یکی از مهارت های کاندیداها در این گونه مناظرات، باید برنامه ریزی دقیق آنها در مدریرت زمانی باشد که در اختیارشان قرار می‌گیرد. در انتهای مناظره قبل دیدیم که حسن روحانی علی رغم اینکه بیش از یک دقیقه وقت در اختیار داشت نتوانست جملات خود را کامل کند و منظورش را برساند و حتی حدود دو دقیقه هم بیشتر صحبت کرد که اعتراض دیگر کاندیداها را در پی داشت. در مناظره دوم هم باز این نقیصه در برخی کاندیداها دیده شد.
دومین مناظره تلویزیونی 6 کاندیدای انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری روز گذشته (جمعه) با موضوع «سیاسی و فرهنگی» در صداوسیما برگزار شد.
این مناظره درحالی برگزار می‌شد که مناظره قبلی با موضوع اجتماعی یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون اعلام شد و حالا تعداد بیشتری از مردم منتظر بودند تا در مناظره ای که به موضوع سیاسی می‌پردازد، شاهد اظهارات کاندیداها باشند.
در مناظره گذشته اسحاق جهانگیری و محمدباقر قالیباف عملکرد بهتری (به لحاظ اثرگذاری بر قضاوت مردم) داشتند و کاندیداهای مطرح دیگر نظیر روحانی و رئیسی در سایه این دو قرار گرفتند.
در یادداشت قبلی گفتیم که عملکرد خوب اسحاق جهانگیری هرچند می توانست در مقابل کاندیداهای رقیب، موثر ارزیابی شود اما چندان موید روحانی (که وی به عنوان کاندیدای پوششی او قدم به میدان انتخابات گذاشته) تاثیر مثبت نداشت؛ به طوری که بعد از مناطره اول، بسیاری معتقد بودند این روحانیست که باید به نفع جهانگیری کنار برود.
اما در مناظره سیاسی، عملکرد کاندیداها قدری متفاوت تر بود و حتی کاندیدای غیر مطرحی مانند مصطفی میرسلیم نیز توانست تا حد زیادی خود را در میان افکار عمومی بالا بکشد به طوری که در انتهای مناظره، حالا مردم علاوه بر رئیسی و روحانی و قالیباف و جهانگیری، از میرسلیم هم سخن می گفتند.
تسلط بالای او بر سخنرانی، تن صدای خاص و اعتماد به نفسش در سخن گفتن و البته استفاده درست از وقت، موجب شد تا در مقاطعی همه توجهات به سمت وی و حملات سنگینش به دولت جلب شود.
در همین جا باید اشاره کرد که قطعا یکی از مهارت های کاندیداها در این گونه مناظرات، باید برنامه ریزی دقیق آنها در مدریرت زمانی باشد که در اختیارشان قرار می‌گیرد.
در انتهای مناظره قبل دیدیم که حسن روحانی علی رغم اینکه بیش از یک دقیقه وقت در اختیار داشت (چون در اوقات قبلی مانند کاندیداهای دیگر بیش از اندازه از وقتش استفاده کرده بود) نتوانست جملات خود را کامل کند و منظورش را برساند و حتی حدود دو دقیقه هم بیشتر صحبت کرد که اعتراض دیگر کاندیداها را در پی داشت.
در مناظره دوم هم باز این نقیصه در برخی کاندیداها دیده شد. مثلا روحانی در یک مورد، وقتی در میانه سخنش بود، وقت تمام شد و حتی نتوانست جمله اش را کامل کند.
دیگر کاندیداها هم معمولا از زمان در اختیارشان عبور می کردند. هرچند بعضا لزومی بر این کار نبود. مثلا در یک مورد، ابراهیم رئیسی حتی جملات گذشته خودش را تکرار کرد و موجب شد از زمان بیشتری استفاده کند.
در مناظره دوم، اسحاق جهانگیری افول چشم گیری داشت و نتوانست انتظارات (که به دلیل عملکرد موفقش در مناظره اول بسیار بالا رفته بود) را برآورده کند.
او وقتی 4 دقیقه و بعد 5 دقیقه در جایگاه قرار گرفت تا پاسخگوی سوال مجری و بعد انتقاد دیگر کاندیداها باشد، در اقدامی عجیب متنی را که بیشتر به یک بیانیه می مانست قرائت کرد که تاثیر منفی در افکار عمومی داشت.
در واقع مخاطب این برداشت را می کند که آقای جهانگیری متنی را از قبل نوشته و آماده کرده و کاری به این ندارد که موضوع مناظره چه خواهد بود.
این قرائت بیانیه که گاها با تپق هایی هم همراه بود، هیچ قرابتی با عنوان برنامه یعنی «مناظره»نداشت. مجری و کاندیداها حرف خودشان را می زدند و جهانگیری متن خودش را می خواند.
او حتی نتوانست در برابر حمله ابتدایی قالیباف که مضوع قاچاق لباس توسط دختر وزیر آموزش و پرورش را مطرح کرد، به خوبی دفاع کند.
برخی صحبت های او (مانند اینکه پدرش کارگر معدن بوده یا وقتی دولت یازدهم روی کار آمد، مردم می دانند که وضت نفت و سیلوها و ... چه بود) تکرار حرف‌هایی بود که اخیرا از زبان جهانگیری شنیده بودیم و چیز جدیدی نداشت.
اما در کنار جهانگیری، حسن روحانی هم که به اعتقاد برخی در مناظره قبل زیر سایه جهانگیری بود، نتوانست خود را بالا بکشد.
به هرحال حسن روحانی رئیس جمهور مستقر است و طبیعتا نمی تواند مانند سال 92 به کاندیداها حمله کند و مطالبه داشته باشد. او حالا در جایگاه تدافعی نشسته و باید عملکرد 4 ساله دولت خودش را توجیه کند.
حملات روحانی و جهانیگری به عملکرد دولت گذشته (دولت های نهم و دهم) هم دیگر بیش از اندازه شده و کم کم به ضد خودش تبدیل می شود، به طوری که ابراهیم رئیسی هم در پایان مناظره و در گفتگو با خبرنگاران پیشنهاد داد تا صداوسیما مناظره ای میان روحانی و احمدی نژاد بگذارد تا تکلیف معلوم شد.
روحانی در این مناظره هم مانند گذشته (شاید حتی کمی بیشتر) عصبی بود و حتی آب لیوان او هم برخلاف دیگر کاندیداها پیش از پایان یک ساعت اول تقریبا تمام شد.
او البته سعی داشت با لبخندهایش به نوعی بی اهمیت بودن اظهارات دیگر کاندیداها را به رخشان بکشد.
تا پیش از مناظرات، بسیاری بر این امر متفق‌القول بودند که شاید برگ برنده روحانی در این مناظره، استفاده از موضوع برجام باشد که البته موضع‌گیری منطقی رقبا (رئیسی و قالیباف) این حربه را کاملا از دست روحانی خارج کرد. آنها با بیان اینکه به هرحال برجام را قبول داشته و یک سند ملی می دانند، به عملکرد دولتمردان در پسابرجام و در حین انجام مذاکرات انتقاد کردند.
روحانی در خلال مناظره، با طرح این سوال که «نامزدها بگویند در صورت رای آوری با برجام چه خواهند کرد»، اشتباه بزرگی کرد چون با پاسخ منطقی رقبا روبرو شد.
او و جهانگیری البته به اقداماتی نظیر بیلبوردهای شهر تهران علیه مذاکرات و یا اقدامات سپاه پاسداران در آزمایش موشکی شان در خلال مذاکرات هم پرداختند و اینها را اقدامی برای به زمین زدن برجام توصیف کردند اما همچنان عصبی بودن و در موضع دفاع قرار داشتن روحانی می تواند پاشنه آشیل او محسوب شود.
ابراهیم رئیسی همانطورکه پیشتر گفته شد، در این مناظره موثرتر از قبل ظاهر شد.
تن صدایش بالاتر رفته و بود و در حمله به رقیب و انتقاد از دولت مستقر بی پرواتر سخن می گفت.
البته وقتی رئیسی به برجام پرداخت، با این سوال روحانی مواجه شد که شما چقدر در این رشته تخصص دارید که به نظر می رسد جواب رئیسی (که در جلسات زیادی شرکت کردم و مطالعه زیادی داشتم) چندان قانع کننده نبود ولی خیلی هم در چشم نیامد.
رئیسی هم از مشکل مدیریت وقت رنج می برد. در هر تایم دو دقیقه تا می آمد به اصطلاح موتور گرم شود و به بحث اصلی ورود کند، وقت تمام می‌شد. حالا او یا باید حرفش را نیمه تمام باقی بگذارد یا از وقت بیشتری استفاده کند که این از زمان آخر مناظره اش کم می کرد.
البته تقریبا همه کاندیداها (جز یکی دو مورد) ترجیح می دادند از وقتشان هم عبور کنند اما کلامشان منعقد شود.
قالیابف در این مناظره هم مانند گذشته شروع کننده حمله بود با این تفاوت که چون او اولین نامزدی بود که در جایگاه قرار می‌گرفت، حملات از همان دقایق اول آغاز شد.
قالیباف همچنان در حمله به دولت بی پرواتر است و البته او هم مانند روحانی در برخی اوقات سعی می کرد با لبخند، تمرکز حریف را بهم بریزد. او در این مناظره به لحاظ تسلط بر سخن از هفته گذشته کمی بهتر بود.
قالیباف در پایان مناظره البته پیشنهادی داد که می تواند در مناظره بعدی (مناظره اقتصادی) رقبا را با چالش روبرو کند. او پیشنهاد داد تا هر 6 نامزد در هفته آینده لیست اموال و ثروت خود و خانواده شان را در برابر مردم اعلام کنند.
حالا اگر کاندیداها این را بپذیرند، در زمین قالیباف بازی کرده اند واگر نپذیرند که با واکنش منفی افکار عمومی مواجه خواهند شد.
بنا بر آنچه گفته شد، می توان اینطور نتیجه گرفت که در مناظره دوم با افول جهانگیری و روحانی، جهش رئیسی و مرسلیم موجه بودیم و قالیباف و هاشمی طبا هم تقریبا در همان سطح مناظره قبلی باقی ماندند.