پایگاه بصیرت / گروه بین المللی/ اکبر معصومی
تصویب FATF به صورت مشروط یا غیر مشروط، مخالف منافع و امنیت ملی است. تحریم بی سابقه جمهوری اسلامی توسط آمریکا و اتحادیه اروپا باعث شده است که مسئولان برای بی اثر کردن آن، مسیر دور زدن تحریم ها را در پیش بگیرند. سیاستی که امروز باعث شکست تاکتیک فشار حداکثری آمریکا شده است. رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز به شکست سیاست های آمریکا در مقابل نظام اسلامی اعتراف می کند. اعتراف این مقام آمریکایی به شکست سیاست کشورش در مقابل جمهوری اسلامی نشان میدهد که مسیر طی شده برای خنثی سازی تحریم های آمریکا درست بوده است.
بنابراین در وضعیتی که امروز ایران در مسیر پیدا کردن غلبه بر دشمنی آمریکا است، چه توجیهی برای تصویب FATF وجود دارد؟ آیا عده ای بدنبال بستن مسیر دور زدن تحریم ها می باشند؟
اهمیت fatf برای آمریکا
اهمیت موضوع FATF برای آمریکا و غرب به اندازه ای است که مسئولین ارشدشان چندین بار به صورت علنی خواستار تصویب آن در ایران شدند. موضوعی که نشان میدهد موفقیت آمریکا در سیاستهای اعمالی علیه کشورمان منوط به دستیابی آنها به آمار و نوع تجارت خارجی کشورمان می باشد. مایک پمپئو وزیر سابق امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری با وزیر امور خارجه آلمان در سال 98 میگوید: ایران بطور کامل نتوانسته است تعهدات خود ذیل برنامه اقدام FATF که در سال 2016 پذیرفته است را تکمیل کند. به عنوان بخشی از برنامه اقدام، ایران تعهد داده است که دو کنوانسیون پالرمو (مقابله با جرائم سازمان یافته فراملی) و کنوانسیون CFT (مقابله با تامین مالی تروریسم) را تصویب کند. اما همان‌طور که ما از اصلی‌ترین کشور حامی تروریسم در جهان انتظار داشتیم، آنها تصمیم گرفته اند که این کار را انجام ندهند. امروز من از ایران می خواهم که هر دو معاهده را بدون تأخیر و بدون هیچگونه حق شرطی به تصویب برساند. موضوعی که چندین بار از طرف اروپاییان درخواست شده است.
اهمیت موضوع FATF برای آمریکا و غرب به اندازه ای است که مسئولین ارشدشان چندین بار به صورت علنی خواستار تصویب آن در ایران شدند. موضوعی که نشان میدهد موفقیت آمریکا در سیاستهای اعمالی علیه کشورمان منوط به دستیابی آنها به آمار و نوع تجارت خارجی کشورمان می باشد. مایک پمپئو وزیر سابق امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری با وزیر امور خارجه آلمان در سال 98 میگوید: ایران بطور کامل نتوانسته است تعهدات خود ذیل برنامه اقدام FATF که در سال 2016 پذیرفته است را تکمیل کند. به عنوان بخشی از برنامه اقدام، ایران تعهد داده است که دو کنوانسیون پالرمو (مقابله با جرائم سازمان یافته فراملی) و کنوانسیون CFT (مقابله با تامین مالی تروریسم) را تصویب کند. اما همان‌طور که ما از اصلی‌ترین کشور حامی تروریسم در جهان انتظار داشتیم، آنها تصمیم گرفته اند که این کار را انجام ندهند. امروز من از ایران می خواهم که هر دو معاهده را بدون تأخیر و بدون هیچگونه حق شرطی به تصویب برساند. موضوعی که چندین بار از طرف اروپاییان درخواست شده است.
نقش FATFدر تجارت خارجی
شاید بهانه طرفداران FATF ، بحث تجارت خارجی باشد هیچگونه پشتوانه استدلالی و استنادی قابل اعتنایی ندارد. آمارها نشان می دهد تصویب لوایح FATF تاثیر چندانی بر میزان تجارت خارجی نداشته است.
آمارهای رسمی بانک مرکزی و گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهند طی دوره 1387 تا 1398، حجم تجارت خارجی غیرنفتی ایران، چه در حالت حضور در لیست سیاه FATF و چه در حالت تعلیق از لیست سیاه و فراتر از آن، چه در زمان اعمال تحریم‌های سال 1390، چه پس از اجرای برجام و چه پس از خروج آمریکا از برجام، تقریبا بین 80 تا 100 میلیارد دلار در نوسان بوده است و از هیچ یک از این رویدادها متاثر نشده است. به‌عبارت دیگر FATF متغیر موثری بر تجارت خارجی غیرنفتی ایران نبوده‌اند.
شاید بهانه طرفداران FATF ، بحث تجارت خارجی باشد هیچگونه پشتوانه استدلالی و استنادی قابل اعتنایی ندارد. آمارها نشان می دهد تصویب لوایح FATF تاثیر چندانی بر میزان تجارت خارجی نداشته است.
آمارهای رسمی بانک مرکزی و گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهند طی دوره 1387 تا 1398، حجم تجارت خارجی غیرنفتی ایران، چه در حالت حضور در لیست سیاه FATF و چه در حالت تعلیق از لیست سیاه و فراتر از آن، چه در زمان اعمال تحریم‌های سال 1390، چه پس از اجرای برجام و چه پس از خروج آمریکا از برجام، تقریبا بین 80 تا 100 میلیارد دلار در نوسان بوده است و از هیچ یک از این رویدادها متاثر نشده است. به‌عبارت دیگر FATF متغیر موثری بر تجارت خارجی غیرنفتی ایران نبوده‌اند.
گروه اقدام مالی (FATF) در اسفندماه 1387، ایران را در لیست سیاه خود قرار داد و تا تیرماه 1395، ایران در لیست سیاه این نهاد قرار داشت. براساس ادعای حامیان FATF، در این بازه زمانی باید حجم مراودات خارجی ایران نسبت به دوره پیش از آن، به‌شدت کاهش یافته یا اساسا آن‌گونه که برخی می‌گویند، باید فاتحه تجارت خارجی ایران خوانده می‌شد. اما آمارها می‌گویند طی این هفت سال حضور در لیست سیاه، نه‌تنها حجم تجارت خارجی غیرنفتی کشور نسبت به دوره پیش از آن کاهش نیافته، بلکه در مقاطعی تحت‌تاثیر متغیرهای واقعی، روند صعودی نیز به خود گرفته است (روی تجارت غیرنفتی تمرکز داریم چراکه فروش نفت هیچگونه ارتباطی به FATF نداشته و با تحریم‌های خارجی دچار نوسان شده است) ( برگرفته از روزناه فرهیختگان)
سال 1388 که ایران در لیست سیاه قرار داشته، حجم تجارت خارجی غیرنفتی ایران (مجموع صادرات و واردات) حدود 77 میلیارد دلار بوده است. سال 1389 با وجود اینکه ایران همچنان در لیست سیاه قرار دارد، حجم تجارت خارجی با افزایش 14 میلیارد دلاری به 91 میلیارد دلار و در سال 1390 به 95 میلیارد دلار می‌رسد.
سال 1390 بانک مرکزی و صادرات نفت ایران تحریم می‌شود و به دلیل کاهش درآمد نفتی، واردات کاهش می‌یابد و طی دو سال، حجم تجارت خارجی حدود 14 میلیارد دلار کاهش یافته و به 81 میلیارد دلار می‌رسد. در واکنش به تحریم نفت، کشور رو به توسعه صادرات غیرنفتی می‌آورد. این رویکرد نتیجه میدهد، حجم تجارت خارجی دوباره صعودی می‌شود و در سال 1393 با حدود 9 میلیارد دلار افزایش، به 90 میلیارد دلار می‌رسد.
دقت کنیم که در همه سال‌ها ایران همچنان در لیست سیاه FATF قرار دارد. یعنی طی بازه زمانی 88 تا 93 که ایران در لیست سیاه قرار داشته، نه‌تنها فاتحه تجارت خارجی خوانده نشده، بلکه حجم تجارت خارجی در دو نوبت تحت‌تاثیر متغیرهای واقعی، صعودی شده است. جالب اینکه یکی از این دو نوبت، زمانی است که ایران هم در لیست سیاه قرار دارد و هم صادرات نفتش تحریم شده است؛ یعنی متغیرهای داخلی باعث صعودی شدن حجم تجارت خارجی شده است.این آمارها به‌خوبی نشان میدهد تجارت خارجی غیرنفتی ایران نه از تحریمها تاثیر پذیرفته و نه از لیست سیاه FATF، بلکه یک نوبت در زمان حضور در لیست سیاه و یک نوبت دیگر در زمان تحریم توام با حضور در لیست سیاه، حجم تجارت خارجی غیرنفتی افزایش یافته است. به‌عبارت دیگر، تجارت خارجی غیرنفتی ایران از لیست سیاه FATF و تحریم، تاثیر منفی نپذیرفته است.
تفاوت ایران با سایر کشورها
موضوع بعدی این است که برخی مطرح می کنند که بسیاری از کشورها به این کنواسیون پیوستند و هیچگونه اتفاقی برای کشورشان نیافته است. مثال این گروه از افراد کشورهای همچون ژاپن و ترکیه و عربستان می باشد. بدیهی است که اولا نوع نگاه دشمنی غرب با کشورمان بسیار متفاوت با کشورهای مطرح شده است. وقتی در نگاه آمریکا یک دانشمند ایرانی بعنوان تروریست مطرح می شود، چطور می توان برای پیوستن به لوایح FATFخود را همطراز با دیگر کشورها مطرح نمود. دوما پیش نیاز پیوستن به کنوانسیونهای اقتصادی در جامعه بین الملل، باید با پشتوانه قوی اقتصادی صورت گیرد. اقتصاد قوی در فعال سازی همه توان داخلی به وجود می آید. متاسفانه در هفت سال گذشته نگاه خارجی جایگزین توجه به تولید در کشورمان گردیده است. سیاستی که اینبار نیز به بهانه موضوعات دیگر می خواهد ادامه یابد.
موضوع بعدی این است که برخی مطرح می کنند که بسیاری از کشورها به این کنواسیون پیوستند و هیچگونه اتفاقی برای کشورشان نیافته است. مثال این گروه از افراد کشورهای همچون ژاپن و ترکیه و عربستان می باشد. بدیهی است که اولا نوع نگاه دشمنی غرب با کشورمان بسیار متفاوت با کشورهای مطرح شده است. وقتی در نگاه آمریکا یک دانشمند ایرانی بعنوان تروریست مطرح می شود، چطور می توان برای پیوستن به لوایح FATFخود را همطراز با دیگر کشورها مطرح نمود. دوما پیش نیاز پیوستن به کنوانسیونهای اقتصادی در جامعه بین الملل، باید با پشتوانه قوی اقتصادی صورت گیرد. اقتصاد قوی در فعال سازی همه توان داخلی به وجود می آید. متاسفانه در هفت سال گذشته نگاه خارجی جایگزین توجه به تولید در کشورمان گردیده است. سیاستی که اینبار نیز به بهانه موضوعات دیگر می خواهد ادامه یابد.
FATF و اقلام بشر دوستانه
نکته پایانی این است که افرادی مطرح کردند که بدون تصویب لوایح FATF، حتی تجارت غذا و دارو مختل خواهد شد و نمی توان نیازهای اولیه را تامین کرد. متاسفانه سخنان این چنینی تنها به جهت ایجاد دوگانه سازی در کشور صورت می گیرد در حالی که اساسا نهادهایی که در حوزه اقلام بشردوستانه فعالیت دارند در تعریف FATF دارای ریسک بالا نیست و اعلام می کند که اجرای استانداردهای FATF نباید در تجارت بشر دوستانه خللی وارد کند. بند22 کنوانسیون مطرح شده در این خصوص چنین آورده است: " هم چنین بعنوان یک اصل، همکاری با توصیه های FATFنباید تعهدات یک کشور ذیل منشور سازمان ملل و قوانین حقوق بشر بین المللی جهت ارتقای احترام جهانی برای حقوق بنیادین بشر و... مختل کند". بنابراین دلیل اصلی اخلال در تجارت بشر دوستانه، تروریسم اقتصادی آمریکاست که بعد از برجام، شدت بیشتر به خود گرفته است. پس جای FATFبا آمریکا نباید جابجا گردد.
نکته پایانی این است که افرادی مطرح کردند که بدون تصویب لوایح FATF، حتی تجارت غذا و دارو مختل خواهد شد و نمی توان نیازهای اولیه را تامین کرد. متاسفانه سخنان این چنینی تنها به جهت ایجاد دوگانه سازی در کشور صورت می گیرد در حالی که اساسا نهادهایی که در حوزه اقلام بشردوستانه فعالیت دارند در تعریف FATF دارای ریسک بالا نیست و اعلام می کند که اجرای استانداردهای FATF نباید در تجارت بشر دوستانه خللی وارد کند. بند22 کنوانسیون مطرح شده در این خصوص چنین آورده است: " هم چنین بعنوان یک اصل، همکاری با توصیه های FATFنباید تعهدات یک کشور ذیل منشور سازمان ملل و قوانین حقوق بشر بین المللی جهت ارتقای احترام جهانی برای حقوق بنیادین بشر و... مختل کند". بنابراین دلیل اصلی اخلال در تجارت بشر دوستانه، تروریسم اقتصادی آمریکاست که بعد از برجام، شدت بیشتر به خود گرفته است. پس جای FATFبا آمریکا نباید جابجا گردد.
منبع: سایت بصیرت
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
۰۲:۰۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۲۴
حبیبیان
۱۴:۵۸ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۸