمینه اظهارنظر کرده اند. کلینتون و ترامپ از هر اقدام ایران را به مثابه نوعی تهدید یاد می کنند به نحوی که شاید بتوان گفت یکی از راه های اصلی رسیدنشان به مسند ریاست جمهوری را تهدید جلوه دادن ایران می دانند؛ چیزی که همواره در رقابت های انتخاباتی آمریکا وجود داشته است!
دو نامزد اصلی انتخابات رياست جمهوری امريكا در این مناظره تلویزیونی تا توانستند سعي كردند انتقاد بار هم كنند و از كارزار انتخاباتی بيرون بزنند، اما با وجود مواضع تند، هر دو نامزد نشان دادند پُر از عقده ها و كينه های ايران ستيزانه هستند و تنها تاكتيک های اين ستيزه گری ممكن است متفاوت باشد.
ترامپ همان گونه که در ماه های گذشته بارها از توافق هسته ای با ایران انتقاد کرده و این توافق را بزرگ ترین اشتباه و بدترین توافق با یک کشور خارجی خوانده بود و بدون اشاره به این که در صورت رسیدن به جایگاه ریاست جمهوری، با این توافق چه خواهد کرد؛ در این مناظره هم به طور مداوم از آن انتقاد کرد. ترامپ مدعی شد که با اعمال تحریم های فلج کننده آمریکا، ایران زیر بار فشارها خفه می شد که با اشتباه توافق هسته ای، ایران از این تهدید جان سالم به در برده و حالا در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت منطقه¬ای است. ترامپ پیشتر در سخنانی جنجالی ادعا کرده بود که در صورت رئیس جمهور شدن توافق هسته ای ایران و 1+5 را پاره می کند.
نامزد جمهوری خواهان همچنین به مساله پرداخت 7/1 میلیارد دلار پول از سوی آمریکا و به صورت نقد به ایران اشاره کرده و با انتقاد از این موضوع مدعی شد که این پول باجی بود که بابت آزادی زندانیان آمریکایی به دولت ایران داده شد.
ادعاهای ترامپ درباره پرداخت دارایی های ایران از سوی واشنگتن در حالی است که بر اساس مفاد برجام باید همه تحریم های ظالمانه غرب علیه ایران در همان روز اول اجرا برداشته می شد و دارایی های بلوکه شده ایران در بانک های خارجی به تهران بازگردانده می شد که با گذشت 9 ماه از اجرای این توافق هنوز گشایشی در این زمینه انجام نشده است.
در نقطه مقابل، هیلاری کلینتون در دفاع از توافق هسته ای، گفت که تحریم های ایران از زمانی که او وزیر امور خارجه بوده است آغاز شده و مدعی شد که در آن دوره تلاتش کرده است ائتلافی با دیگر کشورها از جمله چین و روسیه برای سخت تر کردن تحریم های ایران تشکیل دهد. کلینتون اگرچه همواره در دفاع از توافق هسته ای که در دوران ریاست جمهوری دموکرات ها شکل گرفت، سخن رانده است، اما همیشه بر این مسئله تاکید دارد که برای مقابله با قدرت یابی منطقه ای ایران، باید دامنه و ساختار تحریم ها علیه این کشور حفظ شود تا امنیت رژیم اشغالگر و متحدان مرتجع عربی آمریکا در منطقه بیش از پیش تامین شود. چرا که کلینتون مدعی است فشارهای بیشتر به ایران می تواند سبب امتیازگیری از تهران شود.
این در حالی است که توافق هسته ای ایران و 1+5 نزدیک به 9 ماه است که اجرایی شده است، ولی به خاطر بدعهدی امریکا در عمل به تعهداتش، تاکنون اقدام جدی برای برداشته شدن تحریم ها و بازگشت دارایی های بلوکه شده ایران انجام نشده است. با توجه به این که ترامپ و کلینتون مواضع تندی علیه برنامه هسته ای ایران دارند به نظر می رسد، رسیدن هر یک از این دو نامزد به مسند ریاست جمهوری آمریکا، آینده برجام را در هاله ای از ابهام قرار می دهد. با توجه به این که کنگره آمریکا می گوید توافق هسته ای الزام آور نیست و رئیس جمهور آتی این کشور می تواند آن را لغو کند، از هم اکنون نگرانی ها نسبت به اجرای تعهدات غرب در قبال توافق با ایران افزایش یافته است.
همسویی با رژیم صهیونیستی
بدون تردید یکی از دلایلی که سبب شده تا دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روی توافق هسته ای ایران و 1+5 بیشتر مانور دهند، جلب نظر سران رژیم صهیونیستی و لابی قدرتمند صهیونیسیم در آمریکا، «آیپک»، است که همیشه در نتیجه نهایی انتخابات آمریکا نقش تعیین کننده ای داشته است. ترامپ در این مناظره ضمن اعلام اینکه با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی ملاقات کرده است، گفت:«باور کنید او (نتانیاهو) از توافق هسته ای با ایران اصلا خوشحال نیست». لازم به ذکر است که بنیامین نتانیاهو که اصلی ترین مخالف توافق هسته ای است، پس از توافق ایران با 1+5، از آن به عنوان «اشتباه تاریخی» یاد کرد و گفت که تمام تلاش خود را برای مقابله با آن به کار خواهد بست.
ترامپ و کلینتون یک روز پیش از مناظره انتخاباتی با نتانیاهو در نیویورک دیدار کردند و بار دیگر بر ادامه حمایت های خود از رژیم صهیونیستی تاکید کردند تا شاید بتوانند حمایت لابی صهیونیستی را برای پیروزی در انتخابات آتی جلب کنند. واشنگتن اخیرا با كمک نظامي 38 ميليارد دلاری امريكا به تل آويو موافقت کرده كه در تاريخ مناسبات دو طرف بی سابقه است و این نشان می دهد آمریکا در دوران پسابرجام سعی دارد از نگرانی های رژیم اسرائیل درباره توافق هسته ای انجام شده بین ایران و 1+5 بکاهد و با این کمک های نظامی که بخشی از آن صرف ایجاد ترتیبات جدید منطقه ای علیه ایران خواهد شد، امنیت رژیم صهیونیستی را در مقابل محور مقاومت افزایش دهد.
بحث شناورهای ایرانی
علاوه بر توافق هسته ای ایران، موضوعات دیگری هم در روابط بین ایران و آمریکا وجود دارد که در ماه های اخیر سبب بروز برخی تنش ها بین دو طرف شده است و آن به اختلافات منطقه ای و قدرت فزاینده ایران در خلیج فارس مربوط می شود. به همین منظور، از دیگر نکاتی که در مناظره ترامپ و کلینتون نام ایران به میان آمده و درباره آن بحث و جدل صورت گرفت، اظهارات اخیر دونالد ترامپ درباره "شلیک به قایق های ایرانی در خلیج فارس" بود که کلینتون این قبیل اظهارات را نشانه عدم صلاحیت ترامپ برای احراز سمت ریاست جمهوری دانست. کلینتون با اشاره به اینکه ترامپ در صدد تحمیل یک جنگ با ایران با این قبیل اظهارات و اقدامات خواهد بود، او را فردی تحریک پذیر دانست و گفت که او صلاحیت دسترسی به کدهای سلاح های هسته ای آمریکا را ندارد. دونالد ترامپ اخیرا گفته است، در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، هر قایق تندور ایرانی که برای ناو شکن های آمریکایی در آبهای خلیج فارس مزاحمت ایجاد کند را هدف قرار خواهد داد.
نیروهای سپاه پاسداران ایران سال گذشته 10 تن از ملوانان آمریکایی را که وارد آب های ایران شده بودند دستگیر کردند و همین مسئله کافی بود تا جمهوری خواهان آمریکا سیاستهای باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور در مقابل ایران را به باد انتقاد بگیرند. جمهوری خواهان زانو زدن ملوانان آمریکایی در مقابل نیروهای ایرانی را تحقیری برای واشنگتن اعلام کردند.
نتیجه
با رسیدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به ایستگاه پایانی، هر دو نامزد مطرح انتخابات آمریکا خود را برای افزایش فشار بر ایران و مقابله با برنامه هسته ای این کشور آماده کرده اند و این البته به معنای قرارگرفتن تهران در موضع ضعف نیست، بلکه هیاهوی کلینتون و ترامپ، بخشی از پیچیدگی مسئله ایران برای آمریکا را بازگو می کند و دو نامزد جمهوری خواه و دموکرات سعی می کنند با موج سواری بر روی برنامه هسته ای ایران علاوه بر جلب حمایت لابی صهیونیستی برای پیروزی در انتخابات 8 نوامبر، نشان دهند که نسبت به سیاست خارجی و منافع ملی آمریکا در خارج از این کشور اهمیت و ارزش بیشتری قائل هستند. هرچند ترامپ و کلینتون از اعمال فشارهای بیشتر بر ایران سخن می گویند، اما واشنگتن از موقعیت مناسبی برای اعمال چنین فشاری بر ایران برخوردار نیست. برتری یافتن کلینتون در قبال ترامپ در این مناظره، نشان می دهد که به احتمال ممکن، سیاستمداران آمریکایی خواهان ادامه یافتن سیاست های اوباما در قبال ایران هستند. اوباما از جنگ هوشمند در برابر ایران سخن گفت و آن را در قالب جنگ نیابتی عملیاتی کرد، بنابراین او رویارویی مستقیم و حتی اعمال فشار بیشتر بر ایران را ناکارآمد دانست و تنها به بحران سازی پیرامون ایران پرداخت، این در حالی است که واشنگتن دولتی را در ماه های آینده به خود خواهد دید که از سردرگمی بیشتری نسبت به دولت اوباما در قبال مسائل غرب آسیا و از جمله ایران برخوردار است و در این وضعیت دولت آمریکا بیشتر رفتارهای سلبی، یعنی دامن زدن بیشتر به بحران های منطقه را تجربه خواهد کرد، اما باز هم نباید فراموش کنیم که مهره های بحران ساز آمریکا در منطقه، همچون عربستان در موقعیت به مراتب بدتری نسبت به سال های قبل هستند./