یادداشت: همزمان با پایان سومین فرصت 60 روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام، گام چهارم کاهش تعهدات برجامی برداشته شد. طبق برجام بیش از هزار سانتریفیوژ (۱۰۴۴) وجود دارد و قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند، اما گاز به آنها تزریق نشود؛ اما مخزن ۲۸۰۰ کیلویی که حاوی حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم گاز هگزا فلوراید اورانیوم (UF6) است، پس از انتقال از مجتمع غنی‌سازی شهید احمدی‌روشن (نطنز) به مجتمع غنی‌سازی شهید مسعود علیمحمدی (فردو) در سالن خوراک‌دهی مجتمع فردو قرار گرفت و روز پنج‌شنبه عملیات تزریق گاز به سانتریفیوژها انجام شد.
تأسیسات هسته‌ای فردو همواره برای کشورهای غربی اهمیت بسیاری داشته است؛ چرا که با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در دل کوه‌ها واقع شده و از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. نظر به چنین اهمیتی، ایران در مذاکرات برجام نپذیرفت که تأسیسات فردو تعطیل شود و تنها پذیرفت آن را از یک مرکز غنی‌سازی اورانیوم به یک مرکز تحقیق و توسعه تبدیل کند. اهمیت گام چهارم در این است که تزریق گاز اورانیوم به سانتریفیوژهای پایگاه فردو از سر گرفته می‌شود و بار دیگر فردو به یک مرکز غنی‌سازی اورانیوم تبدیل خواهد شد.
هر چند هنوز دقیقاً مشخص نیست آیا این گام سبب خواهد شد که اروپا از وضعیت بی‌عملی خارج شود یا نه، اما نباید هیچ تردیدی داشت که روند کاهش تعهدات هسته‌ای صحنه دیپلماسی و مذاکرات اعضای باقیمانده در برجام را واقعی کرده است. نکته مهم در این باره آن است که اگر انتظاری وجود دارد که روزی اروپا به تعهدات برجامی برگردد و منافع اقتصادی کشور تأمین شود، مسیر منطقی و واقعی آن همین است که ایران با انسجام در حال پیمودن آن است. به تجربه ثابت شده است، بهترین حالت برای اروپا آن است که ایران هم در برجام بماند و هم آنکه از منافع ناشی از توافق هسته‌ای بهره چندانی نبرد تا شاید بر اثر فشارهای اقتصادی به مذاکرات غیرهسته‌ای تن دهد. مضاف بر اینکه حرکت صنعت هسته‌ای که بر اثر برجام متوقف یا کند شده بود، در صورت پیشروی، آثار آن در پیشرفت اقتصادی و صنعتی کشور آشکار خواهد شد. این را هم باید افزود که مناسبات بین‌المللی بر پایه اعتماد و قواعد اخلاقی بنیان‌گذاری نشده که با درنظر گرفتن این ملاحظه انتظار داشته باشیم منافع ملی تضمین شود؛ یگانه راه تأمین منافع کشور توسعه و تعمیق مؤلفه‌های قدرت ملی است.