۱۳ آبان ماه در تاریخ معاصر ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به طوری که یک روز، یک واقعه و یا یک اقدام خاص سیاسی و یا تاریخی تلقی نمی‌شو، د بلکه یک جریان فکری و یک مسیر عمومی برای تحلیل سایر رویداد‌ها و وقایع تاریخ ایران و منطقه و یک روش و سیره مقاومت و ایستادگی محسوب می‌شود. در روز ۱۳ آبان واقعه در سه مقطع زمانی متفاوت به وقوع پیوسته است:
۱-تبعید حضرت امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع دینی از ایران به ترکیه و بعد عراق در سال ۱۳۴۳،
۲-کشتار دانش آموزان تهران در دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۷،
۳-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا (سفارت) توسط دانشجویان معترض در سال ۱۳۵۸
سه حادثه تاریخی طی سال‌های ۴۳، ۵۷، ۵۸ به وقوع پیوستند که در تحولات درونی یک جامعه خاورمیانه‌ای و یا آمریکای لاتینی رایج و مرسوم است، اما چرا در ایران این سه حادثه تبدیل به یک جریان تاثیرگذار و تعیین کننده و تحلیل گر در سایر حوادث گردید و با عبارت یوم الله، همانند ۱۲ و ۲۲ بهمن ماه، سوم خرداد ماه، ۹ دی و ۱۷ شهریور از آن یاد می‌شود؟ زیرا نقش سرنوشت ساز و سترگی در شکل گیری و استمرار و ثبات و مقاوم پذیری انقلاب اسلامی ایجاد نمود، حوادث به وقوع پیوسته این روز به عنوان تحولات سیاسی- اجتماعی ثبت و در فراز تاریخ معاصر ایران قرار گرفته است. هر کدام از این تحولات در تاریخ مبارزات آزادی خواهانه جهانی و شناخت و راه مبارزه با استکبار و استبداد در دنیا تبدیل به یک نماد و الگو شده اند که باید به حکم قرآن و عقل آن‌ها را بزرگ و گرامی داشت:
و ذکرهم بایام الله (سوره ابراهیم آیه ۵).
گرچه این سه رخداد در سه فاصله زمانی ۱۵ ساله و با سه روش و سه کل متفاوت حادث شده اند، اما در مفهوم ذاتی و درونی خود پیام و هدف مشترکی را با خود اعلام می‌کنند که مبارزه با سلطه گر، استقلال خواهی و نفی تفکر شیطانی استکباری برجسته‌ترین وجه مشترک آن‌ها بوده که اهداف دیگری هم بر این زنجیره رویداد‌های تاریخی قابل درک می‌باشد:
۱-با نگاهی روند شناسانه دریافت می‌شود که علی رغم وقوع زمانی متفاوت، هر سه رخداد حرکتی مقاوم، ممتد، مستمر و مکمل در مسیر مبارزه با استکبار و نظام غارتگرا‌ی سرمایه داری لجام گسیخته حاکم بر جهان کنونی بوده است که روحیه مقاومت و پیروزی را تسهیل و تسریع می‌نماید.
۲-هر سه رخداد یک تابلوی تاریخی از نزاع طولانی در دو جبهه حق و باطل از هابیل و قابیل تاکنون بوده که امروزه در چهره مطالبه مردمسالاری با استبداد داخلی و استعمار خارجی نمود پیدا کرده است.
۳-سه واقعه روز ۱۳ آبان تجلی تقابل ماهوی نظام سلطه و شیطانی با هویت دینی و ملی ایرانی است که ناشی از روحیه تمدنی تاریخ کهن ایران است و نه مبارزه با دولت ایران؛ زیرا دو واقعه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل دولت جمهوری اسلامی رخ داده و این یعنی جلوگیری از پدید آمدن شخصیت تمدنی ایران اسلامی.
۴-در حوادث سه گانه بازیگر اصلی و کارگردانی شکل گیری تبعید امام و کشتار دانش آموزان و زمینه سازی و مقدمه چینی برای انجام کودتا در سال ۵۸ به وسیله آمریکا و با محوریت و برنامه ریزی این مصداق عینی استکبار پدید آمدند.
۵-در هر سه رویداد ۱۳ آبان چهره و نمادی از استکبار جهانی سلطه گر و همراهی صهیونیسم اشغالگر در برخورد با جنبش‌های مردمی و دینی و استقلال خواهی به عینه قابل رویت است، به عبارتی دست‌های آهنین صهیونیسم با دست‌های چدنی آمریکا و پوشش مخملین سبک و سیاق استعمار نوین در سرکوب حرکت‌های مردمی و دینی ملموس می‌باشند.
۶-هویت محرز و بارز هر سه رویداد از جهت دیگر قابل ارزیابی است که بعد از یک دوره طولانی از مبارزه طلبی کمونیسم با امپریالیسم و جنبش‌های عصر روشنفکری بر مدار لیبرالیسم در این حوادث دین، اسلام، شیعه و مرجعیت با تلفیقی از حس ملی گرایی ایرانی است و همه حول یک محور و همگرایی با رهبری واحد و گفتمان دینی شکل گرفتند که این خود تحول جدید در تاریخ بشریت و نگرش نوینی به ماهیت دین و نقش سازنده و حیات بخش آن می‌باشد.
۷-از جالب‌ترین وجه قابل ذکر در هر سه واقع، ه نقش شعاری و ادعای حمایت از مردم و حل مشکلات جامعه با طرح‌های عامه پسند و دیکته شده با عنوان توسعه، صلح و امنیت توسط آمریکا می‌باشد. در جریان سال ۴۳ با این نگرش که روحانیت، حوزه ها، دین و مرجعیت مانع ترقی و توسعه و عمران جامعه هستند و محمدرضا شاه در حال پیشبرد اهداف رشد و ایجاد رفاه برای جامعه و مردم می‌باشد و باید موانع توسعه یافتگی را حذف کنند؟! اقدام به تبعید امام خمینی (ره) نمودند. در سال ۵۷ آمریکا با روی کار آوردن دولت شریف امامی با شعار آشتی ملی جهت خاموش کردن حرکت انقلابی و خروش مردمی اقدام نمود و در ۵۸ در لوای برهم خوردن توازن قدرت منطقه‌ای ایران و برقراری امنیت داخلی و منطقه‌ای طراحی کودتا و فرونشاندن آتش خشم ملت ایران را ابزار مشکل گشایی قرار داده بود؛ و حال باید بنگریم و بپذیریم که ۱۳ آبان یک روز صرفاً تاریخی نمی‌باشد بلکه تزئین یافتن به نام دانش آموز و دانشجو یعنی یک انرژی بالقوه، مستعد، آزادی خواه، مبارز و اندیشمند که با درک شرایط جامعه و رشد شتابان فکری و علمی را دارا می‌باشد و این شاخصه دگرگون سازی این قشر می‌باشد که مظاهر استکبار و راه‌های مبارزه با آن را با محوریت گفتمان دینی و براساس پروژه مقاومت شناخته و همیشه روحیه خشم با نابرابری‌ها و زورگویان را در جامعه، چون دیگ جوشان حفظ نمایند.
۱۳ آبان سیره و اندیشه مبارزه جهادی با روحیه مقاومت و ایستادگی را متبلور ساخته و می‌سازد و لذا پاسداشت آن یعنی پاسداشت پیروزی ذیل عنوان استکبار ستیزی.