نوسان بالای ارز در این روزها و تسری تورمی آن بر روی همه کالاها و خدمات به جایی رسیده[...]
یادداشت: نوسان بالای ارز در این روزها و تسری تورمی آن بر روی همه کالاها و خدمات به جایی رسیده که رئیس بانک مرکزی که تیرماه مخالف تزریق و ارزپاشی بود، به این جمع‌بندی رسیده که روزانه 50 میلیون ارز به بازار تزریق کند؛ اعلام این خبر ابتدا قیمت ارز را اندکی کاهش داد؛ اما بلافاصله روند افزایشی مجدداً از سرگرفته شد. با این حال، وضعیت امروز بازار ارز نیاز به تحلیل کارشناسی بیشتری دارد که در این مقال کوتاه به آن اشاره اجمالی می شود.
نکات تحلیلی: 1ـ مهم‌ترین سیاست ارزی در این برهه نادیده گرفتن کشف قیمت در بازار آزاد است. توصیه بخشی از اقتصاددانان بنام در این حوزه این است که بازار ارز آزاد کاملا مختل شده و بازار مناسبی برای کشف نرخ ارز در کشور نیست؛ اما متأسفانه سیاستگذار بازاری را که نمی‌تواند و نباید نرخ ارز در آن تعیین شود، به‌رسمیت شناخته و مبنای عمل در تعیین نرخ ارز قرار داده است. این درحالی است که با توجه به شرایط تحریمی کشور، بایستی غیرمعتبر و غیرقانونی بودن بازار آزاد ارز اعلام شود؛ چون انواع ریسک‌ها و شوک‌های اقتصادی به کلّیت اقتصاد ایران تحمیل شده است که این موضوع باعث شکل‌گیری بی‌ثباتی و ناآرامی در بازار ارز آزاد شده است. 2ـ در گام بعدی چون نرخ بازار آزاد برای سیاستگذار پولی و مالی پذیرفته شده متأسفانه با همین دست فرمان، نرخ نیمایی نیز محاسبه می‌شود؛ در حالی که نرخ ارز مناسب برای جهش تولید و احیای رشد اقتصادی باید خیلی پایین‌تر از این ارقام باشد. رسمی شدن نرخ ارز در بازار آزاد و سرایت آن به نرخ نیمایی عملاً موجب افزایش هزینه تولید و به‌تبع آن کاهش سطح تولید و سرمایه‌گذاری و در نتیجه افزایش قیمت‌ها و جهش تورمی شده است. 3ـ کشور ما با یک جنگ فزاینده اقتصادی از سوی دشمن مواجه است و در این جنگ اخلال در نظام ارزی کشور یکی از این شیوه‌هاست.
نکات راهبردی: در شرایط کنونی بایستی بیشترین ارز برای کالاهای اساسی، واسطه‌ای و مواد اولیه تولید تخصیص یابد تا کالاهای رسوبی و مواد اولیه تولید در گمرکات با سرعت ترخیص شوند. در شرایط جنگ اقتصادی فعلی می‌توان به ظرفیت‌های اقتصادی کشور توجه جدی کرد تا رونق صادرات غیرنفتی محقق شود. در این صورت با ایجاد تنوع و افزایش کانال‌های ورود ارز به کشور و ایجاد درآمدهای ارزی مستقیم می‌توان از این شرایط پیچیده عبور کرد. (نویسنده: علی قاسمی)