در روز ۱۳ آبان ۱۳۴۳، مأموران رژیم شاه، حضرت امام خمینی (ره) را در قم دستگیر و به دستور آمریکا، به ترکیه تبعید کردند. در روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷، دانش آموزان تهرانی در اعتراض به دخالت‌های آمریکا در ایران، راهپیمایی کردند، ولی دژخیمان رژیم شاه، به آنان حمله کرده و آنان را به خاک و خون کشیدند. در روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، لانه‌ی جاسوسی آمریکا را در تهران تسخیر کردند. بدین ترتیب، مبارزه‌ی ضد آمریکایی مردم ایران، ابعاد جدیدتری پیدا کرد. بنابراین، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این روز را به روز «ملّی مبارزه با استکبار» نام گذاری کردند.
در ابتدای انقلاب و زمان حکومت دولت موقت، دانشجویان تصمیم به اشغال لانه جاسوسی آمریکا با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران گرفتند. دانشجویان از دانشگاه‌های تهران، پلی‌تکنیک، صنعتی شریف، شهید بهشتی و ... گرد هم آمدند و طی یک راهپیمایی تا سفارت آمریکا، از دیوار‌های لانه جاسوسی بالا رفته و آن را به تصرف کامل درآوردند.
در هنگام تسخیر سفارت، آمریکایی‌ها به سرعت مشغول نابود کردن بسیاری از اسناد دخالت‌ها و تجاوزارت و غارت‌های خود شدند، ولی پس از تسخیر، به سرعت از نابودی باقی‌مانده اسناد جلوگیری شد. به محض انتشار این خبر، مردم بسیاری با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسی تجمع کرده و از حرکت دانشجویان حمایت کردند. بعد‌ها اسنادی که از لانه جاسوسی آمریکا به دست آمده بود چاپ شد و در اختیار همگان قرار گرفت.
امام خمینی (ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول نامیدند. این حرکت دانشجویان معترض، خشم آمریکایی‌ها را برانگیخت و آن‌ها که ناتوان از درک ملتی استقلال‌طلب و آزادی‌خواه بودند، دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند؛ از آن جمله فشار آوردن به مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و ...، ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر از جمله آنهاست.
استکبار، صفتی است که در مقام عمل، به مسیری تبدیل می‌شود که مستکبران آن را می‌پیمایند. پذیرش و پیمودن این مفهوم، همراه خود آثار و نتایجی دارد که در رهنمود‌های بزرگان جامعه مدنظر بوده است. از دیدگاه امام خمینی رحمه الله می‌توان آثار استکبار را این گونه برشمرد: محرومیت از تمدن، تبعیض و بی عدالتی، وابستگی اقتصادی، ایجاد تفرقه، پایمال شدن حق مظلومان، استعمار فکری و فرهنگی، دگرگون شدن شخصیت فکری ملت‌ها و در یک کلام، به وجود آمدن وابستگی کشور در تمامی زمینه‌ها به مستکبران عالم. این نتایجی است که معمولاً از طرف قدرت طلبان و برتری جویان پدیدار می‌شود.
درس‌های سیزده آبان
سیزدهم آبان به همه‌ی مستضعفان آموخت که می‌توانند چپاول گران را به زباله دان تاریخ بسپارند. سیزده آبان به مسلمانان آموخت که در معبد انسانیت، آزادنه و آگاهانه در برابر والایی‌های ارجمند مکتب توحید، به نماز بایستند، تنها در برابر «اللّه» به کرنش و سجود بنشینند و جز او همه را طرد کنند. واقعه‌ی سیزده آبان به دل‌های مؤمنان قوت بخشید و غروری مقدس و حماسه آفرین را در آنان زنده کرد. پرتوی تابناک از انوار الهی بر آنان تابانید و درس‌هایی بزرگ از شهادت و رشادت و دلیری به آنان آموخت. در سیزدهم آبان، مردم سرافراز ایران به همه‌ی مستضعفان جهان نشان داد که دیوار ستم شکستنی است.