یکی از مهمترین ملاک ارزیابی کارکردهای یک مجموعه، ارزیابی میزان تاثیرگذاری آن بر روی بازیگران دیگر است. در این صورت به راحتی می توان از موفقیت یا شکست سیاست های یک مجموعه سخن گفت. در رابطه با میزان موفقیت آمریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران نیز می توان با یک ارزیابی ساده به نتیجه رسید. دشمنی های آمریکا در حوزه سیاسی- اقتصادی- امنیتی و ... در بالاترین حد ممکن در این 43 سال گذشته وجود داشته است. بنحوی که بخش اعظم تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی بوده است. مجال ارزیابی میزان موفقیت یا شکست آمریکا در این گزارش نیست لذا تنها به یک مورد از دشمنی آمریکا می پردازیم. برجام مساله ای که در کمال خوشبینی دولت وقت با آمریکا و سایر کشورهای 1+5 به امضا رسید. در مواقع مهمترین کشوری که باید تعهدات برجام را انجام می داد، ایالات متحده آمریکا بود. ترامپ بعد از اینکه بعنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد، با تصور، گرفتن امتیازات بیشتر به صورت جنون آمیز از برجام خارج شد و با اعمال بیشترین میزان تحریم و راه اندازی سیاست فشار حداکثری هر روز منتظر تلفن جمهوری اسلامی ایران برای التماس و مذاکره با وی بود. بعد اینکه با درایت رهبری و سیاست صبر استراتژیک کم کم شکست آمریکا در حوزه فشار حداکثری نمایان می شد، آنها، نخست وزیر ژاپن را با با دو پیش نیاز تهدید و تطمیع به ایران فرستادند ولی بازهم رهبری با درایت مثال زدنیش اینبار نیز آمریکا در یک وضعیت بد بین المللی قرار داد. پیام و رفتار رهبری به نخست وزیر ژاپن بعنوان فرستاده ترامپ، بشدت جایگاه بین المللی آمریکا را خدشه دار کرد.
آمریکا که با خروج از برجام بدنبال امتیازات بیشتر از ایران بود ولی امروز به دریوزگی افتادند تا حداقل به برجام برگردد. اعتراف می کنند که سیاست فشار حداکثری شکست خورده است و اقدام ترامپ در قبال ایران، بزرگترین ضربه به جایگاه و منافع آمریکا در جهان زده است. خود ترامپ نیز بخش عمده ای از عدم رای آوریش به خاطر ناتوانی دولت خود در قبال مساله ایران بوده است. اینجاست که با ارزیابی دقیق می توان شکست آمریکا در قبال ایران پی برد و از زبان نخبگان آمریکایی، به موفقیت جمهوری اسلامی ایران در شکست دان آمریکا اعتراف کرد.
همه این موفقیت ها و سیاست های راهبردی موفقیت آمیز ایران در قبال آمریکا را باید مدیون رهبری حکیم و آگاه بود که چطور کشتی انقلاب را در طوفان دریاها به خوبی به ساحل رسانده است.
جان بی ولفستال؛ دستیار بارک اوباما در امور امنیت ملی در مطلبی در نشریه "بولتن دانشمندان اتمی" به دلایل شکست آمریکا از سیاست خروج از برجام اشاره می کند و می نویسد:
"... برجام بر اساس واقعیت غیرقابل انکار شکل گرفت. ایران حداقل از سال 2003 می‌دانست که چگونه سلاح هسته‌ای بسازد، فناوری که بیش از 70 سال قدمت دارد. این موضوع از طریق گزارش های متعدد آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان داده شده است. ایران همچنین بیش از 15 سال است که می داند چگونه اورانیوم را از طریق سانتریفیوژ غنی سازی کند. برجام حاوی یک واقعیت کلیدی است: تنها محدودیتی که احتمالاً می‌تواند مسیر ایران را برای دستیابی به سلاح هسته‌ای مسدود کند، جلوگیری از دسترسی دولت ایران به مواد هسته‌ای با درجه تسلیحات، یعنی اورانیوم بسیار غنی‌شده می باشد. مطابق برجام، حتی با وجود ۳۰۰ کیلوگرم مواد با غنای پایین، ایران اورانیوم کافی برای ساخت یک بمب اتم را در اختیار نداشت. بنابراین بازه زمانی یک ساله گریز هسته ای مطابق برجام یک تصمیم سیاسی بود تا فنی. در واقع این مدت زمان به خاطر این بود که اعضای برجام فرصت لازم را داشته باشند که در صورت حرکت ایران به ساخت سلاح اتمی، واکنش بین المللی از خود نشان دهند.
آنچه که از طریق مفاد برجام به دست آمد، واقعا قابل توجه است. ایران به صورت داوطلبانه، موافقت کرد تا بیش از ۳۰۰ کیلوگرم، اورانیوم غنی سازی نکند که سقف مجاز آن ها بیش از ۳.۶۷ نباشد. ایران همچنین موافقت کرد که با سخت ترین مفاد راستی آزمایی موافقت کند. در ازای آن، ایران می توانست به پول هایی که نزدیک ۴۰ سال در بانک های خارجی بلوکه شده اند، دسترسی پیدا کند و توانایی تجارت قانونی در بازار بین المللی را داشته باشد.
همه ی این مفاد ارزشمند، با اقدام یکجانبه دونالد ترامپ در خروج از برجام، تضعیف شده است. امروز به جای ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده، ایران بیش از ۲۰۰۰ کیلوگرم از آن را در اختیار دارد که ۶ برابر میزان مجاز در برجام است. به جای این که سقف غنی سازی ۳.۶۷ درصد باشد، برخی از این مواد تا ۶۰ درصد اورانیوم غنی شده است. در واقع این یعنی دو سوم راه رسیدن به خلوص درجه تسلیحات را پیموده است.
علاوه بر این، ایران بسیار فراتر از استفاده از نسل اول سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم خود پیشرفت کرده است و اکنون در حال به دست آوردن تجربیات ارزشمند با استفاده از مدل های IR-2، IR-4 و IR-6 است.ایران همچنین بر فرآیند پیچیده پیوند این واحدها تسلط دارد تا بتواند اورانیوم با غنای پایین را در آبشارها تغذیه کند، به این معنی که در آینده می‌تواند با سرعت بیشتری از سطوح غنی‌سازی پایین به سطوح بالا حرکت کند.
تصمیم دولت ترامپ برای خروج آمریکا از برجام و آزادی عمل بیشتری ایران برای پیشبرد برنامه هسته ای، یک شکست کامل در مسائل سیاسی، فنی و امنیتی است. اکنون ایالات متحده به دلیل خروج یکجانبه از برجام به عنوان بازیگر غیرقابل اعتماد در جبهه هسته ای تلقی می شود.
ناتوانی در ایجاد مجدد یک بازه زمانی یک ساله برای گریز هسته ای بهایی است که جهان باید برای تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج از توافق پرداخت کند. بنابراین، هر توافق جدیدی احتمالاً دارای یک دوره گزیز است که بسیار کمتر از یک سال است. همانطور که در بالا گفته شد، خبر خوب این است که جدول زمانی یک ساله یک تصمیم سیاسی بود، نه فنی. جدول زمانی گریز هسته ای یک نظام هشدار است که به کشورها امکان می دهد تا در صورت لزوم،اقداماتی را برای بازدارندگی یا لغو هرگونه تصمیم ایران برای استفاده از بمب انجام دهند. اینها می تواند یک گام اقتصادی، سیاسی یا حتی نظامی باشد و می تواند یک عامل بازدارنده قوی برای مقابله با هر گونه منافع ایران برای رفتن به سمت بمب باشد".
{ارزیابی}
{در این چند سال اخیر آمریکا فهمیده است که خروج از آمریکا و عدم انجام تعهدات خود یک خطای راهبردی بوده است و عملا افراط گرایی در مقابل این جوابگو نیست. از طرفی جمهوری اسلامی ایران کشور مقاومت است و نشان داده در شرایط سخت میدان، تصمیم های عقلانی می گیرد که کار را برای دشمن سخت می کند. نکته بعدی این است هیچ توافقی بهتر از توافق هسته ای ۲۰۱۵ وجود ندارد که از طریق تشدید فشار یا اقدام یکجانبه حاصل شود. در دوران ریاست جمهوری ترامپ، این مفروضه مورد آزمایش قرار گرفت که آمریکا می تواند به توافق بهتری با ایران دست یابد، ولی این یک خیال پردازی خطرناک می باشد.
نکته چهارم این است که در وضعیت کنونی این موضوع نباید فراموش شود که ایالات متحده متحده هیچ مسیری جز تلاش برای احیای ندارد و به اصطلاح آمریکا فاقد پلن B است. نکته پنجم هم توجه به موضوع است که شرایط امروزی جمهوری اسلامی ایران بسیار متفاوت از دوسال پیش است و وضعیت به نفع ایران در حوزه اقتصادی و منطقه ای پیش می رود، بنابران این غرب است در سیاست های خود شکست خورده است. }