صهیونیست ها همیشه از این فضا به نفع خودشان استفاده کرده اند، اما در منطقه از حیث افکار عمومی یک شکست برای رژیم صهیونیستی محسوب می شود و حتی می تواند باعث کند شدن عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با برخی کشورها مثل عربستان و ترکیه شود. در عین حال در داخل فلسطین می تواند شهرک سازی های بیشتر را در پی داشته باشد
چند روز قبل اکثریت اعضای سازمان یونسکو قطعنامه ای را تصویب کردند مبنی بر این که هیچ ارتباط دینی میان مجموعه مسجدالاقصی و قبه الصخره در شهر قدس اشغالی با یهودیان وجود ندارد و این مجموعه مذهبی، مکانی مقدس تنها برای مسلمانان است. آمریکا، انگلیس، لتونی، استونی، هلند و آلمان به این قطعنامه رای منفی دادند و به این ترتیب نهاد فرهنگی یونسکو را تحت سیاست های خصمانه خود قرار دادند. چه زمینه هایی سبب شد تصویب این قطعنامه به نتیجه برسد؟ تصویب آن چه پیامدهایی برای رژیم صهیونیستی خواهد داشت؟ آیا سبب کاهش حفاری های رژیم اسرائیل در مسجدالاقصی خواهد شد؟
خبرنگار گروه بین الملل بصیرت در این زمینه گفتگویی را با سیدجعفر رضوی، کارشناس مسال فلسطین انجام داده است که در ذیل می آید:
بصیرت: چه زمینه هایی سبب شد تا تصویب قطعنامه یونسکو در خصوص تعلق داشتن مسجد الاقصی به مسلمانان به نتیجه برسد؟
سیدجعفر رضوی: سازمان یونسکو یک سازمان فرهنگی و آموزشی محسوب می شود. به خاطر همین تا حدودی از جریانات سیاسی به دور است. تصویب قطعنامه یونسکو در چند دلیل که در ذیل آمده است را مورد بررسی قرار می دهم:
دلیل اول در تصویب این قطعنامه، جریانات سیاسی کمتر بر روی این سازمان تاثیرگذار بوده است.
دلیل دوم تصویب این قطعنامه در نهاد یونسکو به این سبب است که در آنجا تا حدی جریان های چپ گرا تاثیرگذار هستند. جریان های چپ گرا در یونسکو، تا حدی ضد صهیونیستی هستند و با صهیونیست ها هماهنگ عمل نمی کنند. هرچند که آمریکا هم بر روی این جریان های چپ گرا تاثیرگذار است و آنها را به سمت و سوی اهداف خودشان می کشانند.
دلیل سوم تصویب این قطعنامه، با توجه به فرهنگی بودن سازمان یونسکو می باشد. این سازمان بر اساس مستندات تاریخی صحبت می کند. یونسکو تمام حفاری هایی که در مسجدالاقصی انجام شده را مورد بررسی قرار داده است و آثار آنجا را بر اساس اسناد تاریخی مورد بررسی قرار داده است. بنابراین یونسکو بر اساس مستندات تاریخی می داند که هیچ اثر یهودی مثل معبد سلیمان که رژیم صهیونیستی آن را جعل کرده است، در مسجدالاقصی وجود ندارد و تمامی آثار اسلامی هستند. یونسکو تا به حال نزدیک به 70 قطعنامه در مورد مسجدالاقصی و فلسطین تصویب کرده است و صادر کردن این قطعنامه برای اولین بار نبوده است و در این زمینه سابقه دارد. مستندات تاریخی متعددی وجود دارد که در بسیاری وقت ها در تائید اسلامی بودن مسجدالاقصی بوده و در مقابل آن هیچ اثر یهودی یا مستند تاریخی که بتواند تائید کند مسجدالاقصی یهودی بوده، وجود نداشته است این ها دلایل عمده ی قطعنامه یونسکو می باشد.
در کنار همه شرایطی که در داخل یونسکو وجود دارد، قطعنامه اخیر را کشورهای عربی پیشنهاد دادند و فضای داخل یونسکو هم مثبت بوده است. به خاطر همین قطعنامه در یونسکو تصویب شد.
بصیرت: واکنش رژیم صهیونیستی به این قطعنامه را چگونه ارزیابی می کنید؟
سیدجعفر رضوی: نخست وزیر رژیم صهیونیستی شخص بنیامین نتانیاهو به طور مستقیم واکنش نشان داده است و به مانند دفعات قبل با ادبیات تمسخرآمیز و تا حدی تحقیرآمیز در مورد این قطعنامه صحبت کرده است. او مثال های خنده داری را در واکنش به این قطعنامه گفته و گفته است که رد مالکیت رژیم صهیونیستی از مسجدالاقصی مانند این می ماند که بگوییم دیوار چین برای چین و اهرام ثلاثه متعلق به مصر نمی باشد. در واقع نتانیاهو تلاش کرده است که با دو مثال تاریخی در مورد مکان هایی که دارای مستندات تاریخی هستند، قطعنامه یونسکو را زیر سوال ببرد. این در حالی است که مراکز باستان شناسی صهیونیست ها حتی یک اثر را نتوانستند پیدا کنند که آن را متعلق به یهودیان بدانند.
بصیرت: تصویب این قطعنامه چه فشارهایی را می تواند متوجه رژیم اسرائیل کند؟
سیدجعفر رضوی: باید وجوه سیاسی تصویب این قطعنامه را متفاوت از وجوه فرهنگی آن دانست. از نظر فرهنگی شاید تصویب این قطعنامه برای فلسطینی ها مثبت باشد، اما از نگاه سیاسی برای فلسطینی ها نتایج منفی در پی خواهد داشت. صهیونیست ها همیشه در عمل نشان داده اند که از این وضعیت به نفع خودشان استفاده می کنند. مثلا حدود چهار سال قبل وقتی که تشکیلات خودگردان تلاش کرد که عضو سازمان ملل شود، آمریکایی ها مانع شان شدند و به سمت یونسکو متمایل شدند. وقتی تشکیلات خودگردان با نام کشور فلسطین به عضویت یونسکو درآمد و زمانی که این عضویت صورت گرفت، آمریکایی ها کمک 200 میلیون دلاری خود را به یونسکو را قطع کردند. یعنی آمریکایی ها یونسکو را مجبور کردند که یا عضویت فلسطین را پس بگیرد یا این که عملا تعطیل شود. بنابراین یونسکو در آن سال تا مرز تعطیلی پیش رفت، اما آمریکائی ها نتوانستند کاری انجام دهند. شرایط سیاسی که صهیونیست ها از آن بهره برداری خواهد کرد، متفاوت خواهد بود. برخی از کارشناسان و تحلیل گران معتقدند که این گونه اقداماتی که از برخی نهادها مانند یونسکو صورت می گیرد، طرح های خود صهیونیست هاست. یعنی آنها تلاش می کنند که چنین اتفاقاتی بیفتد که بتوانند در پاسخ به تصویب این نوع کارها، اقدام به شروع شهرک سازی کنند و یا این که در نزدیکی مسجدالاقصی نهادهای فرهنگی تاسیس کنند. صهیونیست ها همیشه از این فضا به نفع خودشان استفاده کرده اند، اما در منطقه از حیث افکار عمومی یک شکست برای رژیم صهیونیستی محسوب می شود و حتی ممکن است که منجر به تظاهرات در کشورهای مختلف شود که می تواند آنها را به عقب برگرداند. حتی می تواند باعث کند شدن عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با برخی کشورها مثل عربستان و ترکیه شود. درعین حال در داخل فلسطین می تواند شهرک سازی های بیشتر را در پی داشته باشد که باید منتظر زمان بمانیم و ببینیم آنها چه اقداماتی خواهند کرد.
بصیرت: تا چه اندازه قطعنامه یونسکو در کاهش اقدامات خربکارانه رژیم صهیونیستی در مسجدالاقصی مؤثر است؟
سیدجعفر رضوی: بیشتر در حیطه کاهش عادی سازی روابط با صهیونیست ها مؤثر است، اما پیش از این قطعنامه هایی از سوی یونسکو و یا سازمان ملل تصویب شده است، اما در میدان عمل نشان داده است تاثیری را ندارد. به ویژه این که یونسکو یک نهاد فرهنگی است و قطعنامه هایی را که صادر می کند، بار عملی ندارد و اهرم فشاری برای اجرا کردن قطعنامه هایی که تصویب می کند، در اختیار ندارد. لذا قطعنامه های یونسکو بیشتر در حد توصیه باقی می ماند. در این زمینه یونسکو هفتاد قطعنامه تا الان اجرا کرده است، اما وقتی به حجم حفاری ها در مسجدالاقصی نگاه می کنیم شاید از سال 1967 تا الان سه دوره در نظر بگیریم، از سال 2000 به این طرف چند برابر شده است، با وجود این که هفتاد قطعنامه ایجاد شده نمی توانیم در مورد تصویب قطعنامه یونسکو امیدوار باشیم، مگر این که کشورهای منطقه مانند قطر، مصر و دیگر کشورهای اسلامی همانطور که این قطعنامه را به سازمان یونسکو پیشنهاد دادند، به عنوان اهرم فشار برای اجرایی کردن آن عمل کنند. ولی با توجه به روابط این کشورها با رژیم صهیونیستی بعید است که این اتفاق بیفتد. اما می تواند این قطعنامه یک سند خوبی برای سازمان ها و کشورهای اسلامی باشد که در سازمان ملل از آن بهره بگیرند و بتوانند یک فشار بین المللی را بر روی رژیم صهیونیستی اعمال کنند. از این حیث می تواند بسیار مثبت باشد.
بصیرت: گروه های مقاومت فلسطین از جمله حماس چه نگاهی به این قطعنامه دارند؟
سیدجعفر رضوی: واکنش حماس در تصویب قطعنامه، مثبت ارزیابی شده است و کاملا از تصویب این قطعنامه ابراز خوشحالی کرده اند. آنها امیدوار هستند که این وضعیت ادامه پیدا کند. اما بعید است که نقشی در تصویب آن داشته باشند. جنبش های مقاومت مانند حماس یا جهاد از روابط خودشان استفاده می کنند. وقتی دفتر سیاسی حماس در قطر است و یکی از کشورهای پیشنهاد دهنده این طرح به یونسکو هم قطر می باشد. قطعا حماسی ها در این قطعنامه نقش داشته اند و قطری ها حتما با حماس در مورد پیش نویس این طرح مشورت کرده اند. اما این که نقش مستقیم داشته باشند خیلی منطقی هم به نظر نمی رسد. چرا که حماس به شدت در نوار غزه تحت فشار هستند. اگر مستقیما اقدامی از سوی حماس صورت بگیرد، این فشار بیشتر خواهد شد. اگر بخواهند بلیط هایی را هم خرج کنند برای مواقع بحرانی تر مثل تبادل اسرا یا اگر جنگی اتفاق بیفتد آنها را نگه می دارند./
با تشکراز جناب سیدجعفر رضوی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.
مصاحبه از: وحید قاسمی