سناریوهای ایران برای پسا برجام به تایید رهبر معظم انقلاب رسید

پایگاه بصیرت

 رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پی دستور رهبر انقلاب برای آغاز آماده‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای، کنفرانس خبری برای تشریح برنامه‌های سازمان متبوع خود برگزار کرد.
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پی دستور روز گذشته رهبر انقلاب اسلامی برای آغاز آماده‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای به‌منظور دستیابی به ظرفیت غنی‌سازی 190 هزار سو، کنفرانسی خبری را برگزار کرد. گزیده سخنان او را می‌خوانیم:
    اهمیت صنعت هسته‌ای برای کشور از جنبه تأمین دو هدف عمده است، یک تأمین برق هسته‌ای و دیگری تأمین سوخت مطمئن برای نیروگاه‌های هسته‌ای که دو هدف اساسی هستند، و صنعت هسته‌ای از این بابت در سبد تولید انرژی کشور می‌تواند جایگاهی درخور و با توجیه اقتصادی داشته باشد.
   
    فناوری هسته‌ای ذاتا یک فناوری دوگانه است، این فناوری از نظر افکار عمومی دارای ظرفیت و استفاده دوگانه دارد، صلح‌آمیز و غیرصلح آمیز است و ایران دنبال استفاده صلح‌آمیز است، از این فناوری می‌توان در حوزه‌های صلح‌آمیز استفاده کرد و هر کشوری که از آن استفاده کند از استانداردهای دقیقی برخوردار خواهد بود، زیرا این صنعت دارای استانداردهای بالایی است، اما متأسفانه غرب همانگونه که رهبر انقلاب فرمودند، نمی‌خواهد که ما از این ظرفیت برخوردار باشیم و تلاش دارد در افکار عمومی شک و تردید ایجاد کنید. غرب می‌گوید ایران که منابع نفت و گاز دارد چرا باید انرژی هسته‌ای داشته باشد، اما این درحالی است که کشوری در حاشیه جنوبی خلیج فارس یا جمعیتی دو تا سه میلیونی و تولید نفتی برابر ما در حال ساخت 4 نیروگاه هسته‌ای است. متأسفانه برخی افراد این سخنان را در داخل کشور بازتاب می‌دهند که من آن‌ها را به دلایل علمی و اظهارنظرهای دقیق دعوت می‌کنم، اینکه بدون استدلال علمی اظهارنظر نکنند.
     
    همانگونه که رهبر انقلاب فرمودند ما برجامی که به آن متعهد شده‌ایم را قبول داریم، اما برجام معیوب شده را قبول نداریم و قبول نمی‌کنیم بار دیگر درباره آن مذاکره کنیم، نمی‌شود هم تحریم‌ها پابرجا باشد و هم محدودیت‌ها بماند. از ابتدای دولت یازدهم وقتی بحث گفتگو و مذاکرات در خصوص موضوع هسته‌ای آغاز شد، سازمان انرژی اتمی با توجه به تجارب پیشین، همواره این مسئله را در پیش چشم داشت که این مذاکرات ممکن است به نتیجه نرسد یا اگر برسد طرف مقابل ممکن است بدعهدی کند و سازمان باید طوری عمل می‌کرد که زمان را از دست ندهد. به عبارت دیگر طی مذاکرات، رهبر انقلاب همواره می‌گفتند نمی‌توان به طرف مقابل اعتماد کرد، و ما بر این اساس اینگونه استنباط می‌کردیم نه تنها باید پل‌های قبل را تخریب نکنیم بلکه باید پل‌های دیگری را بسازیم، در واقع دیگر به وضعیت مشابه قبل از برجام برنگردیم، بلکه به وضعیت بهتری برگردیم. بر این اساس سازمان طبق هدایت‌های رهبری و رئیس جمهوری، درچارچوب تعهدات پادمانی اقدامات زیرساختی فراوانی را شروع کنیم که اگر می‌خواستیم به طور عادی عمل کنیم، چه بسا این زیرساخت‌های برای چند سال آینده آماده می‌شد.
     
    اما فرزندان شما در سازمان انرژی اتمی با حمایت‌‌های مالی و مقرراتی دولت و بی‌سروصدا - که از مظلومیت‌های سازمان است - هرچند درچارچوب مقررات و تعهدات عمل می‌کردند. از جمله این زیرساخت‌ها، زیرساخت تأسیسات برقی نطنز است. پیش از برجام، زیرساخت نطنز برای اهداف بلند‌مدت آن مناسب نبود، و الان تأسیسات برقی نطنز برای چند صد هزار سو آماده است. اگر به صورت عادی عمل می‌کردیم این زیر ساخت برای چند سال آینده آماده می‌بود، یا واحد اختلاط در نطنز که واحد عظیمی بود که در آنجا ایجاد کردیم. یک مورد دیگر که درچارچوب تعهدات پادمانی ما بود اما آن را اعلام نکردیم، ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته بود که لازمه آن ایجاد تأسیسات لازم و تأمین بهترین تجهیزات کنترلی و ایجاد مکان لازم برای مونتاژ است. ما اینجا را به کار نگرفتیم اما بنا به دستور رهبری و رئیس جمهوری آغاز به کارگیری این زیرساخت مهم و اساسی کار را آغاز کردیم.
     
    نکته دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم، این است که اراده ملت ما را نیازمایند، آزموده را آزمودن خطا است. بارها اراده این ملت آزموده شده است. برای مثال در جنگ تحمیلی که در واقع جنگ تحمیلی استکبار شرق و غرب علیه ایران بود و ایران امکانات خاصی نداشت و به تازگی انقلاب کرده بود و هنوز انسجام داخلی کافی وجود نداشت، اما مشاهده کردیم که این ملت چگونه در مقابل این جنگ ایستادگی کرد و الان می‌بینیم که ایران اکنون در چه وضعیتی از اقتدار قرار دارد و طرف‌های مقابل در چه وضعیتی قرار دارند.
    ما زمان را از دست نداده‌ایم و اگر قرار است خدای نکرده برجام به هم بریزد، اگر قرار باشد در حوزه‌‌های وسیعی قدم برداریم، شرایط به گونه دیگری خواهد بود. من نظر شخصی‌ام این است که هیچگاه به آن وضعیت برگردیم، زیرا برجام را در راستای منافع کشورمان، منطقه و جامعه جهانی می‌بینیم. و برجام یکی از عوامل حمایتی مهم از ان‌پی‌تی است و در صورت فروریزی برجام خیلی‌ چیزها به هم می‌خورد، و سازمان انرژی اتمی خود را برای همه سناریوها آماده کرده است. ما ظرفیت‌‌های مختلفی اماده کرده‌ایم.
    هفته پیش هیئت نظارت بر برجام جلسه‌ای داشت و در آن، شرایط برجام را مرور و رصد کرده و توصیه‌های به نهادها و ارگان‌های مختلف همچون سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه می‌کند. ما سناریوهای مختلفی را برای شرایط گوناگون در نظر داشتیم و به صورت مکتوب ارائه کرده‌‌ایم. در آخرین جلسه این هیئت، تصمیماتی گرفته شده و از سوی رئیس جمهوری به سازمان ابلاغ شد. ما پیشنهاداتی دادیم که در چارچوب برجام چه اقداماتی می‌‌توانیم انجام دهیم که مقبول شد و این تصمیمات پس از تأیید رهبری از سوی رئیس جمهوری به ما ابلاع شد.
    دیروز نامه‌ای را به آژانس در خصوص برخی فعالیت‌ها دادیم و آنگونه که سفیر ایران در وین گفت این نامه دیروز تحویل شد و بنابراین قدم اولیه را برداشتیم و اقدامات روی زمین را از امروز آغاز کردیم. و امیدوارم فرداشب از نطنز از طریق صدا و سیما یکی از موارد افتخار آفرین که مرکز تولید سانتریفیوژهای جدید است را از آنجا مصاحبه‌ای انجام دهم.
    همانگونه که مقام معظم رهبری، هم رئیس جمهوری و هم مصوبه هیئت دولت بوده، سازمان انرژی اتمی کارهایی را آغاز کرده و بدون فوت وقت انجام شده است. سازمان همواره دستش روی ماشه است تا هرگاه مسئولان ارشد دستور بدهند، کار را شروع کنیم. در طول زمان همانگونه که پیش می‌رویم، سخنگوی سازمان مطالب را به استحضار ملت بزرگ ایران می‌رساند.
    طرح‌هایی که داریم خلاف برجام نیست، ما برجام را می‌شناسیم، برای مثال ساخت UF6 از کیک زرد، ما کارخانه آن را داریم و بعد از برجام ذخایر خود را 400 تن افزایش دادیم و این کارخانه پس از 10 سال توقف، بازسازی شده و عیوب آن را رفع می‌شود و به کار می‌اندازیم. اینکه کیک زرد را به UF6 تبدیل می‌کنیم خلاف برجام نیست.
    وقتی که رهبر انقلاب 190 هزار سو را فرمودند، گفتند که زیرساخت‌ها و آماده‌سازی آن را در چارچوب برجام فراهم کنید نه اینکه 190 هزار سو را در مدت زمانی کم بسازید. در خصوص سانتریفیوژها، اگر وارد این حوزه شویم قطعا به دستگاه‌های جدید می‌پردازیم و نه دستگاه‌های قدیمی IR1. در شرایطی که برجام به هم بریزد و ما بخواهیم سانتریفیوژ مونتاژ کنیم، قطعا سانتریفیوژهای جدید مونتاژ خواهیم کرد، هیچ چیزی فعلا خلاف برجام عمل نمی‌کنیم و ما الان زیرساخت‌های آن را فراهم می‌کنیم که هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.
    دستورالعملی که رئیس جمهوری به سازمان ابلاغ کردند شامل سه مورد بود، تولید UF6، تولید UF4 و مرکز مونتاژ ماشین‌های جدید بود. مثلا در تولید UF6، چون که ماده اولیه کیک زرد نداشتیم، لذا کارخانه ما خوابیده بود و الان 400 تن داریم و الان یک انتخاب و اختیار است که رئیس جمهوری محترم فرمودند که این کارخانه را راه‌اندازی کنید و این کارخانه را رفع عیب کرده و نوسازی کنید. ما الان نمی‌خواهیم این کارخانه را با ظرفیت حداکثری به کار بگیریم، بلکه می‌خواهیم با ظرفیت حداقلی به راه اندازیم. بهتر است تا پایان برجام صبر نکنیم تا آن زمان به رفع عیوب و بازسازی آن اقدام کنیم و آماده باشیم برای زمانی که برجام پایان پذیرد. و همینطور نیروگاه بوشهر نیازمند سالانه 280 تن ماده اولیه اورانیوم است و بالاخره قرار است روزی سوخت آن را داخل تهیه کنیم، چه بهتر برای آن زمان آماده باشیم. تولید سانتریفیوژ به کلی لوازم و زیرساخت‌ها همچون سالن‌ها، دستگاه‌های اندازه‌گیری و کنترل نیاز دارد و تهیه این ملزومات و آماده‌سازی‌ها مانعی ندارد، ما نه تنها پل‌های پشت‌سر را خراب نکردیم، بلکه پل‌های بیشتری ساختیم.
    مقدمات تولید 190 هزار سو، سالن یک مونتاژ سانتریفیوژ است که بسیاری از مقدمات آن آماده شده و امیدواریم طی هفته‌ها و یکی دو ماه آینده این سالن کاملا آماده شود. اما این به معنای تولید سانتریفیوژها در مقیاس انبوه نیست، این امکانات بالقوه در این سالن است که اگر خدای نکرده برجام فروریخت، ما دیگر دنبال ساخت سالن نباشیم. اگر این برجام فرو بریزد، ظرفیت این سالن آنقدر بالا است که ما می‌توانیم ظرف مدت زمانی کوتاه به ظرفیت لازم برسیم، طی یکسال و نیم تا دوسال می‌توانیم به آن برسیم. ما باید منتظر باشیم و واکنش طرف مقابل را رصد کنیم.
    به استناد بیانات رهبری، ما نمی‌توانیم همزمان شاهد التزام به تعهدات در برجام بوده و از سوی دیگر شاهد تحریم باشیم، این همزمانی قابل جمع نیست و هر طور که شرایط و تحولاتی که در مذاکرات شاهد باشیم، متناسب با آن آماده اقدامات متناسب هستیم. ما برای سناریو بدون برجام و سناریوی با برجام و سناریوی مرضی‌الطرفین آمادگی داریم.
    واکنش ایران به معنای شکست مذاکرات نیست و تا جایی که من از دوستان وزارت خارجه مطلع هستم به طور نسبی رضایت‌مندی است اما فقط به خاطر اینکه طرف مقابل احساس نکند ما در شرایطی هستیم که هم برجام را بپذیریم و هم تحریم را، دوستان تصمیم گرفتند چنینی اقداماتی انجام شود.
    در بازطراحی راکتور اراک جلوتر از زمان‌بندی آن هستیم، ما طراحی پایه و طراحی مفهومی آن را تمام کرده‌ایم و این طراحی‌ها از نظر فنی تأیید شده است. هم‌اکنون طراحی‌های فنی و تفصیلی آن را ایران انجام می‌دهد و طراحی‌های قبلی را هم ایران انجام داده است. طراحی تفصیلی را به طرف چینی داده‌ایم و هیئت ما الان در چین است و در آستانه تهیه نقشه و ساخت تجهیزات جدید همچون کالاندریا و سفارش تجهیزات هستیم.