روزنامه خراسان، امروز تیتر اول خود را به موضوع چادر ملی در کشور اختصاص داده و به بررسی علل گرانی 5 برابری این کالای فرهنگی طی یک سال اخیر در کشور پرداخته است.
تازه‌ترین آمار‌ها از بازار چادر مشکی، افزایش قیمت انواع پارچه‌های چادر مشکی را نشان می‌دهد تا محصولی که ۹۰ درصد آن وارداتی است، با جهش نرخ ارز بنا بر خبر‌ها تا پنج برابر افزایش قیمت داشته باشد. این افزایش شدید قیمت، داغ وابستگی ۹۰ درصدی این محصول به واردات را تازه کرد. داغی که با جهش نرخ ارز تازه شد. براساس گزارش روز گذشته روزنامه صبح نو، خانم‌های چادری برای خرید یک قواره چادر معمولی که در سال گذشته بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هزینه می‌کردند، امسال باید بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه کنند. با این وضعیت، دیگر بسیاری از خانواده‌های بی‌بضاعت و کم‌بضاعت توان خرید چادر مشکی را ندارند. اسدا... سلیمانی، مدیرعامل انجمن تولیدکنندگان محصولات عفاف و حجاب، روز شنبه دراین‌باره به خبرگزاری فارس گفته است: «قیمت چادر پنج برابر شده؛ چون قبلاً پارچه این محصول با ارز سه هزارتومانی و هر یارد چادر شش هزار و ۸۰۰ تومان خریده می‌شد. با این‌حال، اکنون قیمت ارز ۱۴ هزار تومان شده و ارز دولتی به این محصول تخصیص داده نمی‌شود و پارچه آن با ارز آزاد خریده می‌شود.»
وابستگی یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی کشور به واردات
طی سال‌های اخیر همواره این سوال مطرح بوده که چرا با گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب، همچنان پارچه مرغوب چادری از کشور‌هایی مانند ژاپن و کره به ایران وارد می‌شود و چرا هیچ‌گاه با حمایت مؤثر از صنعت نساجی کشور به خودکفایی در این محصول مهم و نماد فرهنگی کشور دست نیافته‌ایم؟ براساس آمار‌ها بیش از ۹۰ درصد نیاز چادر مشکی کشور از طریق واردات تامین می‌شود. مروج‌حسینی، رئیس انجمن نساجی ایران در سال ۹۴ با اشاره به مصرف حدود ۷۰ میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی در سال گفته است: سالانه حدود ۱۰۰ میلیون دلار هزینه واردات پارچه چادر مشکی می‌شود. با این حال آخرین آمار واردات که از سوی انجمن صنایع نساجی اعلام شده، مربوط به سال ۹۵ است که میزان واردات چادر مشکی را ۱۲۴ میلیون دلار ذکر کرده است. مراجعه به سایت گمرک هم تفکیک مشخصی در این باره ندارد.
روایت پژوهشی از شکست تولید داخلی چادر
در این میان این که چرا صنعت چادر مشکی در کشور رشد نکرده است، سوال مهمی است که به جز پاسخ مافیای واردات و سود سرشار آن‌ها پاسخ دیگری مطرح نشده است. حائری، کارشناس صنعت نساجی در این باره گفته است: واردکنندگان چادر مشکی حداقل ۵۰ درصد سود به جیب می‌زنند؛ بنابراین وقتی حجم تقاضای بازار و سهم چادر مشکی خارجی را در نظر بگیریم، قدرت بالایی برای ممانعت از تولید در بازار وجود دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که ۸ اردیبهشت ۹۴ منتشر کرده است، راه حل معضل چادر مشکی در داخل را حمایت از تولید داخل با حمایت از کارخانه‌های موجود در کشور و همزمان افزایش تدریجی تعرفه واردات اعلام کرده است. تا زمان تنظیم آن گزارش از چهار کارخانه موجود در زمینه تولید چادر مشکی، سه کارخانه با ظرفیت تولید ۳۰ میلیون متر مربع در سال فعال و سه کارخانه دیگر هم در دست ساخت بودند. اما ظاهرا در سال‌های بعد وضع بدتر شده است. حدود یک سال پیش، مدیرعامل شرکت حجاب شهرکرد درباره واردات چادر مشکی به کشور از دلایل شکست برنامه‌های تولید در چهار کارخانه ایرانی سخن گفت.
به گزارش تسنیم، میرمحمدتقی دانایی هوشیار مدیرعامل شرکت حجاب شهرکرد به عنوان تنها تولیدکننده چادر مشکی کشور با اعلام این که طی سال‌های گذشته چند شرکت برای تولید چادر مشکی افتتاح شدند، اما مشکلات متعدد مانع فعالیت آن‌ها شد، گفت: شرکت کرپناز کرمانشاه چندین سال پیش به همین منظور افتتاح شد، ولی متاسفانه به دلایلی هیچ وقت نتوانست وارد عرصه عرضه چادر مشکی مرغوب شود. شرکت ایران مرینوس و پشم بافی آسیا با استفاده از تکنیک‌هایی روی رنگِ پارچه چادر مشکی خیلی کار کردند، ولی هیچ وقت این محصولات صنعتی و تجاری نشدند و در حد مقادیر کم باقی ماندند. هم اکنون نساجی حجاب شهرکرد تنها تولیدکننده چادر مشکیِ رسمی در ایران است که با ظرفیت ۱۰ میلیون مترِ مربع، حدود دو سال است که کار خود را آغاز کرده و البته هنوز به ظرفیت کامل نرسیده است.
۲ عامل موفق نبودن کارخانه‌های داخلی چادر مشکی
دانایی علل موفق نبودن کارخانجات چادر مشکی در کشور را دو عامل مهم دانست و افزود: نخستین مشکل نداشتنِ دانش فنیِ تولید پارچه چادر مشکی است. این نوع پارچه محصولی نیست که به سادگی و با تجربه عادی بتوان آن را تولید کرد، زیرا فرایند‌ها و ماشین آلات و مواد مصرفی خاصی دارد. بحث دوم داشتن ماشین آلات متناسب است. بسیاری از کارخانجات وقتی به حوزه پارچه چادر مشکی ورود کردند که ماشین آلات آن‌ها متناسب خط تولید این پارچه‌ها نبود.
با این حال نسخه مرکز پژوهش‌های مجلس در این باره چیز دیگری است و معتقد است: قیمت تمام شده بالای تولید داخل و تعرفه پایین واردات از عمده‌ترین دلایل افت تولید چادر مشکی در داخل است و مهم‌ترین راهکار بهبود وضعیت این صنعت، تدوین بسته حمایتی با ارائه تسهیلات ارزان قیمت و سرمایه در گردش برای این بخش و افزایش تدریجی و سالانه تعرفه واردات چادر مشکی خارجی و ممنوعیت واردات این محصول از مناطق آزاد است.
جالب این جاست که متقاضی این پژوهش، رضا رحمانی، وزیر فعلی صمت است که در آن مقطع، نماینده مجلس و رئیس کمیسیون صنایع بود. اکنون و با افزایش شدید قیمت چادر و تازه شدن داغ وابستگی چادر مشکی به واردات باید از آقای وزیر خواست که بار دیگر، این گزارش را بخوانند و به توصیه‌های آن عمل کنند.