با توجه به اهمیت راهبردی شهر حلب در شمال سوریه، ارتش این کشور طی چند ماه گذشته با کمک متحدان خود، حملات شدید را علیه گروه های تروریستی در نقاط مختلف این شهر و اطراف آن سامان داده است تا مقدمات آزادی کامل این شهر را در آینده ای نه چندان دور فراهم کند.
محاصره شرق حلب نخستین گام ارتش در جهت اعمال فشار و تنگ کردن محاصره علیه تروریست ها بود. در گام های بعدی، عملیات های ارتش به جنوب غربی و شمال نیز تسری یافت. این در حالی است که در جبهه شرقی و خصوصا شهر رقّه نیز شاهد تحرکاتی هستیم که بر معادلات آتی سوریه تاثیرگذار خواهد بود.
جبهه جنوب غرب
هفته گذشته در جبهه جنوب غربی حلب، ارتش سوریه و نیروهای مقاومت، عملیات غافلگیرانه ای را علیه ائتلاف جیش الفتح آغاز کردند که به دنبال آن مجتمع های مسکونی «1070» آزاد شد. مجتمع های 1070 در حد فاصل دو منطقه مهم و راهبردی دانشکده های نظامی (تسلیحات، توپخانه و فنی هوایی) و منطقه «الحکمه» واقع شده است.
بر اساس آخرین گزارش های میدانی، درگیری ها در این منطقه هنوز ادامه دارد و نیروهای مقاومت در حال تثبیت مواضع خود هستند. عملیات پیشروی نیروهای سوری و مقاومت پس از آزادسازی مجتمع های راهبردی 1070 به سمت ارتفاع «البطیخ» و مدرسه الحکمه ادامه دارد.
با تسلط ارتش بر این منطقه که با آتش سنگین همراه بود و به کشته شدن 40 تن از ترویست ها انجامید، شکاف گذرگاه جنوبی شهر ترمیم شده و گروه های تروریستی همچون گذشته به آسانی قادر به حمله به شهر نخواهند بود. منطقه جنوب غرب حلب متصل به استان ادلب است که همچنان در اختیار ترویست ها با محوریت جبهه فتح الشام می باشد.
همزمان ارتش سوریه حمله سختی را علیه ترویست ها در روستای «منیان» انجام داد. این روستا به مثابه خط آتش میان مواضع ارتش سوریه در اطراف حلب جدید و مواضع ترویست ها محسوب می شود.
حملات موفقیت آمیز ارتش در حالی صورت می گیرد که گروه های تکفیری حدود سه هفته پیش عملیات سنگینی را با عناوین مختلفی همچون «معرکه بزرگ حلب» و «جنگ ابوعمر سراقب» به منظور تصرف مناطق غرب حلب و شکستن محاصره حلب شرقی آغاز کرده بودند. سه منطقه دانشکده نظامی، پروژه 3 هزار دستگاه و کارخانه سیمان برای گروه‌های مسلح تروریستی اهمیت زیادی داشت، چون با تصرف این سه منطقه، ابتکار عمل در سراسر شهر حلب به دست آنها می افتاد.
این حملات توسط ارتش سوریه خنثی شد و تنها منطقه «ضاحیه الاسد» به تصرف تروریست ها درآمد، اما با آزادسازی مجتمع های «1070» راه بازپس گیری ضاحیه الاسد و نیز 2 شهرک راشدین 4 و 5 کاملا مهیا شده است.
وزارت دفاع روسیه چند روز مانده به آغاز عملیات تروریست‌ها برای شکست محاصره، شمار تروریست‌های آماده جهت شرکت در این حمله را 30 هزار نفر تخمین زد و اعلام کرد بیش از 50 نفر انتحاری برای شکستن خطوط دفاعی ارتش سوریه در بین تروریست‌ها داوطلب شده بودند.
این حمله واکنشی پیشگیرانه به عملیات ارتش سوریه در مهر ماه گذشته بود که طی آن موفق شد، مجتمع دانشکده نظامی را آزاد و گروه‌های تروریستی را از منطقه «راموسه» دور و بار دیگر گروه‌های تروریستی در بخش شرقی حلب را محاصره کند. ارتش سوریه با سیطره بر اردوگاه آوارگان فلسطینی «حندرات» گروه‌های وابسته به جیش الفتح را به عمق مناطق شرقی حلب عقب راند و فشار بر دو منطقه «بستان القصر» و «الشقیف» را افزایش داد.
پس از آن عملیات ارتش با عنوان «کسر العظام» (شکستن استخوان ها) در منطقه الباب ادامه خواهد یافت. ارتش سوریه قصد دارد با این عملیات مانع نفوذ ترکیه به این منطقه و حمایت از گروه‌های تروریستی شود. الباب یک شهر بزرگ و مهم در مرکز استان حلب است که با حمله ائتلاف نیروهای کُرد دموکراتیک (SDF) به منبج در شمال شرق الباب، به عنوان کانتون مستقل کردها در شمال سوریه و جنوب ترکیه به عنوان حلقه وصل میان حسکه و عفرین مورد توجه قرار گرفت. ترکیه تلاش دارد با عملیات موسوم به «درع الفرات» )سپر فرات( جای پایی در این منطقه یافته و مانع عملی شدن طرح ایجاد کردستان سوریه شود.
روسیه نیز در معرکه سرنوشت ساز حلب تحرکات خود را تشدید کرده و اعلام کرده است حملات هوایی خود را علیه مواضع تروریست ها افزایش خواهد داد. علاوه بر پایگاه هوایی «حمیم» در لاذقیه، قرار است بخشی از این حملات از طریق ناو «پطرس کبیر» که در بندر طرطوس مستقر شده است، صورت گیرد.
در این حال، ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نبرد حلب را به نبرد «گروزنی» پایتخت چچن تشبیه کرده و تاکید کرده است با استفاده از مشت آهنین، معرکه حلب را یکسره خواهیم کرد.
جبهه شرق
همزمان با نزدیک شدن آغاز عملیات بازپس گیری شهر راهبردی الباب و پیشروی های اخیر در جبهه شهر حلب، تحرکات داعش در محور شرقی افزایش یافته است. صدها تن از عناصر تروریستی داعش مستقر در محور شرقی جاده راهبردی «خناصرـ اثریا» با هدف سیطره بر این جاده راهبردی خود را به نزدیکی مواضع نیروهای سوری و مقاومت در محیط شرقی روستای «جب العلی» رسانده اند.
نیروهای جبهه مقاومت نیز در این منطقه تحرکات تروریست ها را رصد کردند و توانستند با استفاده از موشک‌های ضدزره بیش از30 خودروی نظامی تروریست ها را که حامل تجهیزات نظامی و عناصر داعش بودند، منهدم کنند. سایر عناصر تروریستی که متوجه شدند نیروهای مقاومت بر این منطقه مشرف هستند از منطقه متورای شدند.
تحول دیگر در جبهه شرق آن است که هفته گذشته نیروهای دموکراتیک کُرد سوریه رسما آغاز عملیات «غضب الفرات» (خشم فرات) را به منظور آزادسازی شهر رقّه از دست داعش اعلام کردند. این نیروها که تحت حمایت مستقیم سیاسی- نظامی آمریکا قرار دارند، تاکید کردند عملیات آزادی شهر رقّه، پایتخت خلافت خود خوانده داعش از چندین محور آغاز خواهد شد که مهم‌ترین محور آن شهر «عین عیسی» است که ۳۵ کیلومتر با مرکز شهر فاصله دارد.
نیروهای دموکراتیک کرد اعلام کردند دست کم 30 هزار نیرو در عملیات آزادسازی رقّه مشارکت خواهند داشت که 10 هزار نفر آنها از عرب‌های سوریه هستند .نیروهای سوریه دموکرات مقادیر زیادی سلاح و تجهیزات از ائتلاف ضد داعش برای آغاز عملیات آزادی شهر رقّه دریافت کرده و قرار است از حمایت هوایی ائتلاف برخوردار شوند. خط تدارکاتی از سوی آمریکا میان استان کردستان عراق تا استان حسکه و شهر تل ابیض در شمال رقّه ایجاد شده و طی روزهای اخیر حداقل 15 کاروان بسیار بزرگ، شامل صدها خودروی باری حامل سلاح، مهمات و تجهیزات جنگی و تدارکات غیرنظامی برای شبه نظامیان کرد ارسال شده است.
ترکیه بارها تاکید کرده که کُردها حق شرکت در این عملیات را ندارند. این در حالی است که نیروهای دموکراتیک کُرد گفته اند که در عملیات برای آزادی شهر رقّه شرکت کرده و ترکیه در این عملیات نخواهد بود. ائتلاف ضد داعش تحت رهبری آمریکا نیز اعلام کرده بود که آماده است همزمان با عملیات آزادسازی موصل عراق، عملیات شهر رقّه را نیز آغاز کند.
بنابر گزارش های میدانی با گذشت بیش از یک هفته از آغاز عملیات خشم فرات، تا کنون هیچ گونه دستاور ملموس میدانی بدست نیامده است. طی روزهای گذشته تنها کنترل روستای «لقطة» و چند مزرعه اطراف آن در جنوب شهر عین عیسی در شمال رقّه به دست کردها افتاده است. یک منبع نظامی در شورای فرماندهی نیروهای دموکراتیک کرد از سخت بودن عملیات رقّه خبر داد. وی بر این باور است که این عملیات به مراتب دشوارتر از عملیات سیطره بر شهر منبج در شمال استان حلب است که 73 روز به طول انجامید، این در حالی است که ائتلاف ضد داعش در عملیات آزادسازی رقّه جدیت زیادی ندارد.
جمع بندی
نظام سوریه و متحدانش با اولویت بخشی به حلب در شمال سوریه، عملیات پاکسازی این منطقه را با قوت ادامه می دهند و طی روزهای گذشته به دستاوردهای مهمی دست یافته اند. هدف از این عملیات ها، آزادسازی حلب به عنوان یک منطقه راهبردی از دست تروریست ها و قطع ارتباط گروه های تکفیری و تروریستی با ترکیه است. آزادسازی حلب به طور طبیعی زمینه آزادی مناطق غربی (ادلب) و شرقی (رقّه) را نیز فراهم خواهد ساخت.
سیطره نظام سوریه بر حلب، معادلات بحران سوریه را به کلی دچار تغییر خواهد کرد و به عنوان نقطه عطفی در پیروزی های محور مقاومت و شکست های سنگین تروریسم و حامیان آن ثبت خواهد شد. به همین دلیل حلب از نگاه دشمن نیز اهمیت زیادی دارد، لذا همه تلاش خود را به کار می برد تا مناطق تحت تصرف را از دست ندهد. بر این اساس روند آزادی و پاکسازی کامل حلب، چه بسا دشوار و زمان بر خواهد بود.
اما نکته امیدبخش آن است که روند تحولات میدانی خصوصا طی چند ماه گذشته، کاملا به نفع نظام سوریه رقم خورده است. اگر زمانی تروریست ها با تصرف حلب رویای تجزیه شمال سوریه را در سر می پروراندند، اما اکنون جز عقب نشینی و شکست چاره ای ندارند./