آیا ترامپ در سوریه «منطقه امن» ایجاد خواهد کرد؟

پایگاه بصیرت

به گزارش بصیرت به نقل از تابناک، دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا، در همین ابتدای کار با اتخاذ تصمیمات جنجالی، از منع صدور ویزا برای اتباع هفت کشور گرفته تا برنامه ساخت دیوار در مرز با مکزیک، زنگ هشدار را در سرتاسر دنیا به صدا درآورده است. یکی از طرح های وی که به تازگی اعلام شده، ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه است؛ اقدامی که حتی صدای روسیه را هم درآورده و به واکنش واداشته است.

به گزارش «تابناک»، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به عنوان بخشی از برنامه خود برای جلوگیری از ورود پناهجویان سوری به آمریکا، قصد ایجاد «مناطق امن» را برای اسکان آوارگان در داخل خاک سوریه دارد. بر اساس پیش نویس یک فرمان اجرایی جدید ترامپ، از وزارت خارجه و دفاع آمریکا خواسته ظرف مدت 90 روز برنامه ای را برای ایجاد مناطق امن در سوریه و مناطق پیرامونی آن برای اسکان آوارگان تدوین نمایند.

بر اساس این فرمان اجرایی، این طرح هم راستا با توقف برنامه موسوم به «پالایش آوارگان» و پذیرش آوارگان سوری به عنوان پناهجو صورت می گیرد و تا زمانی ادامه خواهد داشت که ترامپ – به گفته خودش – اطمینان حاصل کند که تغییرات لازم در برنامه پذیرش پناهجویان لحاظ شده است.

روزنامه «لس آنجلس تایمز» در مطلبی در این زمینه اشاره می کند که جزئیات مربوط به ایجاد مناطق امن هنوز مشخص نیست و ترامپ هنوز محورهای سیاست خود در قبال سوریه را اعلام نکرده است. تنها نکته ای که تا به حال وی درباره اش با قطعیت اعلام نظر کرده، این است که هزینه ایجاد چنین منطقه امنی را باید کشورهای منطقه بپردازند، نه ایالات متحده.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهور روسیه در واکنش به این طرح اشاره کرد که با مسکو درباره چنین اقدامی مشورت نشده و آمریکا باید مراقب باشد که وضعیت آوارگان را بدتر از چیزی که هست، نکند. پسکوف همچنین گفته تمامی پیامدهای انجام چنین اقدامی می بایست در نظر گرفته شود. 

این در حالی است که در مقابل، معارضین سوریه و دولت ترکیه به عنوان یکی از حامیان اصلی آن ها، مدت هاست که خواستار ایجاد منطقه امن در سوریه هستند. افزون بر این، معارضین از کشورهای غربی درخواست کرده بودند جهت ایجاد منطقه پرواز ممنوع، موشک های دوش پرتاب در اختیارشان بگذارد، اما مقامات آمریکایی با اشاره به اینکه ممکن است این سلاح ها به دست تروریست ها بیفتد، از انجام آن خودداری کردند. 

در سال 2013، ژنرال مارتین دمپسی در جلسه ای در کمیته خدمات مسلح اشاره کرد که ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه، در همان ابتدا 500 میلون دلار هزینه خواهد داشت و پس از آن نیز هزینه تداوم آن، ماهانه یک میلیارد دلار خواهد بود. وی همچنین افزود که ممکن است چنین اقدامی به کلی بی فایده باشد، زیرا دولت سوریه در عملیات های خود عمدتاً به نیروهای زمینی متکی است.

افزون بر این، با ورود مستقیم مسکو به عرصه درگیری ها در سوریه در سپتامبر 2015، احتمال بروز تقابل میان آمریکا و روسیه نیز به ماجرا اضافه و سبب شد بخت برقراری منطقه پرواز ممنوع بیش از پیش کاهش یابد. البته موضوع تنها جنبه هوایی قضیه نیست، بلکه برای محافظت از سرپناه های آوارگان در منطقه مذکور، نیاز به شمار زیادی نیروی زمینی هم خواهد بود.

در همین راستا، جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا در یک سخنرانی در سنا که سال گذشته انجام شد، اظهار داشت که برای برقراری منطقه امن در سوریه، به 15 تا 30 هزار نیرو نیاز است. وی پس از بیان این موضوع گفت: «حالا آیا ما برای صدور اجازه چنین کاری آماده ایم؟ آیا ما آماده ایم که آن ها را اعزام کنیم؟»

مطلب دیگر در این زمینه آن است که در صورت برقراری منطقه امن و پرواز ممنوع، گروهی که بیش از همه از آن منتفع خواهد شد، گروه های افراط گرای تروریستی خواهند بود. این گروه ها شامل جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) هستند. 

متفاوت بودن برنامه ها و دستور کارهای کشورهای حامی منطقه پرواز ممنوع، یکی دیگر از دشواری ها در این زمینه است. ترکیه از جمله مهمترین حامیان برقراری منطقه پرواز ممنوع بوده، اما دولت ترکیه، کردهای سوریه را نیز در شمار گروه های تروریستی در نظر گرفته و آن ها را هم پای داعش تهدیدآمیز تلقی می کند.

عربستان و امارات به عنوان دو کشور دیگر حامی معارضین نیز مدت هاست درگیر جنگ یمن هستند و همین امر، منابع مالی در دسترس آن ها را برای پرداخت هزینه ایجاد منطقه پرواز ممنوع کاهش می دهد. اردنی ها هم نگران هستند که آن بخش از فرمان ترامپ که ایجاد مناطق امن در «پیرامون سوریه» را نیز مورد توجه قرار می دهد، به معنای برنامه ای برای استفاده از خاک این کشور برای این منظور باشد. به این ترتیب، به نظر می رسد بر خلاف برخی موارد دیگر، ترامپ کار آسانی را در عملی کردن این بخش از برنامه هایش در پیش ندارد.